Yargılanmak yerine ‘uzlaşmayı’ tercih edenler işleri kolaylaştırıyor

Adana Adliyesi’nde son bir yılda daha da aktif hale getirilen ‘Uzlaşma Bürosu’nda ayda ortalama 100 ila 200 dosyada hakim önüne çıkmadan ‘anlaşma’ sağlanıyor. 01.06.2005’te yürürlüğe giren 5237 sayılı TCK ve 5271 sayılı CMK ile ‘uzlaşma’ soruşturulması ve kovuşturulması ‘şikâyete’ bağlı suçları kapsıyor. Mağdur ve müştekiyi topluma kazandırmak amacıyla hayata geçirilen uygulama yargının yükünü hafifletip; önemli ekonomik kayıpların önüne geçiyor. TCK’nin ilgili maddelerindeki “kasten basit yaralama, taksirle yaralama, basit tehdit, konutu ihlal, iş ve çalışma hürriyetini ihlal, kişilerin huzur ve sükûnunu bozmak, hakaret, çocuğun kaçırılması ve alıkonması” gibi 21 ayrı suç bu kapsamda değerlendiriliyor. Adana’da hukuk eğitimi almış avukat ve akademisyenlerin de yer aldığı 120 uzlaşmacı görev yapıyor.

İŞTE BAZI ÖRNEKLER

Adana’da cildindeki sorun nedeniyle özel bir polikliniğe başvuran Gül Demet Y.ye, Uzman Müge P. ‘lazer epilasyon’ yöntemiyle tedavi uyguladı. Operasyon sırasında yüzünde ‘yanık’ oluşan Gül Demet Y., cumhuriyet savcılığına suç duyurusunda bulundu. Savcılık “taksirle yaralama” suçundan şüpheli Müge P., hakkında soruşturma başlattı. Adliye Uzlaşma Bürosu Savcısı Mustafa Yağız, devreye girdi. Avukatların aracılığıyla zanlı Müge P.nin ‘özür dilemesi’ ve merkezde Gül Demet Y.nin yüzüne bir yıllık ücretsiz lazer epilasyon yapması’ şartıyla anlaştı. Tarafların uzlaşmaması durumunda şüpheli Müge P. hakkında 3 aydan 1 yıla kadar hapis cezası istemiyle dava açılacaktı.

Trafik kazasında yaralanan 10 yaşındaki oğlu Yusuf’tan dolayı baba Abdullah Y., araç sürücüsü Selcan K.dan şikayetçi oldu. Savcılık, Selcan K.ya ‘taksirle yaralama’ dan inceleme başlattı. Uzlaşma Bürosu, tarafları bir araya getirdi. Zanlı Selcan, Sevgi Evleri Çocuk Yuvası ve Kız Yetiştirme Yurdu’na 500 TL bağışta bulunarak, olay tatlıya bağlandı. Müşteki Abdullah Y., şikayetinden vazgeçince şüpheli yargılanmaktan kurtuldu.

Güzelyalı Mahallesi’nde apartman yöneticisi Hikmet E., bahçede gürültü yapan ilköğretim öğrencisi İbrahim A.ya tokat attı. Çocuğun babası Mehmet A., suç duyurusunda bulundu. Baba Mehmet A.nın şikayetiyle Hikmet E., hakkında ‘kasten yaralama (darp) ve hakaret’ iddiasıyla soruşturma başlatıldı. Ancak Uzlaşma Bürosu’nun çabalarıyla Hikmet E., çocuğa bir bilgisayar alarak, gönlünü yaptı. Müşteki Mehmet A., şikayetini geri çekince zanlı aylarca mahkemelere gelip gitmekten ve ceza almaktan kurtuldu.

TOPLUMSAL BARIŞI SAĞLIYORUZ

Uzlaşma Bürosu Savcısı Mustafa Yağız, toplum genelinin değil; kişilerin zarar gördüğü ‘şikâyete bağlı’ suçlara baktıklarını söyledi. Yasa doğrultusunda yapılan ‘uzlaşma’ ile mağdurun maddi ve manevi zararlarının karşılandığını belirten Yağız, örnek olarak, “Trafik kazasında kişinin uğradığı maddi zararlar giderilebilir. Manevi zarar olabilir. Hakaret etmiştir, karşı taraf özür dileyebilir. Uzlaştırmanın hedefi fail ve mağdur arasında meydana gelen çekişmeyi bir uzlaştırıcının girişimiyle çözmektir. Adana Adliyesi'ne gelen yıllık yaklaşık 80 bin dosyanın yüzde 20'ye yakını bu suçlardan oluşuyor. Her dosyada en az iki kişi olduğu hesaplandığında yıllık 40-50 bin kişiyi ilgilendiren bir meseledir.” dedi.

MAHKEMELERİN İŞ YÜKÜ AZALIYOR

Uzlaşma ile mahkemelerdeki iş yükünün azaltılmasının hedeflendiğini anlatan Yağız, tarafların barışmamaları durumunda dava açıldığını ifade etti. Yağız, şöyle devam etti: ”Mahkemeler bu kişileri çağırmak için tebligat gönderiyor. Tebligatın bir tanesi 8 lira. Tanıklarla birlikte bir dosya 50 liraya çıkıyor. Davanın tarafları duruşmalarla en az bir yılı meşgul oluyor, stres yaşıyor. Hem devletin hem de vatandaşın kaybı söz konusu. ‘Uzlaşma’ ile devlet bütçesine olumlu katkı sağlanıyor. Biz tarafları çağırıp ‘uzlaşma’ konusunu izah ediyoruz. Olayın başında herkes sinirli, kimse uzlaşmak istemiyor. Bir süre sonra çağırıp uzlaşmayı anlattığımız zaman tarafılar uzlaşıyor. Mağdur kişi ‘evet şikâyetimden vazgeçiyorum; ama sonuçta bununda bir yaptırımı olsun’ diyor. Bu edimin konusu çok farklı şekilde olabiliyor. Örneğin; ‘git 100 ağaç dik’ diyebiliriz. Bir hastanenin tamiratı yaptırılabilir, çocuk yuvasına klima aldırılabilir. Burada önemli olan kamu yararıdır. Şüpheli ve müşteki uzlaşarak güzel bir şeye vesile oluyorlar. Bu şekilde toplumsal barışı da sağlamış oluyoruz.” Apartman yöneticisinden yediği tokat karşılığında bilgisayar sahibi olan İlköğretim okulu öğrencisi İbrahim A., savcı Mustafa Yağız’ın öperek, böyle bir karar dolayısı ile mutluluklarını yansıttı. Müşteki baba Mehmet A. da uzlaşmanın önemine dikkat çekti. Trafik kazasında oğlunun yaralanmasına neden olan sürücüyle barışan Abdullah Y. de yargıda uzlaşma uygulamasının olumlu yanlarına işaret etti.
CİHAN