Sanal ortamda çocuğunuzun elini bırakmayın

Çocukların gelişim sürecini olumsuz etkileyen teknoloji bağımlılığının endişe verici boyutlara ulaştığı günümüzde ailelere uzmanından uyarı geldi. Eğitimci, yazar Doç. Dr. Yavuz Samur çocuklarını dijital dünyadan uzaklaştırmak isteyen anne-babalara seslendi: Çocuklarınızla kaliteli zaman geçirin ve sanal ortamda da elini hiç bırakmayın!

Çocukların bilgisayar başında daha fazla zaman geçirmek istemesi, telefon ve tabletin ellerinden düşmemesi yaz tatilinde evlerde yaşanan en büyük sorunlardan birisi. Günümüzde çocukları dijital dünyadan tamamen uzaklaştırmak mümkün değil ama çoğu zaman kontrol altına almak da kolay olmuyor.

Doç. Dr. Görkem İldaş’ın hazırlayıp sunduğu Yolun Başındayken programına katılan eğitimci, yazar Doç. Dr. Yavuz Samur yeni neslin teknoloji ile olan ilişkisi ve güvenli internet kullanımı hakkında ailelere önerilerde bulundu. Çocukların teknoloji kullanımı ve oyun temelli öğrenme konularında uzman bir isim olan Samur, yeni nesil çocukların anne-babaları gibi sokakta büyümediklerine dikkat çekti:

 “Bizler kazanmayı, kaybetmeyi, takım çalışması, liderliği, problem çözmeyi, strateji geliştirmeyi sokakta öğrendik. Bunların hepsi sokakta edinilen belli becerilerdi ama şimdi tabii ki çocukları sokağa çıkartamıyoruz. Sokağa çıkamayan çocuk mecburen evde daha fazla vakit geçiriyor. Bu sefer yine bizim alışkın olmadığımız bir durumla karşılaşıyoruz çünkü bizim anne babalarımız bizle oyun oynamadılar. Dolayısıyla biz sokakta oyun oynadığımız için bizim neslimiz de çocuklar da evde nasıl oynayacaklarını bilmiyorlar. O anlamda şimdiki ebeveynler haklılar ama burada da tabii ki yapabilecekleri şeyler var. Eskiden oynadığınız oyunları kesinlikle unutmayın, hala çok işe yarıyorlar. Ama bu oyun zamanını çocuğunuza sırf bir şeyler öğretmek için kullanmayın, eğlenmeye bakın. Yoksa çocuk bunu fark ediyor ve oyundan uzaklaşıyor.”

NASIL KONTROL EDEBİLİRİM?

Samur, sanal ortamın tehlikelerinden endişe duyan anne-babalara çocuklarının dijital yaşamını kontrol altında tutmanın yollarını anlattı:

“Ne kadar çok iyi biliyorum desek de o kadar iyi bilmediğimiz bir ortam. Çünkü sürekli güncelleniyor. Bu konunun uzmanı olarak ben bile şu anda aktif olarak çocukların ne oynadıklarını bilemeyebiliyorum. O yüzden de bizim takip etmeye çalıştığımız ama hiçbir zaman tam anlamıyla bilemeyeceğimiz ama bir yandan da bir gözümüzün bir kulağımızın çocukta olması gereken bir durumla karşı karşıyayız. Nasıl sokağa çıktığımızda çocuklarımızın elini tutup birlikte öyle geziyorsak, sosyal medya ortamlarında da oyun ortamlarında da her türlü ekranın karşısında da çocukların elini bırakmamalıyız. Onların elini tutmalıyız ve ben buradayım, yanlış bir şeyle karşılaşırsan yanındayım, mesajı vermeliyiz. Ebeveynlerini yapabileceği en büyük yanlışlardan bir tanesi yasaklamaktır. Yasak olan bir şey her zaman daha çok ilgi çekicidir ve o daha çok istenir.”

YAŞA GÖRE OYUN SEÇİN

Çocuklara spor, simülasyon, yarış ve üç boyutlu oyunları tavsiye eden Doç. Dr. Yavuz Samur’a türünden çok oyun yaşına dikkat çekiyor:

“Burada önemli olan çocuğumuzun oynadığı oyunun yaşını çok iyi bilmek… 12 yaşındaki bir çocuğa 18+ oyunları hiçbir ebeveyn oynatmamalı da değil, oynatamaz diyorum. Burada değil birkaç yaş birkaç ay bile çok önemli. Nasıl ki ehliyet almak için 18 yaşını beklemek gerekiyorsa çocuklarımız da aynı şekilde o oyunun yaşı gelmeden o oyunları oynayamazlar. Oynayan başka arkadaşlarını örnek verirlerse de onların yaptığı yanlışa ortak olmayacağınızı söylemelisiniz. Ebeveynin bu sınırı çizmesi gerekiyor ki sınırı olan çocuk kendini güvende hissediyor.”

NE KADAR İZİN VERMELİYİM?

Çocukların 13 yaşına girdikten sonra eğer isterlerse sosyal medya hesabı açabileceklerini belirten Samur, ekran karşısında geçirilebilecek sürenin basit bir şekilde hesaplanabileceğini söyledi:

“Bunun en basit hesabı, çocuğun yaşı çarpı 10 dakikadır. 6 yaşındaki bir çocuk maksimum günde 60 dakika ekrana bakabilir, 12 yaşındaki bir çocuk da 120 dakika yani iki saat ekrana bakabilir. Bu sürelerin ne kadar üstünde iseniz o kadar kötüdür. Ne kadar altındaysanız o kadar iyidir. Ama ekranın karşısında bir şey üretmek için geçirilen vakit buna dahil değil. Dersle ya da ilgi alanında araştırma yaptığı ya da mesela ekran karşısında egzersiz yaptığı veya ailece film izlediğiniz süreler buna dahil değil.”

KALİTELİ ZAMAN GEÇİRİN

Doç. Dr. Yavuz Samur’a göre ekran bağımlılığının en büyük sebeplerinden biri anne ve babaların çocuklarıyla kaliteli vakit geçirmemesi:

 “Bizim ailecek yaptığımızdan örnek vereyim: Her güne bir etkinlik koyduk. Mesela pazartesileri kutu oyunu akşamı, salı başka bir etkinlik yaptığımız akşam, çarşamba ekransız geçirilen bir akşam, perşembe fiziksel bir etkinlik yaptığımız akşam, cuma film gecesi gibi… Bütün akşamı kaplayan değil 1-2 saatlik bir süreden bahsediyorum. Bunlar ailelerin durumuna göre esnetilebilir, yerleri değiştirilebilir. Eğer akşamları böyle rutine bağlarsanız çocuk o anın gelmesini bekliyor, o da kendini buna göre ayarlıyor.”