Doğum Kontrol Hapı

Doğum kontrol hapı; Kadının yumurtalıklarında üretilen östrojen ve progesteron hormonlarının laboratuvar ortamında üretilmiş türevlerini içeren ve düzenli olarak kullanıldığında gebeliği oldukça başarılı bir şekilde önleyen ilaçlardır. Günümüzde kullanılan haplar oldukça düşük dozda hormon içerirler ve doktor değerlendirmesini takiben başlandığı zaman yan etkileri düşük ve güvenilir ilaçlardır. Yüksek etkinlik ve düşük yan etki nedeni ile sıkça tercih edilen bir korunma yöntemidir. Hamilelik kadın yumurtalıklarında üretilen yumurta ile erkek sperm hücresinin birleşerek rahim içerisine yerleşmesi sonucunda meydana gelir. Doğum kontrol hapları içerisinde bulunan hormonlar dışarıdan verildiği için vücudun hormon kontrolünü ele geçirerek yumurtalıklardan yumurtlama olmasını engellemektedir. Böylece spermin birleşeceği yumurta olmayacağı için hamilelik meydana gelmemektedir.

Doğum kontrol haplarında 21 adet hap bulunur. Adet kanamasının başladığı ilk günü hap içilmeye başlanır. Her gün bir tane hap olmak üzere ilacın üzerindeki ok işareti veya gün adlarına göre ilaca devam edilir. İlacı akşam saatlerinde özellikle de yatarken içilmelidir. Bulantı ve baş ağrısı böylece daha az hissedilecektir. Her gece aynı saatte alınarak hapın etkinliği artacaktır.

Doğru kullanıldıklarında doğum kontrol haplarının hamilelikten koruma oranı %100’ e yakındır. Günümüzde mevcut geriye dönülebilir korunma yöntemleri içerisinde en etkili yöntemlerden biridir. Bırakıldığında yumurtlama geri döner ve hamile kalınabilir. Bazı özel durumlar dışında tüm kadınlar doğum kontrol hapı kullanabilir. Doğum kontrol haplarının doğum kontrolü dışında da kulanım alanları mevcuttur. Adet düzensizliği hapların çok sık kullanıldığı durumlardan biridir. Düzensizliğin yarattığı sıkıntıları ortadan kaldırdığı gibi adet kanamasının başlayacağı zamanı bilmek de kadınları rahatlatmaktadır. Bazı fonksiyonel yumurtalık kistlerinin tedavisinde dönemsel uygulamalar yapılabilmektedir. Bu hapların kullanımı ile sancıların azaldığı gibi adet öncesi dönemde yaşanan gerginlikte belirgin azalma olduğu saptanmıştır. Ayrıca yapılan çeşitli araştırmalar doğum kontrol hapı kullanımı ile dış gebelik oluşma riskinin azaldığı ve yumurtalık ile rahim kanserinin daha az görüldüğü ortaya koyulmuştur. Diğer bir kullanım alanı ise, endometriozis denen rahim içi dokunun rahim dışında bulunması durumunda uzun süreli tedavi ile gerileme sağlanabilmesidir. Sosyal açıdan bir avantajı da adet döneminin erkene alınması veya daha ileri bir tarihe kaydırılmasının istenildiği durumlarda doktora danışarak bunların sağlanmasıdır.

Migren nöbeti, şiddetli baş ağrısı, görme bozuklukları, göğüs ağrısı, şiddetli bacak ağrısı, ani sarılık gelişmesi gibi durumların yanı sıra ağır kazalardan sonra ve büyük ameliyatlardan önce bu hapların kullanımı bırakılmalıdır. Özellikle hapların kullanılmaya başlandığı zamanlarda lekelenme tarzı ara kanamalar olabilir. Bu durum hapı bıraktırmayı gerektirmez. İki veya üç ay hap kullanımıyla bu durum geçecektir. Ayrıca çok şiddetli olmayan mide bulantısı durumunda da ilaca devam edilmeli çünkü bu durum da zamanla geçecektir. Bazı kadınlar hapların iştah artırdığından ve kilo almaktan rahatsızdır. Bu durumda da düşük dozlu haplar tercih edilebilir. Hapların diğer bir etkisi ise adet miktarının ve süresinin azalmasıdır.