İran doğalgazı neden kesti, açtı mı, gaz akışı başladı mı?

İran doğalgazı neden kesti, gaz akışı neden durdu, Türkiye'ye doğalgaz arzı neden durdu, Türkiye ile İran arasında bir sorun mu oldu?

Türkiye'nin Rusya'dan sonra en büyük doğalgaz ithalatçısı olan İran'dan gaz akışı durdu. Kışın en çetin günlerinde yaşanan gaz akışı Türkiye'yi olumsuz etkilemeye başladı. Çünkü, doğalgazın en yoğun şekilde kullanıldığı bir dönemden geçilirken böyle bir kesintinin yaşanması iyi  olmadı. Peki, İran doğalgazı neden kesti, İran'dan gaz akışı neden durdu?

İran Milli Gaz Şirketi'nin (NIGC) Gürbulak giriş noktasından Türkiye'ye doğalgaz arzını 10 gün süreyle durdurduğunu açıkladı. 

Açıklamanın hemen akabinde Türkiye belli tedbirler almaya başladı. Bu kapsamda;

Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ'nin (BOTAŞ) konuya ilişkin duyurusunda "Ülkemize Gürbulak Giriş Noktasından İran Milli Gaz Şirketi (NIGC) tarafından sağlanan doğalgazın teslimat basıncı ve miktarı 17 Ocak 2021 itibarıyla azalmaya başlamış ve doğalgaz alımı Günlük Kontrat Miktarının yaklaşık 1/3’ü seviyesine kadar düşmüştür" denildi.

Duyuruda, NIGC tarafından yapılan bildirimde teknik bir arıza gerekçe gösterilerek, doğalgaz arzının mücbir sebep nedeniyle 20.01.2022 tarihinden itibaren 10 gün süreyle yapılamayacağının bildirildiği ifade edildi.

BOTAŞ'TAN ÖNLEM

İran'ın bu kararının ardından BOTAŞ yüksek miktarda gaz çeken bazı sanayi kuruluşlarına gönderdiği yazıda gaz tedarikindeki kesintilere bağlı olarak günlük çekiş miktarını sınırladı. Yazıda Kademe 1 hesabı dışındaki hesaplamalarda yer alan hesaplamadaki aylık tüketim miktarının 1 güne karşılık gelen miktarın yüzde 60'ı kadar gaz çekme talimatı verildi.

Dünya Gazetesi'nde yer alan habere göre BOTAŞ yazısında kısıtlama kararının gerekçesi kış nedeniyle talebin artması ile yurt dışı tedarikçilerin kesintileri olarak açıklandı. Yazıda talimata uyulmaması halinde sözleşmelere göre ceza uygulanacağı belirtildi.

BOTAŞ yazıda kısıtlamanın süresine ilişkin bir açıklama yapmadı.

Doğalgaz arzındaki bu kısıtlamanın ardından açıklamada bulunan İstanbul Sanayi Odası Başkanı Erdal Bahçıvan şu ifadeleri kullandı:

"Son aylardaki maliyet artışlarının en ağır yükünü sanayiciler olarak ciddi bir şekilde üstlendik. Enerji Bakanlığından yapılan son açıklama, kış aylarının da etkisiyle doğalgaz tedarikinde de ciddi sıkıntılar yaşanmaya başlandığını ortaya koyuyor. Bu sıkıntılara bir önlem olarak, sanayide kullanılan doğal gaz kullanımında yüzde 40 gibi çok ciddi bir kısıntıya gidilmesi planlanıyor. Doğalgaz kısıntısı üretim üzerinde büyük bir stres yaratacak."

ENERJİ BAKANLIĞI: SANAYİDE ELEKTRİK KISITLAMASI

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'ndan yapılan duyuruda Türkiye'ye Gürbulak-Ağrı giriş noktasından sağlanan doğal gazın, İran tarafındaki doğal gaz iletim hattında meydana gelen bir arıza nedeniyle 10 gün süreyle sağlanamayacağı ifade edildi.

Söz konusu arızanın daha kısa sürede giderilmesi için İranlı muhataplar nezdinde gerekli girişimlerde bulunulduğuna ve konunun hassasiyetle takip edildiğine işaret edilen açıklamada, şunlar kaydedildi:

"Elektrik ve doğal gaz sistem dengesinin korunması amacıyla yüksek tüketimi olan sanayi tesisleri ve elektrik santralleri ile sınırlı olmak ve kesinti planları önceden bildirilmek suretiyle doğal gaz ve buna bağlı olarak da elektrik tüketiminde kısıtlamalar yapılacaktır. Mevsim normallerinin altında seyreden olumsuz hava koşullarına rağmen diğer tüketicilerin kısıtlamalardan etkilenmemesi için tüm önlemler alınmıştır."

Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ'nin (BOTAŞ) twitter hesabından yapılan paylaşımda, dün Türkiye'de doğal gaz tüketiminde tarihi rekor kırıldığı kaydedildi.

Paylaşımda, "19 Ocak 2022 tarihinde günlük 288 milyon metreküp doğal gaz tüketimi ile Türkiye rekorunun yanı sıra 81 ilimizin 73'ünde de günlük doğal gaz tüketim rekoru kırıldı." ifadeleri kullanıldı.

Doğal gaz tüketiminde günlük rekor daha önce 280 milyon metreküple 19 Ocak 2021'de gerçekleşmişti.

İranlı şirket kesintinin "teknik bir arızadan kaynaklı" olduğunu açıklamıştı.

KESİNTİ SONA ERDİ, GAZ AKIŞI BAŞLADI

Türkiye'de sanayi şirketlerinin tepkisini çeken doğal gaz kesintisi 2 günde çözüldü. İran merkezli haber ajansı Shana Türkiye'ye doğal gaz akışının yeniden başladığını bildirdi.

Daha önce 20 Aralık'tan itibaren İran Milli Gaz Şirketi'nin (NIGC) teknik bir arızayı gerekçe göstererek Gürbulak giriş noktasından Türkiye'ye doğal gaz arzını 10 gün süreyle durdurduğu açıklanmıştı.

---