Dokunulmazlıklar konusunda şimdi ne olacak?

Hakkında dosya bulunan milletvekillerinin yasama dokunulmazlığının kaldırılmasının yolunu açacak olan Anayasa değişikliği için gözler ikinci tura çevrildi.

TBMM Genel Kurulunda, dokunulmazlıklarla ilgili anayasa değişikliği teklifinin birinci turu tamamlandı. Görüşmelerin ardından yapılan 3 gizli oylamada teklifin maddelerine geçilmesi 348, 1. maddesi 350, 2. maddesi ise 357 oyla kabul edildi. Teklif, kabul edilmesi için gerekli beşte üç çoğunluk olan 330'u aşarken, referandum aralığında (330-366) kaldı.

Oylamalarda kabul oylarının artması dikkati çekerken, gözler Anayasa değişiklikleri için "belirleyici" olan ikinci tur oylamalara çevrildi. Genel Kurulu, ikinci turda TBMM Başkanı İsmail Kahraman'ın yönetmesi bekleniyor.

Teklifin ikinci tur oylaması 20 Mayıs Cuma günü yapılacak. Genel Kurul, Cuma günü saat 10.00'da toplanacak ve oylamaların bitimine kadar çalışmalarını sürdürecek. Bu turda teklifin tümü ve maddeleri üzerinde konuşma yapılmayacak, ancak varsa maddeler üzerinde değişiklik önergeleri ele alınacak. Genel Kurulda, ikinci turda da 3 gizli oylama yapılacak. 1. ve 2. maddelerin ardından teklifin tümü oylanacak. Teklif, 330'dan az oy alırsa düşecek.

Cumhurbaşkanı, anayasa değişikliklerine ilişkin kanunları, bir daha görüşülmek üzere TBMM'ye geri gönderebiliyor. Meclis, geri gönderilen kanunu, üye tamsayısının üçte iki çoğunluğuyla (367) aynen kabul ederse Cumhurbaşkanı, kanunu halkoyuna sunabiliyor.

Meclisçe üye tamsayısının beşte üçü (330) veya üçte ikisinden (367) az oyla kabul edilen anayasa değişikliği hakkındaki kanun, Cumhurbaşkanı tarafından Meclise iade edilmediği takdirde, halkoyuna sunulmak üzere Resmi Gazete'de yayımlanıyor.

Doğrudan veya Cumhurbaşkanı'nın iadesi üzerine, Meclis üye tamsayısının üçte iki çoğunluğuyla (367) kabul edilen anayasa değişikliğine ilişkin kanun, Cumhurbaşkanı tarafından halkoyuna sunulabiliyor.

Halkoylamasına sunulmayan anayasa değişikliğine ilişkin kanun veya ilgili maddeler Resmi Gazete'de yayımlandığında süreç de başlamış olacak.

KİMLERİ KAPSIYOR?

Anayasa değişikliği teklifi, hakkında dosya bulunan milletvekillerini ilgilendiriyor. Mecliste halen 138 milletvekili hakkında 667 dokunulmazlık dosyası bulunuyor. Ancak, teklif yasalaşıncaya kadar sayı değişebilir.

Dosyası bulunan 138 milletvekilinin 27'si AK Parti, 51'i CHP, 50'si HDP, 9'u MHP milletvekili ve Ankara Bağımsız Milletvekili Aylin Nazlıaka...

Anayasa değişikliği teklifinin TBMM'de kabul edildiği tarihte; soruşturmaya, soruşturma ya da kovuşturma izni vermeyen yetkili mercilerden, Cumhuriyet başsavcılıklarından ve mahkemelerden Adalet Bakanlığına, Başbakanlığa, TBMM Başkanlığına veya Anayasa ve Adalet Komisyonu üyelerinden kurulu Karma Komisyon Başkanlığına intikal etmiş, yasama dokunulmazlığının kaldırılmasına ilişkin dosyaları bulunan milletvekilleri hakkında, bu dosyalar bakımından, anayasanın "yasama dokunulmazlığı"nı düzenleyen 83. maddesinin, "Seçimden önce veya sonra bir suç işlediği ileri sürülen bir milletvekili Meclisin kararı olmadıkça tutulamaz, sorguya çekilemez, tutuklanamaz ve yargılanamaz" hükmü uygulanmayacak.

Düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 15 gün içinde; Anayasa ve Adalet Karma Komisyon Başkanlığında, TBMM Bakanlığında, Başbakanlıkta ve Adalet Bakanlığında bulunan yasama dokunulmazlığının kaldırılması istemi hakkındaki dosyalar, ilgili mercilere iade edilecek.

SÜREÇ NASIL İŞLEYECEK

Milletvekillerinin yasama dokunulmazlığının kaldırılması, üyeliğinin düşmesi anlamına gelmiyor. Dokunulmazlıkların kaldırılması, hakkında suç isnadıyla dosya düzenlenen milletvekili için yargı yolunu açıyor.

Milletvekilliğinin kesin hüküm giyme veya kısıtlanma halinde düşmesi, bu husustaki kesin mahkeme kararının Genel Kurula bildirilmesiyle mümkün olacak. Kararın Genel Kurulda okunduğu anda milletvekilliği düşecek.

Düzenleme; Cuma günü yasalaşması halinde, vakit kaybetmeksizin onay için Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a gönderilecek. Cumhurbaşkanı'nın 15 gün inceleme süresi bulunuyor.

REFERANDUM NE ZAMAN OLUR?

Anayasa Değişikliklerinin Halkoyuna Sunulması Hakkında Kanun, anayasa değişikliğinin halkoylamasının, kanununun Resmi Gazete'de yayımını takip eden 60. günden sonraki ilk pazar günü yapılmasını öngörüyor. Buna göre, referandum kararı çıkarsa, ağustos ayında sandık kurulabileceği ifade ediliyor.

Halkoyuna sunulan Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunların yürürlüğe girmesi için halkoylamasında kullanılan geçerli oyların yarısından çoğunun kabul oyu olması gerekiyor.
Öte yandan, AK Parti Grubu, 20 Mayıs Cuma günü birleşim öncesi AK Parti milletvekillerini Mecliste kahvaltıya davet etti.