Belarus ile oluşturulacak "çalışma grubu" yatırımcıların önünü açacak

MINSK (AA) - MERVE ÖZLEM ÇAKIR - Kalkınma Bakanı Lütfi Elvan, Belarus hükümetinin Türkiye ile ekonomik ilişkilerini güçlendirmek istediğini belirterek, "Önümüzdeki hafta bir çalışma grubu oluşturularak, firmalarımızın önündeki engellerin kaldırılması yönünde çaba sarf edilecek." dedi.

Bakan Elvan, Belarus temasları kapsamında Belarus Başbakanı Andrey Kobyakov, Belarus Dışişleri Bakanı Vladimir Makei ve Ekonomi Bakanı Vladimir Zinovskiy ile ayrı ayrı görüştü. Ülkenin en büyük sanayi bölgesi projesi olan "Great Stone Çin-Belarus Sanayi Parkı"nı ziyaret eden Elvan, ülkede yatırımları bulunan Türk iş adamları ile biraraya geldi.

Elvan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Belarus'un son yıllarda öneminin hızla arttığını, Avrasya Ekonomik Birliği'nin üyesi ve Avrupa'ya açılan önemli kapılardan biri olması nedeniyle birçok ülkenin yatırım ve ticaret açısından ilgisini çektiğini söyledi.

Türkiye olarak Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Kasım 2016'da yaptığı ziyaret sonrası iki ülke ilişkilerinde yeni bir dönem başladığını dile getiren Elvan, çok sayıda firmanın burada yatırım gerçekleştirdiğine dikkati çekti.

Elvan, Türk müteahhitlerin Belarus'ta inşaat faaliyetinde bulunduğunu anımsatarak, bu ülkede toplam 2,3 milyar dolarlık yatırımın gerçekleştirildiğini bildirdi.

Belarus'un kuzeyden, Türkiye'nin de güneyden Avrupa'ya açılan iki önemli kapı olduğuna değinen Elvan, "Her iki ülkenin birbirini tamamlayıcı güçleri ön plana çıkıyor. Bu noktada iş dünyamızdan firmalarımızın Belaruslu firmalarla iş birliği yapmaları ve yatırım gerçekleştirmeleri son derece önemli." diye konuştu.

Elvan, ülkenin bilgi ve iletişim alanında son yıllarda çok önemli bir gelişme sağladığını belirterek, iş makineleri ve tarım aletleri üretimi konusunda yaşanan gelişime dikkati çekti.

Gübre üretimi ve tarım alanında da Belarus'un önemli bir noktada yer aldığını anlatan Elvan, şöyle devam etti:

"İş adamlarımızın bazı sorunları vardı, görüşmelerimizde bunları birer birer konuştuk. Bunlarla ilgili atılması gereken somut adımlara ilişkin neler yapılacağını ortaya koyduk. Belarus hükümeti, Türkiye ile ilişkilerin güçlendirilmesini, hem Türkiye'ye hem de Belarus'a daha fazla yatırımın yapılmasını arzu ediyor. Bu noktada gerekli çalışmalar için bir yol haritası belirledik. Önümüzdeki hafta bir çalışma grubu oluşturularak, firmalarımızın önündeki engellerin kaldırılması yönünde çaba sarfedilecek. Bu konuda muhataplarımızı oldukça istekli ve arzulu gördüm. Türk Hava Yollarının (THY) sefer sayısının artırılması hususu var. Sefer sayısı 4'ten 5'e çıkarılıyor. 'Yaz aylarında frekansı 7'ye çıkarabiliriz' sözünü verdiler. Bu oldukça memnuniyet verici. THY'nin özellikle Antalya-Minsk hattında uçuş gerçekleştirmesi konusunu da gündeme getirdik. Bu konuda çalışacaklarını ifade ettiler. Turkcell'in burada yaklaşık 900 milyon dolar civarında yatırımı var. Firma burada daha da büyümek istiyor. Bu noktadaki isteklerini hem sayın Başbakan'a hem de Ekonomi ve Dışişleri bakanlarına aktardık."

Elvan, şubat ayında Başbakan Binali Yıldırım'ın Belarus'a bir ziyaret gerçekleştirmesinin beklendiğini, bu ziyaretten önce sorunların tamamının çözülmesi noktasında bir anlaşma sağlandığını bildirdi.

- Belaruslu 2 yatırımcının gözü Türkiye'de

Avrasya Ekonomik Birliğinin üyesi olmaları nedeniyle Rusya ve Kazakistan pazarına da Belarus üzerinden "gümrük muafiyeti"yle girilebileceği yönünde muhatap bakanların Türk firmalarına davette bulunduğunun altını çizen Elvan, "O noktada bizim yatırımcılarımız tabii ki Belarus'a yatırım yapmak istiyorlar ancak engel olarak gördükleri bazı hususların netleştirilmesi gerekiyor. Diğer taraftan Belarus'tan iş makineleri ve tarım aletlerine yönelik iki firmanın Türkiye'ye yatırım yapma arzusunda olduklarını biliyoruz." değerlendirmesinde bulundu.

Elvan, Belarus hükümetinin Türk bankalarının Belarus'ta yatırım yapmalarını, banka şubesi açmalarını talep ettiklerini belirterek, şunları kaydetti:

"Geçmişte iki bankamız bu konuda çalışmalar yapmış ancak şu an itibarıyla kesin bir karar verilmiş değil. Türkiye'de bu bankalarımızla bir değerlendirme yapacağız. Özellikle Belarus hükümeti sanayi parkı, organize sanayi bölgesi, serbest bölge niteliğinde olan alanlara Türk yatırımcıların daha fazla ilgi göstermelerini istiyorlar. Çin firmalarının Minsk'te kurdukları bir sanayi parkı söz konusuydu. O bölgeye Türk yatırımcıların gelmesini arzu ettiklerini belirttiler."

- Belarus ekonomisi ve yatırım imkanları

2016 yılında yüzde 2,6 küçülen Belarus ekonomisinin gayrisafi yurtiçi hasılası nominal 47 milyar dolar olarak gerçekleşti. Ülkede kişi başına milli gelir 5 bin 121 dolar, enflasyon yüzde 11,9, işsizlik ise yüzde 1 seviyelerinde bulunuyor.

Ülkenin toplam ihracatı 22,9 milyar dolar, ithalatı 25,2 milyar dolar olarak kayıtlara geçti. Belarus'a giren yatırım tutarının 18 milyar dolar, yurt dışına çıkan yatırım tutarının ise 687 milyon dolar düzeyinde olduğu belirtildi.

Ülkenin ihracatının yüzde 20,8'ini mineral yakıtlar ve yağlar, yüzde 10,4'ünü gübre, yüzde 7,9'unu süt ürünleri ve yumurta, yüzde 7,9'unu motorlu kara taşıtları, yüzde 5,6'sını da makine ve kazanlar oluşturuyor.

İthalatın da yüzde 26,8'ini mineral yakıtlar ve yağlar, yüzde 9,3'ünü makine ve kazanlar, yüzde 6,4'ünü elektronik cihazlar, yüzde 4,9'unu motorlu kara taşıtları kapsıyor.

Ülkede, makine ve metal işleme, motorlu taşıtlar, yakıt üretimi, gıda üretimi, petrokimya başlıca sanayi ürünleri olarak dikkati çekerken, hububat, yem bitkileri, sebzeler, şeker pancarı ve kırmızı et de üretilen tarımsal ürünler arasında yer alıyor.

Belarus'ta yüzde 100 yabancı sermayeyle şirket kurulabiliyor, kuruluş işlemleri 1-2 haftada sonuçlandırılıyor.

Nispeten ucuz iş gücü ve vergi teşvikleriyle Avrasya Ekonomik Birliği imkanları değerlendirildiğinde Belarus "lojistik üs" olarak görülüyor. Ülkenin ulaştırma altyapısı ağırlıklı olarak karayolu ve demiryolu bağlantılarından oluşuyor.

- İki ülke arasındaki ticaret

Türkiye ile Belarus arasında Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması 1997 yılında yürürlüğe girdi.

Türkiye'nin Belarus'a ihracatı geçen yıl 8 ayda 203 milyon dolar civarında iken bu sene aynı dönemde yüzde 29,2 artarak 263 milyon dolara yükseldi. Belarus’tan ithalat da aynı dönemde yüzde 76,8 artarak 119 milyon dolar seviyesinde gerçekleşti.

Türkiye'nin Belarus'a sattığı başlıca ürünler arasında sebze, meyve, tekstil ürünleri yer alırken, ithalatta gübre ve demir-çelik başı çekti.