Ökse Otu

Ökse otu, Santalaceae familyasından, yaprakları ve sapları dışında meyvelerinin zehirli olduğu bilinen bir bitkidir. Anavatanı Asya ve Avrupa olan bitki, ülkemizde de yetişmektedir. Halk arasında güvelek, purç, gevele, çekem olarak ta tanınır. Ağaçların üzerinde saçak kökleri yardımıyla asalak yaşayan ve yapraklarını dökmeyen bitki, özellikle elma ağacını sever. Bunun dışında kavak, meşe, söğüt, armut gibi ağaçların üzerinde de görülebilir. Bitkinin meyveleri cam gibi beyaz renkli, parlak ve bezelye tanesi gibidir. 

Normalde zehirli olsa da kuşların beslenmesi için uygundur. Meyveleri yiyen kuşlar, dışkılarıyla bitkinin yayılmasını sağlarlar. Toprakta ve başka ortamlarda filizlenemeyen bitki, sadece ağaçlarda yetişebiliyor. Meyvelerinin içerisi yapışkan bir sıvıyla kaplıdır ve eczacılıkta kullanılmaktadır. Bitkinin içeriğinde saponinler, rezin, organik asitler, alkaloitler, lectine, inosit, viscotoxin ve müsilaj bulunmaktadır. Yaprakları ve sapları ekim ayından aralık ayına kadar ve mart, nisan aylarında toplanarak, gölgede kurutulur. Mart, nisan aylarında meyveleri olmadığı için, toplamak daha kolay olacaktır.

Ökse otunun faydaları şunladır;

 

• Bitki kalp krizine karşı oldukça faydalıdır, kalp krizi geçirmiş kişilerin çayını tüketmesi de koruyucu etki yapacaktır,
• Hormanal bozukluklarda, çayını içmek fayda sağlayacaktır,
• Soğuktan donan cilt üzerine, bitkiden hazırlanan merhemin sürülmesi fayda sağlayacaktır,
•  Atardamar sertliğine karşı kullanılır,
• Oldukça iyi bir tansiyon dengeleyici olarak bilinir, yüksek tansiyonun düşürülmesinde, düşük tansiyonun yükseltilmesinde etkilidir,
• Soğuk olarak buruna çekilmesi burun kanamalarını durdurma açısından faydalıdır,
• Yakı sakızı ile karıştırılan meyveleri, romatizmal ağrılar açısından etkilidir,
• Meyvelerin içerisindeki sıvı, çıbanlara tatbik edilirse irinin dışarı atılmasını sağlar.
• Menopoz dönemindeki sıkıntıların aşılması için kullanılabilir,
• Pankreas üzerindeki olumlu etkileri, şeker hastalığının tedavinde fayda sağlar,
• Taze bitkiden çıkarılan özsuyu, kadınların kısırlık problemlerinde yardımcıdır.

 

Bitki zehirli olduğu için, bilinçsizce kullanılmaması gerekir. Son yıllarda kanserde koruyucu etkisinin tespit edilmesiyle,  kanser ilaçlarının yapımında kullanılması ökse otu için, şifalı özelliğinin araştırmalarla tespit edildiği anlamına gelmektedir. Ökse otu çayı, bilinenin aksine soğuk suyla hazırlanmaktadır. Soğuk su içerisine konan, ince kıyılmış yaprak ve saplar, bir gece bekletilmek suretiyle, yemek öncesinde ve sonrasında yudum yudum içilmek suretiyle kullanılır. 

Taze bitkiden özsuyu çıkarmak, blenderdan geçirmek suretiyle çıkarılır.  Bitkiden hazırlanan merhem ise, meyvelerinin içyağı ya da tereyağı ile ezilmesiyle elde edilir. Romatizma ağrıları için, yakı sakızı ile meyvelerinin ezilerek kullanıldığı karışımı, Gaziantep, Şanlıurfa ve Van yöresinde oldukça fazla kullanılır. Bitkinin bilinçsizce kullanımı baş ağrısı, ateş, alerjik problemler, üşüme gibi etkiler yapacağından, bir uzmana danışılarak kullanılması önerilir.