Sudan'da hak ihlalleri her geçen gün artıyor

Sudan'da ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasındaki çatışmalar 7'nci ayına girerken, ülkedeki insan hakları ihlalleri her geçen gün artıyor.

Hayat pahalılığı nedeniyle 2018'de halk protestolarıyla başlayan, 2019 ve 2021'deki askeri darbelerle siyasi ve ekonomik istikrarsızlığa sürüklenen ülkedeki generaller arası güç mücadelesi ve etnik çatışmalardan on binlerce sivil olumsuz etkileniyor.

Sudan İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR), ülkedeki çatışmalar nedeniyle nisan-eylül dönemindeki savaş suçları ve insan hakları ihlallerini "Sudan'ın Sesleri: Sudan'ın İnsani Krizini Çözmek ve İleriye Dönük Yol" başlığıyla raporlaştırdı.

Rapora göre, 15 Nisan'da başlayan çatışmalarda, 9 bin 802 kişi hayatını kaybetti, 24,7 milyon Sudanlı insani yardıma muhtaç hale geldi ve 5,4 milyon kişi evini terk etmek zorunda kaldı.

SOHR Başkanı Tasnem Abass Abduallah Elhussin, Sudan'ın eşi benzeri görülmemiş boyutlarda yıkıcı bir insani krizle karşı karşıya olduğuna dikkati çekti.

Sudan'daki çatışmaların başladığı 15 Nisan'dan beri 10 bine yakın kişinin can verdiği bilgisini paylaşan Elhussin, nüfusun neredeyse yarısının insani yardıma ihtiyaç duyduğunu söyledi.

Elhussin, Sudan halkının büyük acılara tanık olduğunu vurgulayarak "5,4 milyondan fazla kişi yerinden edildi ve bunların 3,6 milyonu çocuk. Bu kriz, çok boyutlu ve sağlık hizmetlerinin yüzde 80'i yapılamıyor. Kızamık ve kolera gibi bulaşıcı hastalıklar, binlerce kişiyi tehdit ederken, yaklaşık 700 bin çocuk da eğitimden mahrum kalıyor." ifadesini kullandı.

Çatışmalardan kadınların da olumsuz etkilendiğine işaret eden Elhussin, krizin 4,2 milyon kadın ve kız çocuğunu tehlikeye attığını vurguladı.

Elhussin, gıda sorununa da değinerek "Gıda krizi kritik seviyede ve böyle giderse 20,3 milyon insan, gıda krizi yaşayacak. 6,3 milyon kişi ise kıtlığın eşiğinde. Çatışmalar devam ederse yerinden edilme daha da artacak. Geçim kaynakları, sağlık sistemleri çökecek ve milyonlarca insan temel hizmetlere erişemeyecek." diye konuştu.

SOHR Başkanı Elhussin, çatışmalarda kullanılan silah ve mühimmatın da siviller için tehlike oluşturduğunu kaydetti.

- ULUSLARARASI TOPLUMA "SUDAN'A ELİNİZİ UZATIN ÇAĞRISI"

Uluslararası toplum olarak Sudan'daki insani krize acilen çözüm bulunması gerektiği çağrısı yapan Elhussin, "Sudan halkı, barışı, güvenliği ve insan haklarının korunmasını istiyor. Onların çağrısına kulak vermek ve dayanışma elini uzatmak ahlaki zorunluluğumuzdur." değerlendirmesinde bulundu.

Elhussin, Sudan'daki insani krizin yalnızca ulusal bir acil durum olmayıp küresel bir eylem çağrısı olduğunu vurgulayarak Sudan halkının çektiği acıların çok büyük olduğunu ve bu nedenle uluslararası topluluk olarak bu duruma acilen karşılık verilmesi gerektiğini belirtti.

Hızlı ve kararlı eylem çağrısı yapan Elhussin, "Acının büyüklüğüne uygun ölçüde uluslararası dayanışma çağrısında bulunuyoruz. Yardıma ihtiyaç duyan milyonlarca kişinin içinde bulunduğu kötü durumu görmezden gelemeyiz. İnsani yardım kuruluşları, hükümetler ve bireyler, bu krizi hafifletmede oynayabileceği önemli rolün farkına varmalıdır. Acılara yalnızca tanıklık etmek yeterli değil hafifletmek için harekete geçmeliyiz." ifadesini kullandı.

- TÜM BARIŞ ÇABALARI SONUÇSUZ KALDI

Umdurman ve Bahri'de ordu daha fazla alanın kontrolünü sağlarken, Hartum'da HDK'nin daha etkili olduğu görülüyor.

Başkentteki kritik noktalardan Cumhurbaşkanlığı Sarayı, savaşın ilk günlerinden bu yana HDK'nin kontrolünde bulunuyor.

Uluslararası Hartum Havalimanı'nın çevresi de iki güç tarafından kuşatılmış durumda. Genelkurmay Başkanlığı ve kuvvet komutanlıklarının yer aldığı ordunun genel komutanlığı ise askerin elinde bulunuyor.

Suudi Arabistan ve ABD öncülüğündeki Cidde Platformu, Doğu Afrika'daki Hükümetler Arası Kalkınma Otoritesi (IGAD), Afrika Birliği (AfB), Mısır'ın Sudan'a Komşu Ülkeler Zirvesi gibi farklı süreçlerde Sudan krizini çözmek için çeşitli senaryo ve girişimlerle ortaya atılsa da taraflar arası uzlaşı sağlanamadı.

Kaynak: Gökhan Kavak / AA