Şirketlerin 'kordon kanı oyunu', değeri 35 bin euro

Kök hücre tedavi yöntemlerinden biri de kordon kanının kullanılmasıdır. Hematopoetik ve onkolojik hastalıklar olmak üzere kök hücre yöntemi 80’den fazla hastalığın rutin tedavisinde kullanılıyor. Doğum sırasında toplanan kordon kanı bebeğin kendisi ve kardeşleri için, hatta doku uyumu olduğu sürece diğer aile bireyleri için de kullanılabiliyor. İşte bu bilinçle hareket eden ikisi de avukat olan Gül Asal-Mert Yıldız çiftinin, 5 Mayıs 2016 günü bir çocukları dünyaya geldi.

Hürriyet'in haberine göre çift, bebeğin kordon kanı için saklatma kararı aldı. Yıldız çifti, Polonya merkezli FamiCord Group’a bağlı Yaşam Bankası (Yaşam Bankası Sağlık Hizmetleri İç ve Dış. Tic. AŞ) ile sözleşme yaptı. Ailenin 2400 lira peşin ödeme yapacağı sözleşme gereği şirket, yıllık 100 Euro karşılığı A. bebeğin kordon kanını saklamayı kabul etti.  Ancak doğumdan 2 hafta kadar sonra şirketin danışman hekimi Mert Yıldız’ı arayarak, aldıkları kordon kanına, laboratuvar ortamında mantar bulaştığını söyledi. Dr. G. P., başka bebeklere ait kordon kanında da sorun yaşandığını belirterek, Yıldız çiftinin bebeğinin kordon kanının kullanılamaz duruma geldiğini iddia etti. Şirket tarafından gönderilen formda, bebeğe ait kordon kanı için; bağışlanması, Ar-Ge’de kullanılması veya imha edilmesini içeren üç seçenekten birinin kabul edilerek formun imzalanması istendi.

BAKANLIK SAĞLIKLI DEDİ

Avukat Mert Yıldız, şirketten talep ettiği raporların gönderilmemesi; test sonuçlarının paylaşılması ve çelişkili bilgiler verilmesinden şüphelenerek şirket ile yaptığı sözleşmeyi 3 Haziran günü feshetti. Yıldız, durumu, doğumdan 45 gün kadar sonra, Sağlık Bakanlığı’na bildirdi. Bakanlık, yapılan inceleme sonrası 23 Mayıs 2017’de, bebeğe ait kordon kanının sağlıklı olduğuna, kullanılabilir durumda olduğu yönünde rapor verdi. Bakanlığın raporu sonrası Yıldız, şirket yetkilileri ve çalışanlarından oluşan 7 kişi hakkında Ankara Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulundu.

FAALİYETLER DURDURULDU

Savcılık soruşturması devam ederken bakanlık geçen 15 Ocak’ta şirketin faaliyetlerini durdurma kararı aldı. Savcılık soruşturması kapsamında Ankara Emniyet Müdürlüğü Mali Şube ekipleri, şirketin eski çalışanlarından bazılarının ifadesini aldı. Şirkette 3 yıl boyunca ürün müdürü olarak çalışan ancak adının yazılmasını istemeyen bir çalışan, Yıldız çifti dışında başka ailelere de, alınan kordon kanına mantar bulaştığı gerekçesiyle, kordon kanının şirkete bağışlanması talebinde bulunulduğunu söyledi. Şirketin denetimden geçme sürecinde rüşvet verdiğini öne süren aynı çalışan, kordon kanının 35 bin Euro değerinde olduğunu, ancak çalıştığı şirkette böyle bir satışa tanık olmadığını belirtti. Aynı çalışan ayrıca, bazı doktorlara da, ailelerin şirkete yönlendirilmesi nedeni ile para verildiğini bildiğini aktardı.

7 KİŞİ 2 ŞUBAT’TA GÖZALTINA ALINDI

SAVCILIK talimatı ile aralarında şirket yöneticilerinin de olduğu 7 kişi 2 Şubat’ta gözaltına alındı. Şüpheliler, ‘sahtecilik’ ve ‘nitelikli dolandırıcılık’ suçlaması ile Ankara Mali Polisince sorgulandı. Bu arada, bakanlığın faaliyetini durdurduğu Yaşam Bankası için 29 Mart’ta yeniden çalışma onayı verildi.

KORDON KANI NE İŞE YARIYOR?

Kordon kanı bir insan için en önemli kaynaktır. Kök hücreler sınırsız sayıda bölünebilir ve tedavi edici görevleri vardır. Vücudun her hücresine dönüşebilen kök hücreler, sinir hücresi olarak da, kalp hücresi olarak da kullanılabilir.

Kök hücreler sadece plasentada değil yetişkinlerin kemik iliklerinde de bulunur. Kemik iliğinden kök hücre üretmek mümkündür. Ancak kordon kanından kök hücre sağılması işlemi çok daha basittir, çünkü doğum sırasında alınır. Bunun için bebeğe zarar verilmez ve ek bir işlem yapılmaz. Doğum yönteminin sezaryen ya da normal olması, kordon kanı toplama biçimini değiştirmez.

Kordon kanındaki kök hücreler biyolojik olarak daha gençtir ve hemen kullanılabilir. Bu nedenle nakil (transplantasyon) sonrasında doku reddi riski daha az olur. Bu da tedavide başarıyı artırır.

Kök hücre nakli hamilelik döneminde annenin geçirdiği hastalıklara bağlı olarak gelişen ya da doğum sırasında oluşan hastalıklarda kullanılabilir. Hareket güçlüğüne yol açan serebralpalsi tedavisinde de kullanılır. Bunun yanı sıra, Tip1 diyabet, kan hastalıkları, anemiler ve lösemiler kök hücre tedavisinin kullanıldığı diğer hastalıklar arasında sıralanır. Kalpte, kriz sonrası doku hasarının ortadan kaldırılması için de bu hücrelerden yararlanılır. Ayrıca Alzheimer ve MS (Multipl Skleroz) gibi hastalıkların tedavisinde de kullanılmasına yönelik çalışmalar ve araştırmalar sürüyor.

Kordon kanının saklanması yoluyla elde edilen kök hücreler, sadece o bebekte değil ailenin diğer üyelerinde de kullanılabilir. Kardeşlerden birinde kanser türü ortaya çıkarsa, diğerinden alınan kök hücrelerden tedavide yararlanılabilir. Hatta sadece kendisi, ailesi için değil başkaları için de umut olabilir.