"Seçim İttifakı" Teklifi Anayasa Komisyonunda kabul edildi (2)
- Siyasi partiler, ittifak yaparak seçime katılabilecek. İttifak yapan partiler ittifak protokolünü YSK'ya teslim edecek - Siyasi partilerin seçimlerde başka bir siyasi partiyi destekleme kararı almalarını yasaklayan hüküm kaldırılacak - Oy pusulasında siyasi partilerin ittifak protokolünde belirledikleri ittifak unvanı yazılacak. İttifakın unvanı belirlenmemiş ise oy pusulasına yalnızca "İTTİFAK" ibaresi yazılacak - İttifak yapan partilerin aldıkları geçerli oyların toplamının yüzde 10’u geçmesi halinde, bu partilerin her biri barajı geçmiş olacak - Seçimlere katılma yeterliliği taşıyan siyasi partinin seçime katılmaması halinde, bu partinin üyesi başka bir siyasi partiden aday gösterilebilecek
TBMM (AA) - Siyasi partiler, ittifak yaparak seçime katılabilecek. İttifak yapan partiler ittifak protokolünü Yüksek Seçim Kuruluna (YSK) teslim edecek. Siyasi partilerin seçimlerde başka bir siyasi partiyi destekleme kararı almalarını yasaklayan hüküm kaldırılacak.
Anayasa Komisyonunda kabul edilen, Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifine göre; ilçe birleştirme tutanağında, ittifakların her birinin ortak oylarının sayısı, ittifak içerisindeki her bir siyasi partinin tek başına aldığı oy sayısı ile ittifakın ortak oylarından gelen payın ilave edilmesiyle elde edilen oy sayısı gösterilecek.
Teklifle, siyasi partilerin seçimlerde başka bir siyasi partiyi
destekleme kararı almalarını yasaklayan hüküm kaldırılıyor.
Buna göre, Siyasi Partiler Kanununun, "Siyasi partiler, tüzük ve
programları dışında faaliyette bulunamayacakları gibi seçimlerde
başka bir partiyi destekleme kararı da alamazlar" hükmünü içeren
90. maddesinin 2. fıkrası, "Siyasi partiler, tüzük ve programları
dışında faaliyette bulunamazlar" şeklinde değiştiriliyor.
- İttifakla seçime katılma
Teklifle, siyasi partilerin ittifak yaparak milletvekili
seçimine katılmalarına imkan tanınıyor.
Buna göre, seçimlere katılma yeterliliği taşıyan siyasi
partiler, ittifak yaparak seçime katılabilecek. İttifak yapan
partiler kendi aday listelerini verecek. İttifak yaparak seçime
katılma kararı alan siyasi partiler, seçimin başlangıç tarihinden
itibaren en geç 7 gün içinde, genel başkanların imzalarını ihtiva
eden ittifak protokolünü, Yüksek Seçim Kuruluna (YSK) teslim
edecek.
Aday listelerinin teslim edilmesi için belirlenen tarihten iki
gün öncesine kadar, aynı usulle ittifak protokolünde değişiklik
yapılabilecek. İttifak protokolünde; siyasi partilerce belirlenmesi
halinde, ittifak unvanı ve kanunlara aykırı olmayan diğer hususlar
yer alacak. Siyasi partiler, aday listelerinin teslim edilmesi için
belirlenen tarihten üç gün öncesine kadar, YSK'ye bildirimde
bulunmak suretiyle ittifaktan vazgeçebilecek.
Bu durum, YSK tarafından aynı ittifak içerisindeki diğer siyasi
partilere derhal bildirilecek. Vazgeçme halinde, ittifak diğer
partiler arasında devam edecek. İttifaktan vazgeçmenin
bildirilmesini takip eden gün saat 17.00’ye kadar, ittifak
içerisindeki diğer siyasi partiler ittifak protokolünü
değiştirebilecek veya ittifaktan vazgeçebilecek.
- Usul ve esasları YSK belirleyecek
Bu hükmün uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar ile seçim
ittifakına ilişkin diğer hususlar, YSK tarafından
belirlenecek.
Seçimlere katılma yeterliliği taşıyan siyasi partinin seçime
katılmaması halinde, bu partinin üyesi, kendisinin ve üyesi olduğu
siyasi partinin yazılı muvafakati alınarak, başka bir siyasi parti
tarafından aday gösterilebilecek.
İttifak yapan siyasi partiler, kuraya ittifak olarak dahil
edilecek ve oy pusulasında yan yana yer alacak.
Bu partilerin ittifak içerisindeki sıraları da kurayla
belirlenecek. Bu durumda ittifak yapan siyasi partilerin
sütunlarının üzerinde; kısa kenarı iki santimetre, uzun kenarı bu
partilerin sütunlarının genişliği ile sütunlarının aralığı toplamı
kadar olan, dikdörtgen şeklinde ittifak unvanının yer alacağı ortak
bir bölüm bulunacak.
İttifakın unvanı yoksa, ittifak unvanı bölümüne yalnız "İTTİFAK"
ibaresi yazılacak. Unvanı olmayan ittifakın birden fazla olması
halinde, bunlar başvuru sırasına göre numaralandırılacak. İttifak
unvanı bölümü ile aralarındaki boşluk dahil, ittifak yapan siyasi
partilerin sütunlarının tamamı ittifak alanı olacak.
Teklifle, Milletvekili Seçimi Kanunu'nun, "Bir seçim çevresinde
seçime katılan siyasi partinin almış olduğu geçerli oyların
toplamı, siyasi partinin o seçim çevresinde almış olduğu geçerli
oyu gösterir." hükmünü içeren maddesine ek yapılıyor.
Buna göre, aynı ittifak içerisindeki siyasi partilerin her birinin geçerli oyu; ittifakı oluşturan siyasi partilerin o seçim çevresinde tek başına aldıkları oy sayısına, ittifakın ortak oylarından gelen payın ilave edilmesiyle elde edilecek. İttifak yapan her bir partiye ortak oylardan gelen pay; ittifak yapan siyasi partilerin tek başına aldıkları oyun bu partilerin toplam oyuna bölünmesiyle elde edilen katsayının ittifakın ortak oyu ile çarpımı sonucu elde edilecek.
- İttifak yapan partiler için baraj hesaplaması yapılmayacak
Teklifle, öngörülen ittifak müessesesine uyum amacıyla,
Milletvekili Seçimi Kanununda düzenleme yapılıyor.
İttifak yapan siyasi partilerin aldıkları geçerli oyların
toplamının yüzde 10'u geçmesi halinde, bu siyasi partilerin her
biri barajı geçmiş sayılacak.
Seçim ittifakı yapılması halinde, yüzde 10'luk barajın hesaplanmasında ittifak yapan siyasi partilerin aldıkları geçerli oyların toplamı esas alınacak, bu siyasi partiler için ayrıca baraj hesaplaması yapılmayacak.
Teklifle, dahil olduğu ittifak yüzde 10 barajını aşan siyasi
partilerin çıkaracağı milletvekillerinin tahsis usulü
düzenleniyor.
İttifakın elde edeceği milletvekili sayısının hesaplanmasında, ittifak yapan siyasi partilerin toplam oyu esas alınacak. İttifakın elde ettiği toplam milletvekili sayısı, ittifak yapan siyasi partiler arasında her birinin aldığı geçerli oy sayısı esas alınarak bu düzenlemedeki usule göre paylaştırılacak.
- Oy pusulaları aynı zarfa konulacak
Teklifle, belediye, il genel meclisi üyeliği ve muhtarlık
seçimlerinde oy pusulalarının farklı zarflara konulmasının,
seçmenlerce başka seçim türüne ait oy pusulalarının sehven farklı
zarflara konulması veya zarfın atılacağı sandıkların
karıştırılmasına ve bunun da oyların geçersiz sayılmasına sebebiyet
vermesi nedeniyle düzenleme yapılıyor.
Belediye başkanlığı, belediye meclisi üyeliği, il genel meclisi
üyeliği ve muhtarlık seçimlerinde oy pusulaları aynı zarfa
konulacak. Ancak seçim bölgelerinin birleştirilmesine karar
verilmesi halinde, muhtarlık seçiminde oy pusulası ayrı zarfa
konulacak ve bu zarf ayrı sandığa atılacak.
Seçmen kütükleri, "yerleşim yeri adresi" bilgileri esas alınarak
düzenlenecek. Böylece, seçmen kütüğünün oluşturulmasında sadece
yerleşim yeri esas alınacak; askı süresi içinde, yerleşim yeri
değişikliği imkanı mevcut uygulamada olduğu gibi
sürdürülecek.
Teklifle, ilgili kanunda yapılan değişiklik sebebiyle, yurt dışı
seçmen kütüğü ve seçmen listelerinin oluşturulmasında ortaya
çıkabilecek tereddütleri gidermek maksadıyla, Seçimlerin Temel
Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkındaki Kanun'da değişiklik
yapılıyor.
Buna göre, yurt dışı seçmen kütüğü ve seçmen listeleri "yerleşim
yeri adresi" bilgileri esas alınarak düzenlenecek. Böylece yurt
dışı seçmen kütüğünün oluşturulmasında sadece yerleşim yeri esas
alınacak; askı süresi içinde, yerleşim yeri değişikliği imkanı
mevcut uygulamada olduğu gibi devam ettirilecek.
Teklifle, Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri
Hakkında Kanun'da yapılması öngörülen değişiklikle "sandık alanı"
uygulamasından vazgeçilmesine bağlı olarak, bazı maddelerde
değişiklik yapılıyor. Kanunda yer alan "sandık alanı" ibareleri
"sandık çevresi" olarak değiştiriliyor.
Milletvekili seçilebilmek için aranan "askerlik hizmetini yapmış
olma" şartı, "askerlikle ilişiği olmama" şeklinde
değiştiriliyor.
- Mahalli seçimlerde de seçilme yaşı 18 olacak
Teklifle, mahalli idare organları için seçilme yaşının 18'e
indirilmesi sebebiyle ilgili kanunda değişiklik yapılıyor. Böylece;
askerlik çağına gelmemiş olanlar ile askerlik hizmeti ertelenmiş
olanlar da milletvekili, belediye başkanı, il genel meclisi üyesi,
muhtar ve ihtiyar meclisi veya heyeti üyesi seçilebilecek.
Anayasa değişikliğiyle milletvekili seçilme yaşının 18 olarak düzenlenmesi nazara alınarak, mahalli idare organları seçimlerinde de 25 olan seçilme yaşı 18 olarak belirleniyor.
(Bitti)
Yorumlar