Sabancı Üniversitesinden psikolojik destek rehberi

Sabancı Üniversitesi Bireysel ve Akademik Gelişim Merkezi (BAGEM) tarafından hazırlanan "Afet Sonrası Psikososyal Yardım Rehberi" ve "Psikolojik İlkyardım ve Süreç Yönetimi" başlıklı kitapçıklarda deprem felaketinin ortaya çıkardığı olumsuz psikolojik etkiyle baş edebilmenin yolları anlatıldı.

Üniversiteden yapılan açıklamaya göre, hazırlanan iki ayrı dokümanda, deprem felaketinin toplum psikolojisinde yarattığı olumsuzluklara karşı çözüm yolları bir araya getirildi.

Açıklamada görüşlerine yer verilen BAGEM Direktörü Prof. Dr. Alpay Filiztekin, bu dokümanlarla deprem felaketi sonrasında ortaya çıkan psikolojik sorunların doğru anlaşılmasını ve sürecin doğru yönetilmesini sağlamak için bir rehber oluşturmayı amaçladıklarını belirterek, "Bu zor günlerde her iki kitapçığın da toplumun tüm kesimlerine içinde bulundukları durumu anlamaları ve buna göre bir yol izlemeleri konusunda fayda sağlamasını ümit ediyoruz." ifadelerini kullandı.

AFET SONRASINDA YAŞANAN OLUMSUZ DUYGULARIN YARATACAĞI ETKİLER

Yaşanan son deprem felaketinin ardından BAGEM ekibinden klinik psikolog Tuğçe Küpeli tarafından hazırlanan "Afet Sonrası Psikososyal Yardım Rehberi"nde, doğal afetlerin, bireylerin fiziksel, sosyal, duygusal işlevselliğini ya da ruhsal açıdan iyi hissetmesini olumsuz etkileyen koşulları barındırması nedeniyle travmatik etkiler doğurabildiğine dikkat çekildi.

Rehberde, afet sonrasında yaşanan geçici bir şok, korku, öfke, suçluluk, utanç, çaresizlik veya umutsuzluk duygularının bireylerde yaratacağı olumsuz etkiler şöyle sıralandı:

"Yer, mekan ve zamana dair kafa karışıklığı, uykusuzluk ve uyku sorunları, iştah kaybı ya da iştahta artış, kararsızlık, dikkati toplayamama, unutkanlık, genel ilgisizlik, bağışıklık sisteminde bozulma, huzursuzluk, güvensizlik, insanlardan uzaklaşma, ani öfke patlamaları, kendini reddedilmiş ya da terk edilmiş hissetme, aşırı yargılayıcı ve suçlayıcı olma, bedensel ağrı ve acılar, kalp atışlarında düzensizlik, bulantı, iştah değişimi, ani irkilmeler yaşama."

Bu olumsuz etkilerle başa çıkılabilmesi için önerilerin sıralandığı rehberde, psikolojik travmayla başa çıkılamadığının düşünülmesi durumunda bir ruh sağlığı uzmanından destek alınması önerildi.

PSİKOLOJİK İLK YARDIMDA YER ALAN ADIMLAR

BAGEM'de görev alan klinik psikolog Kaan Kabukçu tarafından hazırlanan "Psikolojik İlkyardım ve Süreç Yönetimi" başlıklı dokümanda ise psikolojik ilk yardım gerektiren durumlar sıralandı ve bunun önemli adımları anlatıldı.

Buna göre, psikolojik ilk yardımda yer alan adımlar, "Tanışma ve bağ kurma. Temel psikolojik ve fiziksel ihtiyaçların tespit edilmesi. İhtiyaçların karşılanmasına yardımcı olmak. Psikiyatrik acil durumlar için yönlendirmeleri gerçekleştirmek. Olayın uzun dönemli etkilerinden korumak. Normalleşmeyi kolaylaştırmak. Stabilizasyona destek olmak. Akut travmatik stres tepkileri konusunda rehberlik etmek. Baş etme mekanizmalarını desteklemek. Dirençliliği artırmak." şeklinde sıralandı.

Psikolojik ilk yardımın bir tedavi yöntemi değil, bakmayı, dinlemeyi, bağ kurmayı ve yönlendirmeyi amaçlayan bir prensip olduğuna işaret edilen dokümanda, akut dönemde ortaya çıkan yan etkilerin geçmemesi ve günlük hayatı kişi için zor kılması durumunda uzman desteğine başvurulması gerektiği vurgulandı.

BAGEM'in "Afet Sonrası Psikososyal Yardım Rehberi" ve "Psikolojik İlkyardım ve Süreç Yönetimi" dokümanına "https://ciad.sabanciuniv.edu/tr/psikososyal-ilk-yardim" linkinden ulaşabiliyor.