Nobel Edebiyat Ödülü Norveç'e gitti

Nobel Edebiyat Ödülü sahibi açıklandı.

2023 Nobel Edebiyat Ödülü'nün sahibi "Dile getirilemeyeni dile getiren yenilikçi oyunları ve düzyazıları" dolayısıyla Norveçli yazar Jon Fosse oldu.

JON FOSSE KİMDİR?

Jon Olav Fosse (29 Eylül 1959 doğumlu), Norveçli bir yazar ve oyun yazarıdır. 2023 yılında "İfade edilemeyenleri ifade eden yenilikçi oyunları ve yazıları için" Nobel Edebiyat Ödülü'ne layık görüldü. Henrik Ibsen'den sonra en çok sahnelenen Norveçli oyun yazarıdır.

Fosse, Haugesund, Norveç'te doğdu. Yedi yaşındayken geçirdiği ciddi bir kaza ölüme yaklaştırdı; bu deneyim, yetişkinlik yazılarına önemli ölçüde etki etti. Bergen Üniversitesi'ne kaydoldu ve karşılaştırmalı edebiyatı okudu, daha sonra Nynorsk, Norveç dilinin iki yazılı standardından birinde yazmaya başlayarak edebi bir kariyere adım attı. İlk romanı, Raudt, svart (Kırmızı, Siyah), 1983 yılında yayımlandı. İlk oyunu, Og aldri skal vi skiljast (Ve Asla Ayıramayız), 1994 yılında sahnelendi ve yayımlandı. Fosse, romanlar, kısa hikayeler, şiirler, çocuk kitapları, denemeler ve oyunlar yazmıştır. Eserleri kırkın üzerinde dile çevrildi. Ayrıca müzik (keman) çalmış ve gençlik yazma pratiğinin büyük bir kısmı için müzik parçaları için kendi sözlerini oluşturmuştur.

Fosse, Henrik Ibsen'den sonra en çok sahnelenen Norveçli oyun yazarıdır. Sık sık "yeni Henrik Ibsen" olarak adlandırılmış ve eserleri, 19. yüzyılda Henrik Ibsen tarafından kurulan geleneklerin modern bir devamı olarak kabul edilmiştir.

Fosse, 2003 yılında Fransa'nın Ordre national du Mérite şövalyesi ilan edildi. Fosse, The Daily Telegraph tarafından hazırlanan "En İyi 100 Yaşayan Deha" listesinde 83. sırada yer aldı.

2011'den beri Fosse, Norveç devletine ait ve Oslo şehir merkezindeki Kraliyet Sarayı'nın arazisinde bulunan Grotten'e bir onur konutu olarak verilmiştir. Grotten'in kalıcı bir konut olarak kullanılması, Norveç Kralı tarafından Norveç sanat ve kültürüne katkıları nedeniyle özel bir onur olarak verilir. Bibel 2011 adlı Norveççe bir İncil tercümesi için edebi danışmanlardan biriydi. Andvake (Uyanıklık), Olavs draumar (Olav'ın Rüyaları) ve Kveldsvævd (Bitkinlik) üçlemesi için 2015 Nordic Konsey Edebiyat Ödülü'ne layık görüldü.

Fosse'nin eserlerinin birçoğu, Mohammad Hamed tarafından Farsça'ya çevrilmiş ve İran/Tahran'ın ana salonlarında sahnelenmiştir.

Nisan 2022'de, İngilizce'ye Damion Searls tarafından çevrilen A New Name: Septology VI-VII adlı romanı, Uluslararası Booker Ödülü için aday gösterildi. Kitap, 2023 Ulusal Kitap Eleştirmenleri Çevresel Ödülü'nde finalist olarak ilan edildi.

Ekim 2023'te Fosse, Nobel Edebiyat Ödülü'ne layık görüldü.

Romanları üzerinde çalışırken, Fosse, diğer yazarların eserlerini çevirmektedir.

Fosse, ikinci eşi olan Slovak bir kadınla zamanının bir kısmını Avusturya'nın Hainburg an der Donau şehrinde geçiriyor. Bergen'de bir evi ve Norveç'in batısında iki evi bulunuyor. Başlangıçta Norveç Kilisesi üyesi olmasına rağmen (2012'den önce kendisini ateist olarak tanımladı), 2012-2013 yıllarında Katolik Kilisesi'ne katıldı ve uzun süreli alkol tüketimini rehabilitasyon amacıyla hastaneye yattı.