Malakanlar kimdir? Malakanlar tarihte nerede yaşadı?

Malakanlar kimdir? Malakan ne demek, Malakan'ın kelime anlamı nedir? Nerede yaşarlar, tarihçeleri nedir gibi sorular son dönemlerde bu halkı duyanlar tarafından merakla soruluyor. Peki, kimdir Malakanlar? İşte Malakanlar hakkında merak edilen soruların bazı cevapları: 

MALAKANLAR KİMDİR?

Malakanlar kelimesi Molokanizm kelimesinden gelmektedir. 'Moloko' ise Rusça'da süt anlamına gelmektedir. Molokan ise süt içenler demektir. Molokanizm ise bir tarikatın adıdır. Molokanizm ise süt yasağına karşı çıkarak her gün süt içmeye devam eden insanlar topluluğudur. Malakanlar,  Rus Çarı I. Petro'nun uygulamalarına karşı çıkarak oluşturulan, bir dinsel hareket ve yaşam tarzı olan Molokanizm'i bir hayat felsefesi olarak kabul eden insanlardır.

Molokanizm, Ortodoks Kilisesi'nden ayrılmış bir tarikattır. 28 Mart 1805 yılında başlayan bu ayrılış, 22 Mart 1809 yılına kadar sürdü. Saratof ve Dambuğ bölgelerinde yaşayan Malakanlar o dönemlerde Ruslarla bir anlaşmazlığa düşerler. Ruslar'ın inancına göre, haftada sadece iki gün süt içme geleneği vardı. Malakanlar ise; bu inanca itiraz ederek haftanın her gününde süt içilebileceğini savunuyorlardı. Zaten Rusçada Moloko kelimesi süt, Molokan ise süt içen anlamına gelir. 1682 yılında Ortodoks Kilisesi'nden bu sebeple ayrılan bu insanlar önce Kafkasya’nın kuzeyine daha sonra da Osmanlı ve İran sınırları boyunca Tiflis, Erivan ve Bakü eyaletlerine yerleştirildiler.

1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı'nın (93 Harbi) ardından, Ruslar tarafından Kars'a yerleştirilen bu insanlar uzun yıllar burada kaldıktan sonra başta ABD ve Avustralya olmak üzere diğer ülkelere yerleşmişlerdir. Türkiye'de Bandırma cıvarında, Kars ve İstanbul'da yaşamaktadırlar.

Rusya Çarlığı'ndaki Ortodoks Kilisesi, herkese haftada 2 gün süt içmeyi emrediyordu. Malakanlar bunu kabul etmeyerek her gün süt içmeye devam edince, kilise tarafından aforoz edildiler.

''Süt kokan insanlar'' 1876-1877 Osmanlı-Rus Savaşları´nın ardından, Ruslar tarafından Kars´a yerleştirildiler.

Malakanlar, Ruslar için büyük bir sorundu. Çünkü Çarlık Rusyası'nda büyük bir ağırlığı olan Ortodoks Kilisesi'nin tüm kuralları, Malakanlar tarafından reddediliyordu. Malakanlar savaşmaya ve silahlandırmaya karşıydı. Bu yüzden savaşlara da katılmak istemiyorlardı.

Malakanlar uzun yıllar Kars'ta kaldıktan sonra başta ABD ve Avustralya olmak üzere diğer ülkelere göç ettiler.

MALAKANLAR KARS TOPRAKLARINA SÜRÜLDÜ

Kilisenin baskısıyla Malakanlardan kurtulmak isteyen Çarlık Rusyası, bu durumu fırsat bilerek onları önce farklı bölgelere daha sonra da işgal altında bulundurduğu Kars’a sürdü. Malakanlar şehir hayatını benimsemediklerinden Kars’a Şahmalar, Karahan, Çakmak ve İncesu gibi yeni köyler kurdular.

MEHMET ALİ EKER KARS'TA MALAKANLARIN SON TEMSİLCİLERİNDEN...

71 yaşındaki Mehmet Ali Eker Kars’ın İncesu köyünde yaşıyor. Çiftçilik yaparak geçimini sağlıyor. Mehmet Ali amcanın 5 çocuğu var. Çocukları İstanbul’da ve İzmir’de yaşıyor. Ama o, Kars’tan ayrılmayı hiç düşünmüyor. Kars’a olan sevgisini de şöyle anlatıyor:

“Kars toprakları tarıma elverişli. Dünyada 3 ayda bitki yetiştiren böyle bir toprak daha yok. İnsanları bizi sevdi, biz de onları…“

BÖLGEDE MALAKANLARIN SON TEMSİLCİSİ

Kars’a gelen Malakanlar kısa bir süre sonra Osmanlı vatandaşı oldu. Bölgedeki diğer halklarla da iyi anlaştılar. Ancak zamanla sayıları azaldı.

İlk Malakan göçü 1921'de Amerika, Yeni Zelanda, Kanada ve Avustralya'ya oldu. Kars’tan 2. Malakan göçüyse, 1961 yılında. Rusya’ya giden yüzlerce Türk vatandaşı Malakan, daha sonra geri dönmek istemelerine rağmen pasaportlarına el kondu. Kendilerine vatan edindikleri Kars’a dönemediler.

Mehmet Ali Eker, Malakanları şöyle anlattı: Bölgedeki diğer halklarla, etnik kökenlerle yaşadılar. Ancak Malakanlar evlenemedi. 7 göbekten sonra evlilik olabiliyor. Akraba evliliği olmaması için bir kısmımız bölgedeki diğer halklarla evlendi. Bir kısmımız da Rusya’ya göç etti. Akrabalarımın çoğu orada. Ziyarete geliyorlar. Kars’ta Malakan bitti. Türkiye’ de de 10 aile anca kaldı. Burada Malakanları ben temsil ettiğim için birçok insan gelir ziyaretime. Bölgede Malakanların son temsilcileriyiz. Biz Kars’ta tarihe son Malakan olarak geçtik.

“KARS’TAKİ KAŞARIN TARİHİ MALAKANLARA DAYANIYOR”

Malakanlar Kars yaylalarında hayvancılık ve tarımla uğraştı.

“Biz buranın yaylalarında hayvancılık yapardık. Orada peynir, kaşar üretilirdi. Kars’taki kaşarın tarihi Malakanlara dayanıyor. “

Malakanlar Haç'ı kutsal saymıyor, kiliseye gitmiyor, papazlara inanmıyor.

"Biz de yalan söylenmez, devlet malına göz dikilmez, emanete ihanet edilmez. Kazandığımızı yeriz. Malakanlar domuz yemez. Kiliselere, papazlara inancı yoktur. Ailemiz Müslüman oldu. Ama yine kültürümüzü de yaşıyoruz. Yemeklerimizi kullanıyoruz. Paskalya’da yine pastamızı, yumurtalarımızı yaparız. Çok geniş çaplı değil. Müslüman bayramımızda daha geniş çaplı oluyor."

Bugün Kars’ta dürüst, çalışkan ve mütevazi bir topluluk olarak sevgiyle hatırlanan Malakanlar, göç ettikleri ülkelerde yaşıyor.

Bir zamanlar sarı saçları, mavi gözleriyle, hayvanlarıyla Kars'ı vatan olarak benimseyen Malakanlara rastlamak zor.

Sayıları ne kadar azalsada, onlar yaşadıkları topraklarda, Karslıların hafızalarında hep olumlu anılar bıraktı.