Son dakika Haberleri; BDDK, swap işlemlerine sınır getirdi
Doların 7 TL'yi aşmasının ardından Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, SWAP işlemlerine sınır getirdiğini duyurdu.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun açıklması şu şekilde:
"Bankaların yurtdışı yerleşiklerle yaptıkları bir bacağı döviz diğer bacağı TL olan para swaplarından, işlemin başlangıç tarihinde spotta yurtiçi bankaların TL verip döviz aldıkları swap işlemleri ile yine bu mahiyetteki swap benzeri (spot + vadeli döviz işlemi) işlemler toplamı bankaların en son hesapladıkları yasal özkaynaklarının %50’sini geçemeyecek olup, bu minvalde mevcut aşımlar giderilinceye kadar yeni bir işlem yapılamayacak ve bu mahiyetteki vadesi gelen işlemler yenilenemeyecektir. Söz konusu oran günlük olarak solo ve konsolide bazda hesaplanacaktır.
Kamuoyuna saygı ile duyurulur."
Swap İşlemi nedir?
Swap kelime anlamı olarak "değiş tokuş etmek, takas etmek, değiştirmek" gibi anlamlara gelmektedir. Swap; İki tarafın belirli bir zaman dilimi içinde bir varlık ya da yükümlülüğe bağlı olan farklı faiz ödemelerini veya döviz cinsini karşılıklı olarak değiştirdikleri bir takas sözleşmesidir diye tanımlanabilmektedir.
Örneğin on yıllık sabit faizli borca sahip bir firma ile benzer ancak dalgalı faizli borca sahip bir firma birbirlerinin yükümlülüklerini değiştirebilir. Swap işlemlerinde, faiz oranları ile döviz kurlarındaki değişmeler sonucunda ortaya çıkan riski en aza indirmek amaçlanmaktadır.
Swap ticari olarak ne demek?
Kelime anlamıyla iki tarafın karşılıklı olarak konusu ve değeri aynı olan iktisadi ve mali değerleri birbiriyle değiş - tokuş etmeleri anlamına gelir. Bu anlamda mübadele, değişim veya takas demektir.
Döviz piyasasında swap işlemleri: Belli miktar dövizin aynı anda
yapılan tek bir işlemle, farklı vadelere tabi olarak satın alınması
ve satılması. Örneğin yurt dışındaki yüksek faiz oranlarından
yararlanmak isteyen bir kimseyi ele alalım. Bu kimse döviz
piyasasında faaliyet gösteren bir bankadan, önce elindeki ulusal
para fonları ile döviz satın alır. Sonra da buna bağlı olarak
yapacağı ikinci bir işlemle bu dövizleri, diyelim ki üç ay sonra
teslim kaydıyla aynı bankaya geri satar. Böylece bir Spot Piyasa
işlemi ile bir Vadeli Döviz İşlemi tek işlem halinde
birleştirilmiş, yani farklı vadelere tabi olarak aynı miktar döviz
önce satmalınmış sonra satılmış olmaktadır.
Bir kimsenin böyle bir işlem yapmasındaki neden, yurt dışına döviz
ihraç ederek bir bankaya yatırıp (veya kısa - vadeli menkul değer
satın alıp) oradaki yüksek faiz oranlarından yararlanmak, fakat
bunu yaparken de dövizin fiyatındaki bir düşmeye (ulusal paranın
değer kazanması) karşı kendini korumaktır. Bu olaya Garantili Faiz
Arbitrajı da denir. Döviz piyasasındaki swap işlemleri her zaman
spot-vadeli işlem şeklinde olmayabilir. Bazan süreler farklı olmak
kaydıyla vadeli vadeli şeklinde swap işlemi de yapılabilir.
Örneğin, bir kimsenin bir ay vadeli olarak bir dövizi satın alması
ve dokuz ay vadeli olarak satması gibi. Aynı cins ve miktardaki bir
dövizin, bu şekilde farklı vadelere tabi olarak alınıp satılmasını
öngören bu işlem bir vadeli - vadeli swap işlemidir. Fertlerin bu
gibi işlemleri yapmalarındaki neden, örneğin dövizin faiz
oranlarında bir yükselme beklemeleri ve bu yüksek faizden
yararlanma arzulan olabilir. Yukardaki örnekte söz konusu kişi, bir
ay sonra devralacağı dövizleri sekiz ay dışarıdaki bir bankada
tutarak aradaki yüksek faiz oranı farkından yararlanmış olur.
Vadeli döviz kurunun spot döviz kuruna göre iskonto veya prim yapması durumu: Örneğin üç ay vadeli doların TL fiyatı, spot fiyatına göre daha yüksekse buna TL/Ş kurunun "swap primi" adı verilir. Aksine üç ay vadeli TL/S kuru, spot kurdan daha düşükse buna da "swap iskontosu" denilir.
Merkez bankaları arasmda swap : İki merkez bankasının, aralarında yaptıklan anlaşma ile, karşı ülkenin parasına ihtiyaç duyduklarında birbirinin belirli miktarlardaki paralarını değiş tokuş etmeleri. Değiş tokuş edilen bu paralar, ihtiyaç durumu ortadan kalkınca geri verilir
Faiz swapı: Borçların faiz yapısını değiştirmeye yönelik
işlemler. Örneğin sabit faizin değişken faize dönüştürülmesi, ya da
tersi. Bunun gibi, kredilerin faiz oranlannı değiştirmeye yönelik
işlemler de faiz swapı sayılır.
Swap türleri nelerdir?
1- Faiz Swapları:
Sabit Faiz - Değişken Faiz Swapı
Değişken Faiz - Değişken Faiz Swapı
Vadeden önce son verme hakkı veren swaplar
Vadeli (Forward) Swaplar
Faiz oranının sonradan belirlenmesi hakkını veren swaplar
2- Para (Döviz) Swapları:
Sabit Faiz - Değişken Faiz Para Swapı
Değişken Faiz - Değişken Faiz Para Swapı
3-Diğer Swap türleri:
Para (Döviz) opsiyon swapları
Geçişli Swaplar
Birleşik geçişli swaplar
İkili para swapları
Para swapları nedir?
İlk modern para swapı 1982 yılında Dünya Bankası ve IBM arasında gerçekleştirilmiş ve sabit faizli Alman Markı ve İsviçre Frankı borçlarının Dünya Bankası’ndan sağlanan US Dolar borcu ile swap edilmesini içermiştir.
Bir para swapı iki taraf arasında, belirlenen tutarda bir paranın başka bir para ile değiştirilmesi ve belirli bir süre sonunda değiştirilen ana paraların geri verilmesini içeren bir anlaşma olarak tanımlanabilir.
Varlık swapları nedir?
Swap işlemlerinin risk yönetiminde bir yatırım aracı olarak
kullanılması olanağı, varlık swaplarının ortaya çıkmasında önemli
bir etken olmuştur. Özellikle 1980'li yılların yarısından itibaren
swapların bu amaçla kullanılmasında büyük artışlar görülmeye
başlanmıştır.
Varlık swapları, sentetik bir varlık yaratmak için bir varlık ve
bir swapın kombine edilmesinden oluşur. Örneğin, aynı para birimi
veya farklı para birimi üzerinden sabit faizli bir varlık, değişken
faizli bir varlığa dönüştürülebilir.
Faiz swapı nedir?
Faiz swapları, piyasaya çıktıkları 1980’li yıllardan itibaren dünya
çapında gittikçe büyüyen bir hacme ulaşmışlardır. Faiz swaplarının
büyük bir çoğunluğu Amerikan Doları ile yapılmaktadır. Bununla
birlikte özellikle 1985 yılından itibaren önde gelen diğer para
birimleri üzerinden de faiz swapı işlemleri yapılmaya başlanmış ve
gittikçe yaygınlaşmıştır.
İşlem hacmi bakımından faiz swapları, swap türleri arasında en başta gelenlerden biridir. Bir faiz oranı swapı, tarafların anlaştıkları varsayımsal ana para tutarına bağlı olarak hesaplanan sabit faiz ödemeleri ile dalgalı faiz ödemelerinin aynı para birimi üzerinden birbirleri ile değiştirilmesine ilişkin iki taraf arasında yapılan bir anlaşmadır.
Borç - sermaye swapı nedir?
Borç verenin alacağına karşılık kendisine ilgili ülkenin bir
kurumunun hisse senedinin verilmesi halidir.
Çapraz döviz swapı nedir?
Döviz swapının faiz swapı ile birlikte kullanımı sonucu ortaya çıkan diğer bir swap türü çapraz döviz swaplarıdır. Çapraz döviz swaplarında, farklı para birimleri ve farklı faiz yapısı üzerine (sabit veya değişken) borçlanan taraflar, diğer tarafın borcuna ilişkin anapara ve faiz ödemelerini yerine getirmek üzere anlaşırlar.
Swap işlemine neden olan hususlar
nelerdir?
Belirli dövizlere erişebilme yeteneği veya erişme güçlükleri
Değişken faizli fon sağlayabilme yeteneğine karşın, sabit faizli
fon sağlamada karşılaşılan sorunlar
Belirli bir döviz üzerinden elde edilebilen ihracat ve diğer
kredilerin varlığı ve farklı bir döviz cinsinden fon edinme
zorunluluğu.
Bazı piyasalarda erişilen vadelerin kısalığı
Firmaların farklı finans piyasalarında farklı kredi
değerliliklerine sahip olmaları
Farklı finansal piyasalarda kurumsal ve yapısal farklılıkların
bulunması
Swap'ın kullanım alanları nerelerdir?
Aktif getiri oranlarını yükseltmek.
Kaynak kullanım maliyetlerini düşürmek.
Risk yönetimi.
Arbitraj ve alım-satımıdır.
Genellikle swap işlemlerine taraf olan kuruluşlar
hangileridir?
Uluslararası kurumlar
Merkez bankaları
Çokuluslu şirketler
Yerel yönetimler
Uluslararası fonlar
İhracatçı - İthalatçı kuruluşlar
Bankalar
Swap işleminin avantajları nelerdir?
Kredi arbitrajısayesinde işletmeler, fonlama maliyetlerini
azaltabilir.
İşletmelerde etkin aktif ve pasif yönetimi sağlar.
Farklıpiyasalara erişim imkanı sağlar.
Yeni kredi kullanma maliyetinin altında bir maliyetle yeni
kaynaklara ulaşım imkanı sağlar.
Farklı vadelerle sözleşme imkanı sağlar.
Ticari sırları korumaya imkan verir.
Üstlenilmişolan riskleri azaltıcı veya ortadan kaldırıcı etki
yaratır.
Swap işleminin dezavantajları nelerdir?
Kredi, faiz ve kur riski tamamen ortadan kalkmaz.
Resmi ve organize bir piyasası bulunmamaktadır.
Sözleşmelerin belirli bir standardı bulunmamaktadır.
Yorumlar