Bu maymunla tanıştınız mı?

Dril maymunları utangaç olarak biliniyor; ancak çok sevimli bir gülümsemeye sahipler. “Yatıştırma gülüşü” olarak bilinen bu gülücüğü diğerleriyle selamlaşırken huzursuzluk çıkmaması için kullanıyorlar.

Bazen çok karizmatik biriyle tanıştığınızda aklınızdan “Sen nasıl ünlü olmazsın?” sorusu geçer ya, işte ben de dril maymunlarıyla ilgili tam olarak böyle hissediyorum. 

Ben onları yeni “keşfettim”. Nedir bu dril? Ve bu maymun bunca yıldır nerelerdeydi? 

Rengini Belli Et 

Driller yalnızca Afrika’ın küçük, ücra bir bölgesinde yaşayan utangaç ve mavi-kırmızı yüzleriyle hemencecik kendini belli eden kuzenleri mandriller kadar renkli hayvanlar. Driller konusunda uzmanlaşan primat korumacılığı örgütü Tengwood Organization’dan Kathy Wood, mandrillerin söz konusu özellikleri nedeniyle tarih boyunca hayvanat bahçelerinin daha çok ilgisini çektiğini, dolayısıyla da halk tarafından daha çok tanınan bir tür olduğunu söylüyor. 

Ancak drillerin de mandrillerden aşağı kalır yanı yok. 

New York Üniversitesi’nden antropolog James Higham, gönderdiği e-postada “Drillerin beyaz perçemle çevrili kapkara yüzleri var. Bu beyaz perçem özellikle erkeklerde çok büyük görünüyor; çünkü mandrillerin aksine drillerin yanakları epey tombul,” diyor. Bu çarpıcı kontrast alt dudaklarının altında yer alan, tuhaf sürülmüş bir ruj izlenimi yaratan kırmızı girintiyle tamamlanıyor. 

Ancak bununla da bitmiyor, en şaşırtıcı ve bayram şekeri kadar renkli özelliklerini en sona –veya en aşağıya– saklamışlar. 

Erkek bir dril maymununun renkli poposu rütbesinin bir göstergesi. 

“Erkeklerin cinsel organları kırmızı ve eflatun renklerinde,” diyor Higham. “Popolarında eflatun, mavi ve mor tonlarından oluşan, mandrillerinkine benzer bir gökkuşağı var.” 

Higham ve ekip arkadaşlarının 2009 yılında yaptığı bir araştırma bu renklerin erkeklerde bir hiyerarşi göstergesi olduğunu ortaya çıkarmıştı; en parlak renklere sahip erkekler en yüksek rütbeye sahipti. 

Dişilerse erkeklere göre çok daha koyu, esmer kahverengi bir kürke sahip ve erkeklerin üçte biri boyutunda. 

“Drillerin yaşadığı sosyal gruplarda, kafasını öne arkaya sallayarak gülüyormuşçasına dişlerini göstermek de dahil olmak üzere, görsel iletişim işaretleri epey yaygın,” diyor altı drilin yaşadığı Atlanta Hayvanat Bahçesi’nde primat bakıcılığı yapan Patti Frazier. 

Wood bu diş gösterme hareketini “yatıştırma gülüşü” olarak tanımlıyor; driller ve mandriller bunu hem sakin, hem de gergin durumlarda kullanıyor. Erkekler potansiyel eş olarak gördükleri dişilere de sırıtıp, ağızlarını şapırdatıyor. 

Driller ve mandriller 35 kiloya kadar çıkabilen –yaklaşık olarak büyük bir golden retriever ağırlığında– büyük maymunlar. “Kuvvetli fizikleri ve beş santim uzunluğundaki köpekdişleri erkeklere vahşi bir hava veriyor,” diyor Frazier, “ama aslında driller yoğun ormanlık alanlarda yaşayan utangaç hayvanlar.” 

Ve dünyadaki yaşam alanları o kadar da büyük değil. 

“Driller Afrika’nın ufak bir kesiminde, Kamerun ve Nijerya’nın Sanaga ve Cross nehirlerinin arasında kalan bölümünde ve Ekvator Ginesi’nde yer alan Bioko adasında yaşıyorlar,” diyor Higham. Yaşadıkları ücra topraklarda onları incelemek oldukça zor. 


Dril maymunları zaman zaman hayvanat bahçelerinde boy gösteren, daha çok tanınan bir tür olan mandrillerin yakın akrabası.

Merhaba mı, Elveda mı? 

Az tanınmalarının bir diğer nedeni de sayılarının az olması. 

“Drillerin soyu ne yazık ki tehlike altında,” diyor Higham ve ekliyor: “Nüfus tahminleri doğada yalnızca birkaç bin bireyin kalmış olabileceğine işaret ediyor.” Aşırı avlanma ve yaşam alanı kaybı drillerin karşı karşıya olduğu en büyük iki baskı kaynağı. 2012 yılında Ecology and Evolution (Ekoloji ve Evrim) dergisinde yayımlanan bir araştırma küresel ısınmanın da hayvanlara zarar veren bir diğer etken olabileceğini öne sürüyor. 

Victoria Üniversitesi biyologlarından Alan Dixon, The Mandrill: A Case of Extreme Sexual Selection (Mandril: Olağanüstü bir Cinsel Seçilim Vakası) kitabında Kamerun’daki doğa korumacılığının drillerin geleceği açısından önemli olacağını söylüyor. 

Neyse ki daha uzun süre etrafta olacaklar. Ailenin bir diğer üyesiyle tanışmak güzel şey.

Kaynak / National Geographic
Yazan / Liz Langley
Fotoğraf / Kathy L. Wood​