Ruhani'nin ilk Körfez ziyareti

İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, bir günlük Körfez turu kapsamında Umman’ı ve Kuveyt’i ziyaret etti. Daha önce Umman'a giden Ruhani yönetime geldiği 2013’ten bu yana ilk kez Kuveyt'i ziyaret etmiş oldu.

İranlı lider, Umman’da Sultan Kâbus Bin Said ile bir araya geldi. Suriye ve Yemen’deki savaşlar ile İran-Körfez diyalog süreci görüşülen konuların başında yer aldı. Ruhani, Sultan Kâbus bin Said ile Tahran-Washington hattındaki gerilimi ve İran’ın balistik füze denemesi de ele alındı.

Ruhani Körfez ziyareti öncesi basına yaptığı açıklamalarda, Körfez ülkeleriyle iyi ilişkileri istediğini, Yemen’deki durumu ve Tahran-Körfez diyalog meselesini gündeme getireceğini söylemişti.

Ruhani, bu ülkelerdeki temaslarının ardından aynı gün İran'a döndü.

Kuveyt Dışişleri Bakanı Sabah Halid el-Hamad es-Sabah, Tahran yönetimiyle gergin ilişkilere sahip Suudi Arabistan'ın başını çektiği Körfez İşbirliği Konseyinin (KİK) "diyalog" mesajını İran'a iletmek üzere 25 Ocak'ta başkent Tahran'ı ziyaret ederek, Cumhurbaşkanı Ruhani ve Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif ile bir araya gelmişti.

İran-Körfez gerginliği

İran ile Suudi Arabistan’ın başını çektiği Körfez ülkeleri arasında ilişkilerde büyük sorunlar var. Körfez Ülkeleri İşbirliği Konseyi (KİK) çatısı altında koordinasyon yürüten ülkelerdeki Sünni iktidarlar, Şii İran’ı ülkelerine en büyük ulusal güvenlik tehlikesi olarak görüyor.

KİK, İran'ı Arap ülkelerinin iç işlerine müdahale etmek ve Orta Doğu'da yayılmacı politika izlemekle suçlarken, Tahran yönetimi suçlamaların gerçeği yansıtmadığını savunuyor. 

Suriye ve İran’daki savaşlarda bu iki taraf arasında bir vekâlet savaşı yürütülüyor.

Halkın çoğunluğunun Şiilerden oluşan Bahreyn’deki Sünni iktidar Arap Baharı’ndan sonra ülkede yaşanan ayaklanmalardan İran’ı sorumlu tutuyor.

Suudi Arabistan’da bir Şii din adamının idam edilmesi ve İran’daki Suudi temsilciliklerinin saldırıya uğramasından sonra iki taraf arasındaki ilişkiler kopma noktasına gelmişti.

Umman-İran ilişkileri

Bu krizden sonra Suudi Arabistan ve Bahreyn, Ocak 2016’da İran ile diplomatik ilişkilerini kesmişti. Körfez Ülkeleri İşbirliği Konseyi’nin (KİK) diğer üyeleri olan Kuveyt, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri Suudi Arabistan ile dayanışmak amacıyla İran’daki temsilcilerini geri çağırmıştı. Saldırıyı kınamakla yetinen umman ise İran’daki temsilcisini geri çekmeyen konseyin tek ülkesi oldu.

Diğer KİK üyesi Umman ise Körfez ülkelerinin aksine İran'a karşı daha "ılımlı" politikalarıyla biliniyor. Sultan Kabus liderliğindeki Maskat yönetimi, İran ve ABD arasında nükleer meselenin çözümü konusunda da ara buluculuk yapmıştı.

Umman aynı zamanda Suudi Arabistan’ın 2015’te Yemen’deki İran yanlısı Husilere karşı başlattığı savaşa katılmamıştı.

Hasan Ruhani, Mart 2014'te Umman'ı ziyaret etmişti. Umman Sultanı Kâbus ise Tahran'a en son Ağustos 2013'te gitmişti.