Vejetaryen mahkuma "rapor" tazminatı

ANKARA (AA) - Anayasa Mahkemesi, bir hükümlünün, vejetaryen olup olmadığının tespiti için mahkeme kararıyla hastaneye gönderilmesiyle maddi ve manevi varlığının korunması hakkının ihlal edildiğini kararlaştırarak, başvurucuya 3 bin lira manevi tazminat ödenmesine hükmetti.

Anayasa Mahkemesinin Resmi Gazete'de yayımlanan kararına göre, Kırıkkale F Tipi Yüksek Güvenlikli Kapalı Ceza İnfaz Kurumu'nda kalan vejetaryen bir hükümlü, cezaevi idaresine başvurarak, et ve türevlerinden oluşan besin maddelerinden yemediğini, protein ihtiyacının dış kantin aracılığıyla karşılanmasını istedi.

Talebin reddedilmesi üzerine hükümlü, Kırıkkale İnfaz Hakimliğine itirazda bulundu. İtiraz dilekçesinde, protein ihtiyacının karşılanabilmesi için iç kantine yumurta getirilip satılması ya da dış kantinden alınması için idare gözlem kurulu kararlarının iptali istendi.

İnfaz hakimliği, itirazı reddetti. Hükümlü, karar bu kez de Kırıkkale Ağır Ceza Mahkemesinde itiraz etti.

- Mahkemenin "rapor" kararı

İtirazı değerlendiren mahkeme, "başvurucunun tam teşekküllü devlet hastanesine sevk edilerek, et ve türevlerini yiyip yemediği konusunda rapor alınmasına, yiyemediğinin raporla tespiti halinde parası hükümlü tarafından karşılanmak üzere yumurta temin edilmesi"ne karar verdi.

Mahkemenin kararı gereği başvurucu, Kırıkkale Yüksek İhtisas Hastanesine sevk edildi. Hazırlanan raporda, "başvurucunun et ve türevlerini yemesinde tıbben sakınca olmadığı" belirtildi.

Bu rapor üzerine hükümlü Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruda bulunarak, insan haysiyetiyle bağdaşmayan muamele yasağı ve eşitlik ilkesinin ihlal edildiğini öne sürdü. Başvurucu, ayrıca vejetaryen olup olmadığının tespiti için mahkeme kararıyla hastaneye gönderilmesinin, maddi ve manevi varlığının korunması hakkını ihlal ettiğini savundu.

- Gerekçeden

Anayasa Mahkemesi, vejetaryen hükümlünün, maddi ve manevi varlığının korunması hakkının ihlal edildiğine karar vererek, başvurucuya 3 bin lira manevi tazminat ödenmesine hükmetti.

Yüksek Mahkemenin gerekçesinde, başvurucunun protein yetersizliğinden sağlık sorunları yaşadığına dair somut bir veri bulunmadığı, cezaevi idaresinin vejetaryen tutuklu ve hükümlülere kantinde alternatif sunduğu, meyve ve sebze satıldığı belirtildi.

Vejetaryen başvurucunun beslenme tercihi çerçevesinde gerekli menünün de cezaevi tarafından sağlandığı ifade edilen gerekçede, bu nedenlerle başvurucunun insan haysiyetiyle bağdaşmayan muamele yasağının ihlal edilmediği vurgulandı.

Gerekçede, hükümlünün, vejetaryen olup olmadığının tespiti için mahkeme kararıyla hastaneye gönderilmesiyle maddi ve manevi varlığının korunması hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddiaları ise yerinde görüldü.

Cezaevinde vejetaryenler için özel menü çıkarıldığı, bunun dayanağı ilgili mevzuatta vejetaryenliğin belirli bir inanca bağlı olup olmadığı şartının da aranmadığı bildirilen gerekçede, şu tespitler yapıldı:

"Mahkemenin itirazı değerlendirirken, ilgili açık hükümler karşısında sadece beyanı ile kendisine vejetaryen menü verilmesi gereken başvurucunun et ve türevlerini yiyip yemediğinin raporla tespit edilmesinin hangi amaçla yapıldığı gerekçeden anlaşılamamıştır. Böyle bir rapor aldırılmasının, vejetaryen olduğunu beyan eden başvurucunun talepleri açısından demokratik toplum düzeninde neden gerekli olduğu belirlenememiştir. Sonuç olarak başvurucunun vejetaryen olduğunu beyan etmesine ve talepleri açısından vejetaryen olup olmadığının tespit edilmesini gerekli kılan herhangi bir gerekçe olmamasına rağmen mahkeme kararıyla hastaneye sevk edilmesinin, kişinin maddi ve manevi varlığını koruma hakkını ihlal ettiği sonucuna varılmıştır."