Böceklerin pullarındaki eşsiz desenleri ortaya çıkarıyor

KIRŞEHİR (AA) - ABDULLAH YILDIZ - Ağaç ve bitkilere zarar veren böcekleri mikroskop ortamında inceleyen Ahi Evran Üniversitesi (AEÜ) Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mahmut Erbey, onların verdiği zararlara çare üretmeye çalışmanın yanı sıra böceklerin binlerce kez büyütülen dış morfolojik yapılarındaki eşsiz "desen ve motifleri" fotoğraflayarak ortaya çıkarıyor.

Bilim insanları, böceklerin pul yapılarını elektron mikroskobunda inceleyerek bitki, çiçek, halı ve kilim motiflerine benzeyen özellikleri gün yüzüne çıkarıyor. Böceklerle ilgili elde ettikleri bilimsel verileri ulusal kongre ve sempozyumlarda sunan akademisyenler, elektron mikroskobuyla çektikleri fotoğraflarla da bu toplantılardaki yarışmalara katılıyor.

Çalışmayı yürüten bilim insanlarından AEÜ Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mahmut Erbey, AA muhabirine yaptığı açıklamada, ağırlıklı olarak orman ve meyve ağaçları ile tarımsal bitkilere zarar veren "kınkanatlılar"(Coleoptera) takımına ait "hortumlu böcekler" (Curculionidae) familyası üzerinde çalıştığını söyledi.

Erbey, üniversite kampüsünde "hortumlu böcekler" familyasına ait yeni bir tür bulduğunu ve dünya bilim literatürüne "Rhytideres Evrani Erbey 2015" ismiyle tescil ettirdiklerini bildirdi.

Bu familyaya ait böceklerin başta orman ağaçlarında, meyve bahçelerinde ve zirai alanlarda ciddi zararlar meydana getirdiğini belirten Erbey, hortumlarının ucunda yer alan ağız yapılarıyla verdikleri bu zararın en aza indirilmesi için bilimsel çalışmalar yürüttüklerini dile getirdi.

- "Benzer türler belirleniyor"

Arazi çalışmalarıyla yakaladıkları böcekleri laboratuvar ortamına getirdiklerini ve mikroskopta incelediklerini anlatan Erbey, şöyle konuştu:

"Özellikle ağaçlara zarar veren belli grup böcekleri topluyoruz. Bunları ışık mikroskobunda inceleyerek sınıflandırıyoruz. Birbirine benzeyen çok tür oluyor. Biz bunlara ikiz tür diyoruz. Işık mikroskobu, bunların özellikle dış morfolojik karakterlerini ayırt etmemizde bazen yeterli olmuyor. Bu noktada elektron mikroskobuna başvuruyoruz. Gerekli örneklerimizi laboratuvarımızda hazırlıyoruz. Elektron mikroskobunda bütün detay görüntülerini ortaya çıkararak benzer tür olup olmadıklarını ortaya koyuyoruz. Çalıştığımız gruplar genelde zararlı gruplar. Orman ve bahçelerdeki ağaçlara, tarımsal bitkilere çok ciddi zarar veren böcekler. Elektron mikroskobundaki incelemelerimizde ince detayları ortaya çıkararak o canlının hangi yapılarıyla bitkiye ya da ağaca zarar verdiğini ortaya çıkarıyoruz."

- "Halı, kilim desenlerine benzer harika fotoğraflar ortaya çıkıyor"

Erbey, elektron mikroskobunun ışık mikroskobuna göre böceklerin yapılarını binlerce kez daha fazla büyüttüğünü ve inanılmaz farklı desen ve motiflerde görüntüler ortaya çıkardığını da vurguladı.

Ayrıntılarda çok farklı desen, motif, grafik niteliğindeki yapıları ortaya çıkarabildiklerine değinen Erbey, şunları kaydetti:

"Böceklerin pul yapılarını elektron mikroskobunda incelediğimizde bitkiye, çiçeğe benzer, halı, kilim motifleri gibi yapıların olduğunu görüyoruz. Bu motif ve desenler başka amaçlardaki çalışmalara da katkı sağlıyor. Elektron mikroskobunda böceklerin dış morfolojik yapılarını incelediğimizde, her böceğin kendine özgü inanılmaz desen ve motifleri olduğunu görüyoruz. Hiçbiri birine benzemiyor. Her türün kendine göre motif ve desenleri var."

Elektron mikroskobundaki incelemelerinde böceklerin dış morfolojik yapılarının fotoğraflarını da çektiklerini anlatan Erbey, ulusal ve uluslararası sempozyumlarda bilimsel verilerin yanı sıra bu görüntüleri de paylaştıklarını dile getirdi.

Birçok bilim insanının farklı üniversitelerde çektikleri bu görüntülerle yarışmalara katıldıklarını da kaydeden Erbey, akademisyenlerin böceklerden elde ettikleri desen ve motif fotoğraflarıyla her yıl yapılan Elektron Mikroskobu kongrelerinde yarıştıklarını sözlerine ekledi.