Uluslararası Şeker Örgütü 49. Konsey Toplantısı

İSTANBUL (AA) - Şeker Kurumu Başkanı Dr. Hüsnü Tekin, "AB şeker piyasasında uygulamakta olduğu kota sistemini 2017 yılından sonra kaldırma kararı aldı. Kotaların kaldırılmasının ardından şeker üretiminin artacak olması beklentisiyle AB'de ithalatın azalıp ihracatın artacağı öngörülmektedir." dedi.

Tekin, Uluslararası Şeker Örgütü (ISO) 49. Konsey Toplantısı açılışındaki konuşmasında, ISO’nun temel amacının dünya şeker konularına ilişkin uluslararası işbirliğini artırmak ve dünya şeker ekonomilerini güçlendirme yollarını belirlemek olduğunu söyledi.

ISO'nun şeker konusunda uluslararası düzeyde görüş alışverişinde bulunulmasına olanak sağlayan tek platform olduğunu vurgulayan Tekin, "ISO, şeker için anahtar konularda hükümetler arası forum ortamı sağlamanın yanı sıra, analiz, araştırma ve istatistikleri yayımlamak suretiyle sektörü her daim canlı tutmaktadır. ISO, dünya şeker üretiminin yüzde 85’ini, dünya şeker ihracatının yüzde 94’ünü,dünya şeker tüketiminin ise yüzde 69’unu temsil etmektedir." diye konuştu.

Tekin, ISO'nun şeker sektöründe küresel ölçekte "farkındalık" yaratabilmek ve sektör regülasyonlarında yol gösterici işleviyle çok ciddi bir görev üstlendiğine dikkati çekerek, "ISO’nun fonksiyonu, şeker piyasasında değişimler yaşandığı bu zamanlarda daha fazla önem kazanmıştır. Dünya şeker piyasası her dönemde döviz ve emtia fiyatlarındaki hareketlerle yakından bağlantılı bir seyir izlemekte olup, şeker fiyatlarında sürekli olarak dalgalanmalar görülmektedir. Son 15 yıllık dönemde 280 dolar ile 770 dolar arasında değişim göstermiş olan dünya borsa şeker fiyatları bugünlerde 480 dolar civarında seyretmektedir." bilgilerini aktardı.

Fiyat dalgalanmalarının önemli sebeplerinin iklim ve petrol fiyatlarında meydana gelen değişiklikler olduğunu belirten Tekin, şunları kaydetti:

"İklimsel değişikliklere bağlı şeker sektöründe meydana gelen olumsuz sonuçlar şeker arzında dar boğaz oluşturmakta bu da şeker fiyatlarının yükselmesine neden olmaktadır. Son yıllarda adını sıkça duyduğumuz küresel ısınma kavramı etkisini iklim koşullarında göstermektedir ve açıkça görülmektedir ki bu etki tarımsal üretimi olumsuz etkilemektedir. İklim koşullarında yaşanan değişiklik diğer tarım ürünlerini olumsuz etkilediği gibi dünya genelinde de şeker üretimini olumsuz etkilemiştir. Nitekim, içinde bulunduğumuz pazarlama yılı, iklimsel etkiler nedeniyle şeker üretimi açısından ilginç gelişmelere sahne olmaktadır. Hindistan’da şeker üretiminde meydana gelen düşüş Asya pazarında Brezilya ve Tayland’ın payını yükseltmektedir.

2015-2016 pazarlama yıllarında iklim koşullarındaki olumsuzluklar ve şeker pancarında meydana gelen hastalıklardan ötürü üretimde yaşanan darboğaz nedeniyle global ölçekte şeker taleplerine karşılık verilememesi durumu ile karşılaşmış durumdayız. İçinde bulunduğumuz pazarlama yılında ise dünya genelinde şeker üretiminin azalması ve üretim-tüketim dengesinin beş yıl aradan sonra ilk defa açık vereceği beklentisi ile fiyatları yükseltmeye başladığı görülmektedir.

İklimsel etkilerinin yanı sıra şekerin yakıt bioetanolün ham maddesi olması, şeker fiyatlarının petrol fiyatlarıyla doğru orantılı değişim göstermesine neden olmaktadır. Petrol fiyatlarındaki düşüş bioetanol tüketimini azaltmış, buna bağlı olarak şeker kamışının etanol yerine şeker üretiminde kullanılması şeker arzını arttırmıştır. Şeker piyasasında oluşan arz artışı şeker fiyatlarının düşüşüne yol açmıştır. Enerji ihtiyacının günden güne arttığı bu süreçte yenilenemeyen enerji kaynağı olan petrol fiyatlarında yaşanabilecek olası bir fiyat artışının ise bioetanol üretim miktarını olumlu etkileyeceği ve şeker arzında daralmaya neden olacağı da öngörülmektedir."

- "Kotaların kaldırılmasının ardından AB'de ithalatın azalıp ihracatın artacağı öngörülmektedir"

Avrupa Birliği'nin (AB) şeker piyasasında uygulamakta olduğu kota sistemini 2017 yılından sonra kaldırma kararı aldığını hatırlatan Tekin, "Kotaların kaldırılmasının ardından şeker üretiminin artacak olması beklentisiyle halihazırda net ithalatçı olan Avrupa Birliği’nde ithalatın azalıp ihracatın artacağı öngörülmektedir. Bunun sonucunda dünya piyasasında olan şeker talebi azalacak aksine şeker arzı artacaktır." dedi.

Tekin, şekerin insanlar için erişilebilirliği ve uygun fiyatla arz edilmesi açısından vazgeçilmez bir enerji kaynağı bildirerek, şunları söyledi:

"Dünyada yaşamını sürdüren 7 milyardan fazla insanın, içinde bulunduğumuz yüzyılda yeterli gıdaya erişimi ciddi bir sorun haline gelmiştir. Bu sorunun açık bir göstergesi olarak dünyada 1,5 milyar insan aşırı ve yanlış beslenmeyle hareketsiz yaşam tarzının sonucu olarak obez yaşarken, 1 milyar insan açlıkla mücadele etmektedir. Özellikle düşük gelirli ülkelerde bu insanların vücutlarının ihtiyaç duyduğu enerjinin en ucuz ve en bol şekilde sağlanmasında henüz yerine ikame edilecek bir ürün olmayan şekerin 'zehir' olarak lanse edilmesi ne kadar gerçekçidir kendimize sormamız gerekiyor.

İhtiyacın üzerinde tüketilen her temel besin maddesi nasıl sağlık sorunlarına yol açıyorsa gereğinden fazla tüketilen şekerin de sağlıkla ilgili endişelere yol açması kadar doğal bir şey yoktur. 1970’li yıllarla günümüz karşılaştırıldığında kişi başına düşen şeker tüketim miktarı yüzde 33 oranında düşerken, çocuklardaki obezite oranında yüzde 200, yetişkinlerde ise yüzde 100 artış görülmektedir. Bu artış, yetersiz fiziksel aktivite, düşük düzeyde sebze ve meyve tüketimi, düzensiz yemek saatleri, bol yağlı özellikle kızartma ağırlıklı beslenme, sigara ve alkol alışkanlığı, her alanda teknolojik araçların kullanımının yaygınlığı ve buna bağlı olarak hareketten uzak gerçekleştirilen bir yaşam tarzından kaynaklanmaktadır."

- "Obozite eğrileri yükseliyor. Fakat şeker üretimi düşüyor. Ama yine de suç bize atılıyor"

ISO İcra Direktörü Jose Orive ise Türkiye’nin ISO içinde son derece aktif ve güvenilir bir ülke olduğunu belirterek, toplantıda şekerle ilgili gerçekler ve yanlış inançları ele alacaklarını bildirdi.

Orive, piyasada şekerle ilgili yanlış bilgiler olduğunu belirterek, şunları kaydetti:

"Doğru olmayan şeylerle suçlanıyoruz. Obozite eğrileri yükseliyor. Fakat şeker üretimi düşüyor. Ama yine de suç bize atılıyor. Çok ciddi bir eleştiri yağmuru var. Bunun karşısına bilimsel verilerle çıkmamız gerekiyor. Şekerin beslenme değerini ortaya koymamız gerekiyor. Egzersiz konusunu daha fazla ortaya koymamız gerekiyor. Çocuklar artık telefonlarda, tabletlerde oynuyor. Gençler bu sorunları yaşıyorlar. Dolayısıyla bu konuları konuşmamız lazım. Bu konuları dile getirmek ve açık açık konuşmak. Etiketleme konularından bahsedeceğiz. Şekerin sağlığa katkısıyla ilgili önemli hususları ortaya koyacağız.

UNICEF’in besleyici programında E vitamini ve şekerin güçlendirilmesine ilişkin 11 ülkede çalışma yapıldı. Yenidoğanlarda körlük ve emziren annelerde çok önemli hastalıkların önüne geçildi. Demir vitamini ile güçlendirilen şeker ürünleri üzerine çalışmalar devam ediyor. Şeker ailesi önümüzdeki dönemde önemli atılımlar yapacak."