Suriyelilerle kayıt dışı istihdam patladı; sanayici hükümetten çözüm bekliyor

Suriye'deki iç savaş dolayısı ile Türkiye’ye sığınan Suriyeli mülteci sayısı 900 bini buldu. Halen 10 ilde 22 geçici barınma merkezinde 220 bini aşkın Suriyeli misafir ediliyor. Savaştan kaçan Suriyeliler, ucuz işçilik dolayısı ile birçok sektörde tercih ediliyor. Hatay, Gaziantep, Kilis, Şanlıurfa, Adana, Osmaniye, Mersin, Kahramanmaraş ve İstanbul gibi illerde sigortasız çalışan Suriyeliler kayıt dışı istihdamı da tetikliyor. Sanayici ise bu insanların yasal zeminde çalıştırılması için hükümetin çözüm bulmasını istiyor.

Adana Ticaret Borsası (ATB) Başkanı Muammer Çalışkan, hükümetin çalışan Suriyelilerle ilgili özel bir çözüm bulmasını öneriyor. Sanayicinin işe, onların çalışmaya ihtiyacının olduğunu ifade eden Çalışkan, “Bir şekilde bu mesele hal edilmeli. Hiç olmaza onların yükü biraz da devletin üzerinden kalkar. Şu doğru değil: Acaba Suriyeliler bizim insanımızın önünü tıkar mı ? Bence tıkamaz. Çünkü bunlar vasıfsız; vasıfsız elamana da ihtiyaç var. Ama kaçak çalıştırmak da doğru değil. Bunu tasvip etmiyorum.” dedi.

İşverenin devamlı piyasayı gözlemlediğini ve bu işçilerin yasal zeminde çalışması için uğraştığını belirten Çalışkan, illegal adam çalıştırmanın risklerine işaret etti. Sığınmacıların durumunun belirsizliğini koruduğuna dikkat çeken Çalışkan, “Bu kişilerin sigorta, iş güvenliği yönünden kesinlikle legal olması lazım. Sanayici bundan kaçınmaz. İnsanlar buraya geldi, hiçbir gelirleri yok. Bu kez başka sosyal problemler ortaya çıkacak. Bırakalım üretime katkıda bulunsunlar.” diye konuştu.

Adana Sanayi Odası (ADASO) Başkanı Zeki Kıvanç, Suriyelilerin yasal zeminde çalışacak bir formülün bulunması gerektiğinin altını çizdi. Geçici bir sigorta primi veya başka bir yöntemin uygulanabileceğini dile getiren Kıvanç, şöyle devam etti: “Bu göçmenler geçimlerini sağlayabilmeleri, üretime katkı verebilmeleri için çalışıyor. Bu kişilerin kayıt altına alınabilmesi için ara bir formül geliştirilmeli. Bize yapılan müracaatları almıyoruz. Ancak küçük firmalar Suriyelileri kayıt dışı olarak çalıştırıyor. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bu soruna el atmalıdır.”

Adana Ticaret Odası (ATO) Başkanı Atila Menevşe ise ülkede ekonomideki kayıt dışılık kadar istihdamdaki kayıt dışılığın da önemli bir olgu olduğunu vurguladı. Kayıt dışı işçi çalıştırmanın ortalama yüzde 7’ler dolayındaki kar marjıyla birçok sektör için haksız rekabetin en ciddi unsurlarından biri haline geldiğini açıklayan Menevşe şöyle devam etti: “Nitekim kaçak işçi çalıştırma bazı sektörler için olağanüstü olmaktan çıkmış olağan ve rekabet için zorunlu bir hale gelmiştir. Sorunun giderek büyüyen bir aşamaya ulaşmasında komşumuz Suriye’den ülkemize yönelik göçün de büyük etkisi bulunmakta. İç savaşın yaşandığı Suriye’den şimdiye kadar ülkemize sığınan insanların sayısının 900 bini aştığı belirtilmekte. Bunlardan 10 bini aşkını ise Adana’da. Bu insanlar, tarlada, bahçede, inşaatlarda, çeşitli üretim ve diğer istihdam alanlarında ucuz işgücü olarak çalıştırılabilmekte. Zaten işsizlik sıkıntısı yaşayan bölgemizdeki sorunların katmerleşerek büyümesine yol açmaktadır. Bu açıdan Suriye’den gelen işgücü, Türkiye’nin istihdamdaki kayıt dışılığındaki oranları katlayacak boyutlara ulaşmıştır. Bu konuya acil çözüm getirilmemesi, sosyal patlamalara da yol açabilecek gelişmelerle sonuçlanabilir.”

Gaziantep Ticaret Odası Başkanı Eyüp Bartık, hükümetin Suriyeli sığınmacıların istihdam edilmesine yönelik yaptığı çalışmayı en kısa zamanda hayata geçirilmesi gerektiğini aktardı. Suriye’de yaşanan insanlık dramının herkesi üzdüğünü ifade eden Bartık, "Ülkemiz cömertliğini göstererek bu dramın mağdurlarına kucak açtı. Suriye’den gelen insanların ‘sadece bir tüketici ve yardım bekleyen olarak’ lanse edilmesi bu yönde politikalar üretilmesi doğru değildir. Pek çok kentteki Suriyeli sığınmacıların değişik ölçülerde yüksek iktisadi girdileri de olmuştur. Son dönemde tarafımıza birçok sektörde Suriye’den gelen misafirlerin kayıt dışı olarak çalıştıklarına dair bilgiler geliyor. Suriyeli sığınmacılar sektörlerde 'ucuz işgücü' olarak da değerlendiriliyor. Çalışma izni verilenlerin dışında kalanlara için iş kurma, çalışma, yatırım yapma, konularında yabancı statüleri baki kalmak şartıyla izin verilebilir." şeklinde konuştu.

Çalışma ve İş Kurumu (İŞKUR) Adana İl Müdürü Haşim Meydan, Türkiye’de yabancı işçilerin çalışmasının bir tek yolunun bulunduğunu kaydetti. Yabancının bulunduğu ilde İçişleri Bakanlığı’ndan en az 6 ay ikametgâh izni almaları gerektiğini aktaran Meydan, “Ondan sonra eğer bir işveren adına çalışıyorlarsa, e-devlet kanalıyla Çalışma Genel Müdürlüğü’nden çalışma izni almaları lazım. Aksi takdirde tespit edildiği yerde 10 bin TL’nin üzerindeki yasal para cezasını uygulamak zorundayız. Bu yasa bütün yabancılar için geçerlidir.” açıklamasını yaptı. Suriyeli sığınmacılar için bu başvuru prosedüründe bir takım kolaylık sağlandığına işaret eden Meydan, Suriyelilerin kayıt dışı çalıştırılmaması hususunda işadamlarını uyardıklarını gördükleri yerde yasal işlem yapmak zorunda olduklarını anlattı.

    İNŞAATTAN DÜŞEN SURİYELİ HAYATINI KAYBETTİ

    İç savaştan kaçıp Türkiye'ye gelen Suriyeli genç, Adana'da 13 Şubat 2014 günü çalıştığı inşaatın 10'uncu katından düşerek öldü. Merkez Çukurova İlçesi Huzurevleri Mahallesi meydana gelen kazada iş arkadaşlarının bile soyadını bilmediği Muhammed’in sigortasının olmadığı iddia edildi. CİHAN