'İzmir'de işsizliğin sebebi yatırım azlığı ve devlet teşviklerinin yetersizliği'

Yaşar Üniversitesi Ekonomi Bölümü Başkanı Doç. Dr. Umut Halaç, İzmir’deki işsizliğin sebeplerinin başında yatırımların azlığı ve ilgili yatırım alanlarındaki devlet teşviklerinin yetersizliği olduğunu söyledi. İldeki işsizlik oranlarını tahlil eden Halaç, Türkiye genelinde kadınların işgücüne katılım oranın yüksek olduğunu ancak İzmir’deki eğitim almış kadınların işsizlik oranlarının, aynı eğitimi alan erkeklere göre çok daha yüksek olduğuna dikkat çekti.

Doç. Dr. Halaç, yaptığı açıklamada, “2013 yılında eğitimli erkeklerin işsizlik oranı yüzde 8,9’ken kadınların işsizlik oranı yüzde 18,8. İzmir’de istihdam sağlayan yatırımların azlığıyla birlikte istihdamda cinsiyet ayrımının yaşandığı da açıkça ortada. İlginç olan, eğitim seviyesi düştükçe kadınlarla erkekler arasındaki işsizlik oranlarının farkı azalıyor; hattâ okuma yazma bilmeyen kadınların işsizlik oranı, aynı eğitim düzeyine sahip olan erkeklerden daha düşük. İzmir, eğitim seviyesi yükselen kadının istihdam açısından cezalandırıldığı nadir şehirlerden.” dedi.

Halaç'ın araştırmasına göre 2011’de ülke geneli işsizlik oranı yüzde 9,8 olurken İzmir, yüzde 14,7 ile en yüksek işsizliğin bulunduğu ikinci şehir oldu. 2012’de işsizlik oranı yüzde 9,2 olarak gerçekleşirken İzmir’de yüzde 14,8 ile yine yükseldi. 2013’te ise Türkiye genelinde işsizlik yüzde 9,7’ye, İzmir’de yüzde 15,4’e yükseldi. 2013 yılı il il işsizlik rakamlarına göre İzmir, yüzde 15,4 ile ilk 10’da Batman, Mardin, Siirt, Şırnak, Diyarbakır ve Şanlıurfa’nın ardından yedinci sırada yer aldı. Üç büyük il içinde en çok işsizlik oranına sahip şehir İzmir oldu. İzmir’i yüzde 11,2’lik işsizlik oranı ile 14. sırada İstanbul, yüzde 10,9’luk işsizlik oranı ile 17. sırada Ankara takip etti. Artan oranlar, tartışmaları da beraberinde getirdi. İzmir'de işsizlik oranlarının ülke genelinin üzerinde olmasının, işgücüne katılım oranının ülke ortalamasından daha yüksek olmasından kaynaklandığı, iş arayan nüfusun önemli bir bölümününse kamu ya da ofis ortamında çalışma talebinde bulunmasının oranları arttırdığı kaydedildi. Umut Halaç, “2013 yılı TÜİK rakamlarına göre İzmir’de, yükseköğrenim almış erkeklerin işsizlik oranı yüzde 8,9’ken yükseköğrenim almış kadınların işsizlik oranı, iki katını bile geçen yüzde 18,8. Bu tablo, son 10 yıl için de geçerli. Bu durumda İzmir’deki yükseköğrenim almış kadınlar arasındaki işsizliğin yüksek olduğunu, işverenlerin yönetici pozisyonundaki işlere daha çok erkek adayları uygun gördüklerini rahatlıkla söyleyebiliriz. Olumsuz tablo, üretimde kullanılacak ara elemanların yetiştirildiği lise ve dengi meslek okulu düzeyinde daha da keskinleşiyor. 2013 yılında meslek okulu mezunu erkekler arasındaki işsizlik oranı yüzde 12,9’ken aynı eğitim seviyesine sahip kadınlar arasında yüzde 29,6.” şeklinde konuştu.

'YÜKSEK KATMA DEĞERLİ ÜRÜN ÜRETMEK ŞART'

Doç Dr. Umut Halaç, İzmir’in işsizlik meselesinin, her yıl TÜİK raporlarından sonra konuşulup herhangi bir çözüm planı oluşturulmadan unutulduğunu ifade etti: “Genelde İzmir’deki işsizlik sorunun nedeni hakkındaki saptamalar, üç ana konu çevresinde toplanıyor. İzmir’deki işgücüne katılım oranlarının diğer şehirlere göre yüksek olması, net göç alan bir şehir olması ve istihdam yaratan yatırımların azlığıyla bu konudaki devlet teşviklerinin yetersiz oluşu. Bahsedilen üç saptama da doğru. Özelikle üzerinde durulması gereken konu, İzmir’deki yatırımların azlığı ve ilgili yatırım alanlarındaki devlet teşviklerinin yetersizliği. Rekabetçi dünya koşullarında ülkelerin ve bölgelerin, kaynaklarına uygun yatırımları yapması ve bu yatırımların devlet tarafından desteklenmesi gerekliliği ortada. Bu yatırımların da yüksek katma değer sağlayan ürünler üretmeye yönelik olması gerekiyor.” CİHAN