‘Bu eğitimle 500 milyar dolarlık ihracat hedefine ulaşılması mümkün değil’

TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi Sosyal Politikalar Uygulama ve Araştırma Merkezi (ETÜ SPM) Direktörü Prof. Dr. Serdar Sayan, Türkiye’nin mevcut eğitim sistemiyle yüksek teknolojili ürün üretmeden 2023 yılındaki 500 milyar dolarlık ihracat hedefine ulaşmasının mümkün olmadığını söyledi. Uzmanlaşmış Meslek Edindirme Merkezleri Projesi (UMEM-Beceri'10 )'un Denizli'de yeni döneminin ilk toplantısı yapıldı. Denizli Sanayi Odası (DSO)'ndaki toplantıya DSO Başkanı Müjdat Keçeci, İş-Kur İl Müdürü Ferudun Giresun ve projede çalışan ilgili yöneticiler katıldı.

Toplantıda, ülke genelinde ve Denizli sanayisinin ihtiyaç duyduğu nitelikli ara eleman açığının çok yüksek olduğunu ifade eden Prof. Dr. Sayan, “Bunu kapatacak UMEM gibi dev, meslek öğreten, iş garantili bir projeye bile katılım çok az. İşsizlerimiz, meslek sahibi olarak çalışma hayatına katılmalarının anahtarını maalesef kullanmıyor. Örneğin Denizli'de işveren, proje kapsamında 5 bin 280 istihdam talebinde bulunmuş. Açılan 110 kursa ise bin 972 başvuru olmuş. Bunların büyük kısmı yarıda bırakmış ya da başarısız olmuş. Başarıyla tamamlayan ve meslek sahibi olan kişi sayısı bin 346, yani işverenin istihdam etmek için talepte bulunduğu sayının toplam dörtte biri. Bu kadar insan işsizken, işsizlikten yakınıyorken kurslara gelip meslek sahibi olarak çalışma hayatına girmiyor. Bu büyük bir sıkıntı. Bu da sanayinin, nitelikli ara eleman bulamadığı için üretimine ve kalitesine yansıyor, yani ekonomiyi baltalıyor." dedi.

‘PISA SIRALAMASINDA 2020'YE KADAR TÜRKİYE SON ÜÇ ARASINDA OLACAK’

Acil adım atılmazsa Türkiye’nin orta gelir tuzağında kalma ihtimalinin yüksek olduğunu belirten Sayan, “Burada kalıp bir türlü çıkma başarısı gösteremeyen ülkelere en iyi örnek Arjantin’dir. Büyük kaynaklara ve kalkınma potansiyeline sahip olduğu halde uzun süredir bir türlü bir üst gelir seviyesine çıkamıyor. Bu aşamayı geçmek için en önemli konu, eğitim ve işgücüdür. İnovasyona, yenilikçiliğe önem vermemiz lazım. Maalesef bizim okul sistemimiz bunu çok iyi başaramıyor. Nitelik olarak almamız gereken çok mesafe var. Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı (PISA) sıralamasında Türkiye, bu gidişle 2020 yılına kadar son üçlerde yer alacak. Diğer iki rakibi, Şili ve Meksika olacaktır. Kalitede çok ciddi bir sorun var. Çok ezberci bir eğitim.” diye konuştu. Gezi Parkı olaylarına değindiği için okul birinciliği elinden alınan Işıtan Önder'i örnek veren Sayan, “Bir çocuk, Berkin Elvan’ın ölümünden üzüntü duyduğunu söylediği için elinden birinciliği aldılar. Böyle bir ortamda çocuk, orijinal fikir nasıl söyleyecek? O zaman buluş da çıkmıyor, yenilikçi süreçte hiçbir şey çıkmıyor. Çocuklar, meramını anlatacak derlitoplu mantıksal sıra içinde kompozisyon bile yazamıyor. Orta gelir tuzağını aşacaksak, bu eğitim sistemi acilen gözden geçirmelidir.” dedi.

‘ORTA 2'DEN TERK BİR NÜFUSLA 500 MİLYAR DOLAR İHRACAT YAPMANIZ MÜMKÜN DEĞİL’

Hükümetin 2023 yılı 500 milyar dolar hedefinin mevcut şartlar dahilinde mümkün olmadığını savunan Serdar Sayan, şunları kaydetti: “Türkiye’nin mevcut işgücü profiliyle, mevcut yedi yıllık eğitim düzeyiyle, orta 2'den terk bir nüfusla 500 milyar dolar ihracat yapmanız mümkün değil. Nokta. Getirin altına imzamı atayım. 2023’te 500 milyar dolar olmayacak. Artık ara elemanların, milyon dolarlık makineler kullanması gerekiyor. CNC tezgâhı dediğimiz şey bilgisayardır. Bilgisayar bilmesi lazım adamın, sıkıntı orada zaten. Orta 2’den terk adama milyon dolarlık makineyi verirsen, bir şey üretememe bir yana, o makinenin bozulmasında sebep olabilir. Yüksek teknolojili ürün ihracının mamul mal ihracına oranında, OECD ülkelerine ek olarak Brezilya, Çin, Rusya ve Güney Afrika’nın arasında Türkiye maalesef en düşük seviyededir.” CİHAN