Bankalara bireysel kredi borcu 343 milyar liraya dayandı

Bankacılık sektörü ile ilgili açıklanan son veriler, tüketici kredilerindeki artışı yeniden gündeme getirdi. Son 4-5 yıldır kişi başına gelirde artış olmazken tüketici kredilerinin hız kesmemesi dikkat çekiyor. Çekilen krediler arasında hatırı sayılır bir miktarın da takibe düştüğü görülüyor.

Kişi başına gelir 2008'den bu yana 10-11 bin dolar arasında seyrediyor. Ancak 2008'de 55,3 milyar lira olan bankaların kullandırdığı tüketici kredileri 2013 sonu ayı itibarıyla 182 milyar liraya ulaştı. Mayıs 2014 itibarıyla bankalarca finansman konularına göre firma bazında bildirimi yapılan nakdi krediler ve tasfiye olunacak krediler kapsamındaki brüt bireysel kredilerin tutarı da 343 milyar liraya dayandı. Bu arada gelir tarafında önemli bir artış olmadığı için çekilen kredilerin ödenmesinde zorluk yaşanmaya başlandı. Bireysel kredi ve kredi kartı borcunu ödemeyen kişi sayısı 2009'dan bu yana iki kat arttı. 2009'da yaklaşık 429 bin kişi borcunu ödeyemedi, bu rakam 2013'te 913 bine ulaştı. Bu sene Mayıs ayı itibariyle 532 bini aşması endişe ile karşılanıyor.

Bankaların, sektör otoritesi Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'na (BDDK) gönderdikleri kesinleşmemiş geçici verilere göre; sektörün aktif toplamı 2013 yılı sonuna göre 62 milyar 423 milyon TL (yüzde 3,6) arttı. Mayıs itibarıyla en büyük aktif kalemi olan krediler yüzde 4,3 artışla 1 trilyon 92 milyar 818 milyon TL'ye, menkul değerler yüzde 2,1 artışla 292 milyar 758 milyon TL'ye çıktı. Ama bu arada takipteki brüt alacakları da yüzde 7,8 arttı. Mayıs itibarıyla sektörün dönem net kârı 10 milyar 105 milyon TL'yi buldu, sermaye yeterliliği standart oranı ise yüzde 16,3 seviyesinde gerçekleşti.

Bu arada Türkiye Bankalar Birliği’nin (TBB) hazırladığı 'Kredilerin İllere Göre Dağılımı' raporu, kredi kullanımının İstanbul ve Ankara'dan Anadolu'ya doğru kaymaya başladığını ortaya çıkardı. Rapora göre 76 ilin kredi kullanım payı 2002’den bu yana yüzde 2,35 arttı. İstanbul ve Ankara’da ise düşüş oldu. İstanbul’un kredi kullanım payı 10,4 puan azalarak yüzde 41,6'ya geriledi, kredi hacmi ise 399 milyar TL olarak gerçekleşti. Ankara’nın oranı yüzde 6,3 azalırken kredi hacmi 109 milyar TL oldu. Birlik, 2013 itibariyle 'Anadolu ağırlıklı olmak üzere' Türkiye’de toplam 958 milyar kredi kullanımı gerçekleştiğini vurguladı.

TÜKETİCİ KREDİLERİ VE KREDİ KARTI KULLANIMI ARTIYOR

Öte yandan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) yayınladığı haftalık para ve banka istatistikleri tüketici kredileri ve kredi kartı kullanımının artmaya devam ettiğini gösteriyor. Para otoritesinin verilerine göre 4 Temmuz ile biten haftada mevduat bankalarının tüketici kredileri yüzde 0,21 artarak 249 milyar 86 milyon 868 bin liraya ulaştı. Kredi kartı harcama tutarı da yüzde 0,02 artışla 84 milyar 507 milyon 541 bin lirayı buldu. Ayrıca taksitli ticari krediler yüzde 0,62 artarak 134 milyar 560 milyon 34 bin liraya çıktı. Mevduat bankalarındaki tüketici kredileri, geçen yılın aynı dönemine nazaran yüzde 15,99, taksitli ticari krediler de yüzde 30,31 artış kaydetti. Kredi kartı harcamalarının 39 milyar 516 milyon 38 bin lirası taksitli, 44 milyar 991 milyon 503 bin lirası ise 'tek çekim' şeklinde yapıldı.

Rakamlar, bankacılık açısından sevindirici. Ancak kredilerle ilgili veriler, bazı müşterileri açısından durumun pek parlak olmadığını gösteriyor. Kullanılan 1,1 trilyon liraya yakın kredinin 31,9 milyar TL'si takibe düşmüş durumda. Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi’ne ait şu veriler de oldukça dikkat çekici: Geçen sene 397 bin 525 kişi bireysel kredi, 515 bin 314 kişi de kredi kartı (toplam 912 bin 839 kişi) borcunu ödeyememiş. Bu rakamlar 2012'de sırasıyla; bireysel kredide 280 bin 867, kredi kartında 344 bin 945 olmak üzere toplamda 625 bin 812 kişi imiş. Yüzde 46'lık bir artış söz konusu. Tüketici kredilerinin son yıllardaki seyri, takibe düşme ve ödeyememe oranlarını gösteren tablolar ise şöyle;

KULLANDIRILAN KREDİ MİKTARI VE KİŞİ SAYISI

Yıl Miktar* Kişi sayısı

2008 55.246 5.838.184

2009 66.129 6.540.736

2010 103.019 8.041.700

2011 112.827 8.966.464

2012 111.678 8.984.860

2013 181.759 11.166.250

(*) TBB Risk Merkezi verileri, milyon TL

FİRMA BAZINDA BİLDİRİMİ YAPILAN BRÜT, NAKDİ VE TASFİYE OLUNACAK KREDİLER

Brüt Nakit Tasfiye

krediler krediler olunacak

krediler

BİREYSEL

KREDİLER** 342.492.659,6 330.823.967,4 11.668.692,3

Konut 114.724.919,1 114.109.035,0 615.884,1

Otomobil 7.876.482,6 7.624.566,7 251.915,9

Diğer 142.314.956,6 136.989.456,7 5.325.499,9

Kredi Kartı 77.576.301,4 72.100.909,1 5.475.392,4

(*) Firma bazlı krediler; nakit krediler limit veya risk sınırlaması olmadan gerçek ve tüzel kişilere ait tüm bildirimleri, tasfiye olunacak alacakları 20 TL’nin (dahil) üzerinde olan gerçek ve tüzel kişilere ait bildirimleri kapsamaktadır.

(**) TBB Risk Merkezi verileri, Mayıs 2014 itibarıyla, bin TL

BORCUNU ÖDEMEYEN FERDİ KREDİ VE BİREYSEL KREDİ KARTI BORÇLULARININ SAYISI

Bireysel kredi borcunu Kredi kartları borcunu

Yıllar ödememiş kişi sayısı ödememiş kişi sayısı Toplam

2009 165.309 263.549 428.858

2010 108.674 208.348 317.022

2011 150.449 216.362 366.811

2012 280.867 344.945 625.812

2013 397.525 515.314 912.839

2014* 225.167 306.914 532.081

(*) TBB Risk Merkezi verileri, Mayıs ayı itibarıyla

CİHAN