Kıbrıs'ta yeni müzakere dönemi yarın başlıyor
Kıbrıs Türk ve Rum tarafının, müzakerelerin devamı için hazırlanan ‘ortak açıklama’ metninde uzlaşmaya varmasıyla Kıbrıs sorununun çözümü için görüşme süreci yarın başlıyor.
Kıbrıs Türk ve Rum tarafının, müzakerelerin devamı için
hazırlanan ‘ortak açıklama’ metninde uzlaşmaya varmasıyla Kıbrıs
sorununun çözümü için görüşme süreci yarın başlıyor.
KKTC Cumhurbaşkanı Derviş Eroğlu ile Rum Yönetimi Başkanı Nikos
Anastasiadis’in, Kıbrıs müzakereleri kapsamında yarın bir araya
gelmesiyle liderler düzeyinde 29 Mart 2012’den beri duran
müzakereler, yaklaşık 2 yıl aradan sonra yeniden başlamış
olacak.
Görüşme, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri’nin Kıbrıs Özel
Temsilcisi Lisa Buttenheim’ın gözetiminde Lefkoşa Uluslararası
Havaalanı yakınındaki ara bölgede bulunan Birleşmiş Milletler
Konferans Merkezi’nde saat 11.30’da başlayacak.
Görüşme sonrasında ortak açıklama yapılması planlanıyor.
Cumhurbaşkanlığı, geçmişte, Cumhurbaşkanı Özel Temsilcisi olarak
görev yapan Kudret Özersay’ın 8 Şubat’tan itibaren “müzakereci”
olarak görev üstlendiğini açıklamıştı. Özersay yarın, yeni
sıfatıyla müzakerelerde yer alacak.
Rum Yönetimi’nin müzakereciliğini ise Andreas Mavroyannis
yürütüyor.
MÜZAKERE SÜRECİ
2004’te Annan Planı referandumunun ardından uzun süre kesintiye
uğrayan ve 2008'de tekrar başlayan kapsamlı müzakereler, son
dönemde Rum tarafındaki seçimler ve ekonomik kriz gibi gerekçelerle
sekteye uğramıştı.
Güney Kıbrıs’ta Şubat 2013’te yapılan başkanlık seçimini kazanan
Nikos Anastasiadis’le yeni bir dönem başlarken, Kıbrıs Türk
tarafının “masaya gel” çağrılarını, önceleri ekonomik zorlukları
mazeret göstererek süre isteyen Anastasiadis, Cumhurbaşkanı Derviş
Eroğlu ile ilk kez 30 Mayıs 2013’te bir yemekte bir araya geldi.
Eroğlu ve Anastasiadis müzakerelere geçtiğimiz ekim ayında başlama
kararı aldı. İki lider 25 Kasım 2013’te de ara bölgedeki Chateau
Status Restoran’da BM’den herhangi bir yetkili olmadan buluştu.
Cumhurbaşkanı Eroğlu, bu buluşmanın ardından hiçbir ön koşul
olmadan Anastasiadis ile masaya oturmaya hazır olduğunu
yinelemişti.
MÜZAKERELERİN BAŞLAMASI İÇİN ORTAK METİN ÖN ŞART OLDU
Anastasiadis ilk olarak Maraş’ın kendilerine verilmemesi halinde
masaya gelmeyeceğini; daha sonra Türkiye ile doğrudan müzakere
etmek istediğini söyledi. Ardından liderler görüşmesi yapılabilmesi
için bir ortak açıklama üzerinde anlaşılması gerektiğini, bunun ön
şartları olduğunu ileri sürdü.
Eylül ayından beri, liderler görüşmesini mümkün kılabilmek için
üzerinde çalışılan bu ortak açıklama konusunda çözüm
üretilemedi.
NEW YORK’TA EROĞLU-BAN GÖRÜŞMESİ...
Cumhurbaşkanı Derviş Eroğlu, eylül ayında BM Genel Kurulu
çalışmalarına katılmak için gittiği New York’ta Birleşmiş Milletler
Genel Sekreteri Ban Ki-mun ile de görüşmüştü.
Görüşmede, Kıbrıs sorunuyla ilgili yoğunluklu müzakerelere Ekim
ayında başlanması ve kısa sürede sonuç alınması önerisini
götürerek, en kısa zamanda çözüm beklentisini dile getiren
Cumhurbaşkanı Eroğlu, müzakerelerin yılsonuna kadar tamamlanarak,
bir anlaşmaya varılabileceğini, bunu çok taraflı konferansın
izleyebileceğini, bulunacak anlaşmanın Mart ayında eşzamanlı
referanduma sunulabileceğini Ban’a aktarmıştı.
Kıbrıs müzakere sürecinde Rum tarafının önerisiyle ilk kez iki
tarafın Özel Temsilcilerinin eş zamanlı olarak Atina ve Ankara’yı
ziyareti gündeme geldi ancak bu da liderler görüşmesi ön koşuluna
bağlanmıştı.
14 ARALIK’TA SON ÖNERİ YAPILDI
Kıbrıs Rum tarafının ön şart olarak koyduğu ortak metin konusunda
uzlaşı arayışları, tarafların karşılıklı önerileri ve BM Genel
Sekreteri’nin Kıbrıs Özel Danışmanı Aleksander Downer’ın Aralık
başlarında Ada’ya gerçekleştirdiği son ziyaretinde ortaya koyduğu
çabalara rağmen sonuçsuz kaldı.
Kıbrıs Türk tarafı, ilgili tüm çevrelerin de dahil olduğu bir
diplomasi trafiğiyle 14 Aralık 2013’de son bir öneri yaptı.
Bu belgede önerilen egemenlik anlayışı, dış dünyaya karşı bir olgu
olarak, BM şartındaki üye ülkelerin egemen eşitliği çerçevesinde
ele alınırken; egemenliğin Kıbrıs Türk ve Kıbrıs Rum halklarından
kaynaklandığı, bir tarafın diğer üzerinde egemenlik, otorite ve
yetki iddia edemeyeceği net şekilde ifade edildi.
Ayrıca kurucu devletlerin tüm yetkilerini federal hükümetin
müdahalesi olmadan kullanabilecekleri yer alırken, birleşik Kıbrıs
vatandaşlığı alan kişilerin ait oldukları kurucu devletin
vatandaşlığını da alacağı; iç vatandaşlığın herhangi bir şekilde
birleşik Kıbrıs vatandaşlığının yerini alamayacağı da metne
yazıldı.
Cumhurbaşkanı Derviş Eroğlu, bu önerilerinin hem içte hem de dışta
ilgili tüm taraflarla paylaşıldığı ve tümünün olumlu tepkilerine
sahip olduğu; ilgili tarafların bu öneriyle tam teşekküllü
görüşmelerin başlamasını öngördüklerini kendilerine ilettiklerini
belirtmiş; bu öneriye olumlu bir yanıt beklerken Rum lider
Anastasiadis’in yanıt yerine yeni bir kağıt göndererek, sağlanan
tüm ilerlemeleri hiçe sayıp en baştaki kabul edilemez pozisyonuna
döndüğünü ifade etmişti.
BURNS’LE TELEFON GÖRÜŞMESİ
Cumhurbaşkanlığı, 6 Şubat 2014 Perşembe günü BM kanalıyla ortak
açıklamaya dair bir taslak geldiğini açıklamış, ardından aynı gün
akşam saatlerinde Cumhurbaşkanı Eroğlu’nun, ABD Dışişleri Bakan
Yardımcısı William J. Burns ile telefonda görüştüğü
duyurulmuştu.
Cumhurbaşkanı Eroğlu, 7 Şubat Cuma günü Cumhuriyet Meclisi’nde
temsil edilen siyasi partilerin başkan ve temsilcilerinden oluşan
Meclis Platformu ile görüşmüş ve akşam saatlerinde de
Cumhurbaşkanlığı’nca Kıbrıs Türk ve Rum taraflarının müzakerelerin
devamı için hazırlanan “ortak açıklama” metninde uzlaşmaya vardığı
açıklanmıştı.
ABD Dışişleri Bakanlığı Avrupa ve Avrasya İşlerinden Sorumlu Bakan
Yardımcısı Victoria Nuland da geçe hafta adayı ziyaret etmiş ve
liderlerle görüşmüştü.
2008’DEN BERİ MÜZAKERE SÜRECİ...
Kıbrıs’ta 2008’de başlayan müzakere sürecinde 2. Cumhurbaşkanı
Mehmet Ali Talat ile dönemin Rum lideri Dimitris Hristofyas, 3
Eylül 2008-30 Mart 2010 tarihleri arasında 73 kez; Cumhurbaşkanı
Derviş Eroğlu ile Hristofyas 26 Mayıs 2010-29 Mart 2012 tarihleri
arasında 76 kez bir araya gelmişti.
Özel Temsilciler ise 12 Mart 2008-11 Mart 2010 tarihleri arasında
74; 31 Mayıs 2010 tarihinden 20 Kasım 2013 tarihine kadar ise 92
kez görüşmüştü. CİHAN
Yorumlar