Kıbrıslı liderlerin üzerine anlaştığı ortak açıklama metni
KKTC Cumhurbaşkanı Derviş Eroğlu ile Rum Yönetimi Başkanı Nikos Anastasiadis’in üzerinde mutabık kaldığı ve çözüm müzakerelerinin başlamasını sağlayan “Ortak Açıklama”, vatandaşlık, egemenlik ve kurucu devletlerin yetkilerine bazı açıklıklar getiriyor.
KKTC Cumhurbaşkanı Derviş Eroğlu ile Rum Yönetimi Başkanı Nikos
Anastasiadis’in üzerinde mutabık kaldığı ve çözüm müzakerelerinin
başlamasını sağlayan “Ortak Açıklama”, vatandaşlık, egemenlik ve
kurucu devletlerin yetkilerine bazı açıklıklar getiriyor.
Ortak açıklama, Cumhurbaşkanı Derviş Eroğlu ile Kıbrıs Rum Yönetimi
Başkanı Nikos Anastasiadis’in ilk görüşmesinin ardından, görüşmenin
yer aldığı ara bölgedeki binanın önünde Birleşmiş Milletler Genel
Sekreterinin Kıbrıs Özel Temsilcisi, Kıbrıs’taki BM İyi Niyet
Misyon Şefi Lisa Buttenheim tarafından okundu.
Buttenheim, basın toplantısında, liderlerin toplantısının sıcak ve
dostane bir ortamda geçtiğini, liderlerin, temsilcilerine bu hafta
içerisinde görüşme talimatı verdiğini söyledi.
7 MADDELİK ORTAK AÇIKLAMA
Ortak açıklama 7 maddeden oluşuyor. İlk maddede mevcut durumun
kabul edilemez ve devamı halinde hem Kıbrıslı Rumlar, hem de
Kıbrıslı Türkler için olumsuz sonuçlar doğuracağı kaydediliyor.
Liderlerin, demokratik ilkelere, insan haklarına, temel
özgürlüklere, birbirlerinin ayrı kimlik ve bütünlüğüne saygı
gösteren, AB içinde birleşik bir Kıbrıs’ta bir çözümün öncelikle ve
özellikle Kıbrıslı Türklere ile Kıbrıslı Rumlara genelde ise tüm
bölgeye olumlu etki yapacağını teyit ettiği belirtiliyor.
Liderlerin sonuç odaklı yapılandırılmış müzakerelere yeniden
başlama yönünde kararlılıklarını ortaya koyduğu kaydedilen ortak
açıklamada, üzerine uzlaşıya varılamayan tüm ana konuların masada
olacağı ve bağlantılı ele alınacağı aktarılıyor.
Liderlerin en erken zamanda anlaşmaya ulaşma ve ortaya çıkacak
anlaşma taslağını ayrı fakat eşzamanlı referanduma götürmeyi
hedefleyeceği belirtiliyor.
Anlaşmanın ilgili Güvenlik Konseyi Kararları ve Üst Düzey
Anlaşmalarda belirlendiği gibi siyasi eşitliğe dayalı, iki
toplumlu, iki bölgeli federasyon temelinde olacağı
kaydediliyor.
Birleşik Kıbrıs’ın, Birleşmiş Milletlerin ve Avrupa Birliği'nin
üyesi olarak tek uluslararası hukuk kişiliğine ve BM Şartı
çerçevesinde tüm BM'ye üye ülkelerin sahip olduğu egemenlik olarak
tanımlanan ve Kıbrıs Türk ile Kıbrıs Rumlardan eşit olarak neşet
edecek tek egemenliğe sahip olacağı bildiriliyor. Açıklamada “(bu
egemenlik) Kıbrıslı Rumlar ve Kıbrıslı Türklerden eşit olarak neşet
edecektir.” ifadesi bulunuyor.
Federal Yasalar tarafından düzenlenen tek bir Birleşik Kıbrıs
Vatandaşlığı olacağı belirtilen ortak açıklamada, Birleşik Kıbrıs
vatandaşlarının aynı zamanda Kıbrıslı Rum Kurucu Devlet ya da
Kıbrıslı Türk Kurucu Devleti’nin vatandaşları olacağı da
kaydedildi. Statünün “dahili” olacağı Birleşik Kıbrıs
vatandaşlığının yerini ikame etmeyeceği ancak tamamlayıcı olacağı
kaydediliyor.
YETKİLER
Federal hükümetinin yetkileri ile belirlenmiş yetkilerle açıkça
alakalı olan hususların yanında kurucu devletlerin yetkilerinin
anayasada tayin edileceği kaydedilen ortak açıklamada, “Kurucu
devletler tüm yetkilerini tam ve geri döndürülemez bir biçimde
federal hükümetin tecavüzüne maruz kalmadan kullanacaktır.”
ifadeleri yer alıyor.
Federal yasaların Kurucu devletlerin yetki alanlarındaki konularda
kurucu devlet yasalarını tecavüz etmeyeceği; kurucu devlet
yasalarının da federal hükümetin yetki alanındaki konularda federal
yasalara tecavüz etmeyeceği kaydedilen ortak açıklamada, bu konuda
oluşacak ihtilafların Federal Anayasa Mahkemesi tarafından karara
bağlanacağı ifade ediliyor. Bir tarafın diğer taraf üzerinde
otorite veya hukuki salahiyet iddiasında bulunamayacağı da
belirtiliyor.
Birleşik Kıbrıs Federasyonunun iki tarafta eşzamanlı yer alacak
referandumda anlaşmanın onaylanması sonucu ortaya çıkacağı
kaydedilen ortak açıklamada, Federal Anayasa’da Birleşik Kıbrıs’ın
iki eşit statüye sahip, iki kurucu devletten oluşacağının
saptanacağı kaydediliyor.
AB PRENSİPLERİ TÜM ADADA GÖZETİLECEK
Ortak açıklamaya göre, Federasyonun, iki bölgeli, iki toplumlu
yapısı ve Avrupa Birliği’nin üzerinde kurulduğu ilkeler ada
genelinde muhafaza altına alınacak ve saygı duyulacak. Federal
Anayasa adadaki en üst yasa olacak, federasyonun tüm organ ve
kurucu devletler üzerinde bağlayıcı olacak.
Ortak açıklamada ayrıca, başka bir ülke ile herhangi bir şekilde
kısmi veya bütünlüklü birleşme veya herhangi bir bölünme, ayrılma
veya kurulu düzenin tek yanlı değişikliğin yasaklanacağı ifade
ediliyor.
Müzakerelerde “her şey üzerinde anlaşılmadan, hiçbir şey üzerinde
anlaşılmamış olacağı” prensibinin gözetileceği kaydedilen ortak
açıklamada, temsilcilerin her konuyu, diledikleri zaman, tüm ilgili
taraflarla görüşme yetkisine sahip olacağı da kaydedildi.
İKİ TOPLUMUN LİDERLERİ GEREKEN SIKLIKTA BİR ARAYA GELECEKLER
Liderlerin, gereken sıklıkla bir araya geleceği ve nihai karar
verme yetkisine sahip oldukları kaydedilen ortak açıklamada, sadece
liderlerin varacağı bir anlaşmanın referanduma sunulabileceği
hakemliğin ise kabul edilmeyeceği belirtiliyor.
Ortak açıklamanın son maddesinde ise görüşmelerin başarıya ulaşması
için tarafların olumlu bir ortam yaratmaya çalışacağı, Liderlerin
karşı tarafı suçlayıcı oyunlar, olumsuz kamuoyu açıklamaları
yapmaktan sakınacağı belirtiliyor.
Ortak açıklamada ayrıca tarafların Birleşik Kıbrıs çabalarına ivme
kazandıracak güven artırıcı önlemler için de çalışacağı
kaydediliyor. CİHAN
Yorumlar