İngiliz firmaları Suriye'ye sarin malzemesi satmış

İngiltere firmalarının 1980'lerin ortalarında ve yakın geçmişte Suriye'ye sattığı bazı malzemelerin ve kimyasalların öldürücü bir gaz olan sarinin yapımında kullanıldığı ortaya çıktı.

BBC'nin Newsnight programında yayınlanan habere göre İngiltere hükümetinden bakanlar birkaç gün içerisinde İngiltere menşeili firmaların satışı yaptığını ve Suriye'nin bu malzemelerin kimyasal silah üretme programında rol oynadığını onaylayacak.

Bakanların, malzemelerin satıldığı dönemde konuyla ilgili uygun yönetmelikler olmadığını ancak şu anda daha katı yönetmelikler ve kontroller olduğunu söylemesi bekleniyor. Ancak yine de İngiltere'nin bir şeylerin yolunda gitmediğini fark ettiği, bu nedenle 1985'te ve 1986'da silah yapımında kullanılacakları endişesi ile belirli kimyasalların Suriye'ye satışını durduracak yeni kurallar koyduğu ifade ediliyor.

Birleşmiş Milletler'in kimyasal silah müfettişlerinin hazırladığı rapora göre geçtiğimiz Ağustos ayında Suriye'nin başkenti Şam'ın batısında ve doğusunda sarin gazı taşıyan roketlerin ateşlendiğine ve yüzlerce kişinin bu saldırılarda öldüğüne dair delil bulunmuştu.

ABD ve İngiltere saldırı için Suriye rejimini suçlamış, Suriye ise muhalifleri işaret etmişti.

BAZI MADDELERİN TEK TEDARİKÇİSİ İNGİLTERE

İngiltere akabinde Suriye rejimini kimyasal silah stoklarını yok etmeye zorlamak konusunda başı çekmişti.

Suriye'nin Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü'ne verdiği bilgilerde, İngiltere'nin adı Suriye'nin sarin imalatında kullandığı malzemeler olan dimetil fosfat (DMP), trimetil fosfat (TMP) ve heksaminin tek tedarikçisi olarak geçiyordu.

Fosfat kimyasalları sarinin temel taşları olarak kabul edilirken, Newsnight programının edindiği bilgilerden anlaşılana göre İngiltere firmaları Şam'a bu malzemelerden yüzlerce ton satmış.

Dışişleri Bakanlığı'ndan sızan belgeye göre İngiltere silah yapımında kullanılan malzemelerin satışında sorumlu olan tek ülke değil.

Belge "16 ülke Suriye'nin programı için tedarikçi olarak listeleniyor. Bunlardan aralarında İngiltere'nin de olduğu 7'si, hem kimyasal malzeme hem de donanım sağlamış" diyor.

VANTİLATÖRLER DE SARİN ÜRETİMİNDE KULLANILDI

Belgenin ortaya koyduğu bilgilere göre bu durum sadece uzak geçmişe ait değil.

2003 yılında ticari amaçla kullanılacakları düşünülen elektrikli vantilatörler de da Suriye'ye satılmış fakat bunlar da sarin üretiminde kullanılmış. Belge "Suriye'nin açıklaması İngiltere'nin bir dizi elektrikli parçayı tedarik ettiğini söylüyor. Vantilatör ihracatı için verilen izin 2003 tarihli. Bunların da Suriye'nin kimyasal silah programına yönlendirildiği görünüyor." diyor.

Irak 2003'te kitle imha silahları olduğu gerekçesi ile işgal edilmişti. Fakat Irak'ta bu silahların olmadığı sonradan ortaya çıkmıştı. CİHAN