Ortadoğu'da yeni dönem: BAE, Trump'ın baskısıyla İsrail'li tanıdı, Filistinliler tepkili

İsrail'i tanımayan Arap ve Müslüman ülkeler arasında bulunan BAE, Beyaz Saray'ın arabuluculuğuyla İsrail'i tanıyan ülkeler arasına katıldı. BAE'nin kararı Filistinliler'de hayal kırıklığına neden oldu. ABD Başkanı Donald Trump, İsrail ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE) ilişkilerini "tamamen normalleştirmek" için anlaşmaya vardıklarını duyurdu. Trump, resmi Twitter hesabından yaptığı açıklamada, "Bugün büyük atılım. İyi muhteşem dostumuz İsrail ve BAE arasında tarihi barış anlaşması." ifadelerini kullandı. Donald Trump, İsrail ve BAE arasında yapılan anlaşmaya ilişkin ortak açıklamayı da paylaştı.

AÇIKLAMAYI ABD YAPTI

ABD, İsrail ve BAE adına yapılan ortak açıklamada, bugün Trump, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve BAE Abu Dabi Veliaht Prensi Muhammed bin Zayid Al Nahyan'ın bir telefon görüşmesi yaptığı belirtilerek, "İsrail ve BAE arasındaki ilişkilerin tamamen normalleşmesi için anlaşmaya varıldı." ifadesi kullanıldı.

Söz konuşu anlaşmanın Orta Doğu'da barışı artıracağının ve bölgede büyük bir potansiyelin önünü açacağının iddia edildiği açıklamada, gelecek haftalarda İsrailli ve BAE'li yetkililerin bir araya gelerek yatırım, turizm, kültür, doğrudan uçuşlar, güvenlik, telekomünikasyon, teknoloji, enerji, sağlık, kültür, çevre, karşılıklı elçiliklerin açılması konularında ikili anlaşmalar yapacağı bildirildi.

Açıklamada, Trump'ın talebi ve BAE'nin desteğiyle İsrail'in bazı bölgelerdeki yeni ilhak planlarını askıya alacağı da belirtilerek, "ABD, İsrail ve BAE, diğer milletlerle de diplomatik ilerleme kaydedileceğinden emin. Bu konuda birlikte çalışılacak." ifadesine yer verildi.

Açıklamada ayrıca, "Trump'ın 28 Ocak'ta açıkladığı Orta Doğu Barış Planı çerçevesinde tarafların İsrail ve Filistin çatışmasına kalıcı bir çözüm bulunması için çalıştığı, Mescid-i Aksa ve Kudüs'teki diğer tüm ibadethanelerin tüm inançlardan kişiler için açık olması gerektiği" ifade edildi.

Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ile İsrail'in, uzun yıllar perde arkasında geliştirdikleri ilişkilerinin bugün resmi bir şekilde normalleşeceği ve çeşitli alanlarda işbirliği anlaşmaları imzalayacakları duyuruldu.

ABD tarafından, İsrail ve BAE adına yapılan ortak açıklamada, bugün ABD Başkanı Donald Trump, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve BAE Abu Dabi Veliaht Prensi Muhammed bin Zayid Al Nahyan'ın bir telefon görüşmesi yaptığı belirtilerek, "İsrail ve BAE arasındaki ilişkilerin tamamen normalleşmesi için anlaşmaya varıldı." ifadesi kullanıldı.

BAE İLE İSRAİL'İN GİZLİ FLÖRTÜ VE ANLAŞMAYA VARAN SÜREÇ

BAE başta olmak üzere Körfez ülkelerinin, özellikle son yıllarda resmi yollarla ve aleni bir şekilde, tarihinin en sağcı hükümetinin iktidarda olduğu İsrail ile ilişkilerini normalleştirmek için adeta birbirleriyle yarıştığı görülüyordu.

Bölge halklarının "Filistin ve diğer Arap topraklarının işgalcisi" olarak gördüğü İsrail'le, Arap ülkelerinin normalleşme sürecinin, özellikle son üç yılda davetler, ziyaretler, toplantılar, bildiriler ve etkinlikler aracılığıyla hızlanması dikkati çekiyordu.

2015

Filistinli taraflarca İsrail'e hizmet etmekle suçlanan ve BAE Dışişleri Bakanı Şeyh Abdullah bin Zayid Al Nahyan'ın güvenlik danışmanı Muhammed Dahlan'ın, 2015'te Paris'te İsrail'in aşırı sağcı dönemin Savunma Bakanı Avigdor Liberman ile görüştüğü haberleri basına yansıdı.

Eylül 2016

BAE ordusu, 2 Eylül 2016 yılında ABD'nin Nevada eyaletinde, Pakistan, İspanya ve İsrail hava kuvvetlerinin katılımıyla yapılan ortak askeri tatbikatta yer aldı.

Mart 2017

BAE ordusu, Mart 2017'de, ABD, Yunanistan, İtalya ve İsrail hava kuvvetleriyle ortak askeri tatbikata katıldı.

21 Temmuz 2017

İsrail'in Haaretz gazetesi, İsrail Başbakanı Netanyahu ile BAE Dışişleri Bakanı Şeyh Abdullah bin Zayid Al Nahyan'ın, 2012'de ABD'nin New York eyaletinde bir araya geldiğini yazdı.

Haberde ikilinin, uzak bir mesafeden yeraltı otoparkına indikleri otelin özel asansörle çıktıkları üst kattaki özel bir bölümünde gizlice görüştüğü ileri sürüldü.

Ekim 2018

BAE yönetimi, Ekim 2018'de BAE'nin başkenti Abu Dabi'de düzenlenen judo turnuvasında İsrailli sporcuların kendi bayrakları altında yarışmasına izin verdi.

Turnuvayı izlemek için milli takımla Abu Dabi'ye gelen İsrail Kültür ve Spor Bakanı Miri Regev, madalya töreninde ülkesinin ulusal marşının çalınması üzerine duygusal anlar yaşayarak, gözyaşı döktü.

30 Ekim 2018

Eski İsrail İletişim Bakanı Eyüb Kara da 30 Ekim 2018'de BAE'nin Dubai kentinde düzenlenen telekomünikasyon konferansına katılarak, konuşma yaptı

Temmuz 2019

Eski İsrail Dışişleri ve İstihbarat Bakanı Yisrael Katz ise Temmuz 2019'da Birleşmiş Milletler'in düzenlediği çevre konferansına katılmak için Abu Dabi'yi ziyaret etmişti.

BAE yönetimi, Expo 2020 Dubai'ye İsrailli firmaları da davet etti.

20 Ağustos 2019

Haaretz gazetesi, 20 Ağustos 2019'daki bir haberinde, İsrail ile Abu Dabi yönetiminin, aralarında casus uçakların da bulunduğu modern istihbarat araçlarıyla donatımı konusunda 3 milyar dolarlık büyük bir iş birliği yaptığını öne sürmüştü.

10 Nisan 2020

Londra merkezli Arab el-Cedid gazetesinde 10 Nisan'da yayımlanan habere göre BAE, Hafter'e destek için İsrail'den temin ettiği sofistike hava savunma sistemlerini gönderdi.

20 Mayıs 2020

BAE’ye ait Etihad Airways salı günü, Filistin'in Kovid-19 ile mücadelesine destek amacıyla gönderilen tıbbi malzemeleri ulaştırmak için İsrail'e ilk kez sefer düzenledi.

6 Haziran 2020

BAE ve İsrail arasında son yıllardaki yakınlaşmanın bir sonucu olarak farklı ülkelerden gelen 3 bine yakın Yahudi "BAE Yahudi Topluluğu"nu kurdu ve resmi olarak Twitter hesabı açtı.

Twitter üzerinde "Jewish Community of the UAE-BAE'deki Yahudi Topluluğu" adında mayısta resmi bir hesap açıldı.

10 Haziran 2020

Etihad Airways, Filistin'e tıbbi malzeme yardımı iddiasıyla ikinci kez doğrudan İsrail'e sefer düzenledi.

16 Haziran 2020

BAE Dışişlerinden Sorumlu Devlet Bakanı Enver Gargaş, Amerikan Yahudi Komitesinin (AJC) düzenlediği online konferansta yaptığı konuşmada, "BAE, İsrail ile iletişim kanallarının açık tutulmasının her iki ülke için de daha iyi sonuçlar doğuracağını düşünüyor." dedi.

25 Haziran 2020

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, ülkesinin diplomatik ilişkilere sahip olmadığı BAE ile yeni tip koronavirüsle (Kovid-19) mücadelede iş birliği yapacağını açıkladı.

26 Haziran 2020

BAE, Kovid-19 ile mücadelede iş birliği çerçevesinde, İsrail'e 100 bin tanı kiti gönderdi.

İsrail'in Yediot Ahranot gazetesinde 26 Haziran'da yer alan bir haberde, 100 bin tanı kitini taşıyan BAE'ye ait bir uçağın, 26 Mart'ta Tel Aviv'e indiği belirtildi.

BAE, Kovid-19 mücadele kapsamında İsrail'le ortak proje başlatıldığını duyurdu.

BAE resmi haber ajansı WAM'da yer alan açıklamada, "BAE merkezli özel sektörde iki şirket, İsrailli iki şirketle tıp alanında ve Kovid-19'la mücadele kapsamında bazı projeler başlattıklarını duyurdu." ifadelerine yer verildi.

3 Temmuz 2020

BAE'den G42 yapay zeka firması İsrail'den iki savunma sanayi firmasıyla anlaşma imzaladı.

İsrail'den iki firmanın, BAE G42 firmasıyla Kovid-19 mücadelede teknolojik çözümler geliştirmek amaçlı çalışmak üzere anlaşma yaptığı belirtildi.

10 Ağustos 2020

Yemenli Yahudi bir aile, 15 yıl sonra İsrail ile iyi ilişkiler geliştiren BAE'de buluştu. BAE, Yemen'den gelen aileye vatandaşlık verdi.

NETANYAHU İLHAK KARARINI ERTELEDİ

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, işgal altındaki Batı Şeria’nın bazı kısımlarını ilhak planını, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ile normalleşme anlaşması karşılığında ertelediğini açıkladı.

Netanyahu, anlaşmaya ilişkin Batı Kudüs’teki başbakanlık ofisinde düzenlediği basın toplantısında, BAE ile "barışa karşılık barış" esası üzerine anlaşma imzalandığını, bu anlaşmanın, ticaret, turizm ve havacılık alanlarını kapsadığını belirtti.

İşgal altındaki Batı Şeria’nın bazı kısımlarını ilhak planına ilişkin ise Netanyahu, “ABD Başkanı Donald Trump, Batı Şeria'nın bazı kısımlarının ilhakını geçici olarak askıya almamı istedi, ben de kabul ettim.” dedi.

Netanyahu, ilhak planının ABD ile tam koordineli bir şekilde devam edeceğine vurgu yaparak, “İlhak planımızda herhangi bir değişiklik yoktur.” ifadesini kullandı.

TÜRKİYE'DEN İLK YORUM

Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, İsrail ile Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) arasında varılan anlaşmaya tepki göstererek, tarihin Filistin halkına ve davasına ihanet edenlerin hüsranını yazacağını belirtti.

Kalın, Twitter'dan, İsrail ile BAE arasında varılan anlaşmaya ilişkin açıklama yaptı. Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Kalın, "Filistin halkına ve davasına ihanet edenlerin hüsranını tarih elbette yazacaktır." ifadesini kullandı.

FİLİSTİN'DEN İLK TEPKİ, BAE'DEKİ BÜYÜKELÇİYİ GERİ ÇEKTİ

Filistin, Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE) İsrail ile normalleşme anlaşmasına tepki için Abu Dabi’deki büyükelçisini geri çekti.

Filistin Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, "ABD, İsrail ve BAE'den yapılan İsrail-BAE normalleşme açıklamasının ardından Devlet Başkanı Mahmud Abbas'ın talimatları doğrultusunda, Filistin'in Abu Dabi Büyükelçisi derhal geri çekildi." ifadeleri kullanıldı.

Filistin Yönetimi daha önceki açıklamasında BAE'nin İsrail ile anlaşmasını, Kudüs, Mescid-i Aksa ve Filistin davasına ihanet olarak değerlendirerek, tepki göstermişti.