İş Mahkemeleri Kanunu Tasarısı Genel Kurulda kabul edildi (1)
- İş mahkemelerinin kuruluş, görev, yetki ve yargılama usulünü düzenleyen İş Mahkemeleri Kanunu Tasarısı, TBMM Genel Kurulunda kabul edilerek, yasalaştı - İşçi, tazminat ve ücret; işveren de alacak ve tazminat davaları açmadan önce arabulucuya başvuracak - İşçi veya işverenin birbirlerine hakaret etmekten, işçinin iş yerindeki mal ve malzemelere zararından doğan tazminat talepleri de dava açılmadan önce arabulucuya götürülecek - Arabulucuya başvurulmadan dava açılırsa herhangi bir işlem yapılmaksızın dava, dava şartı yokluğu nedeniyle usulden reddedilecek
TBMM (AA) - İş mahkemelerinin kuruluş, görev, yetki ve yargılama usulünü düzenleyen İş Mahkemeleri Kanunu Tasarısı, TBMM Genel Kurulunda kabul edilerek, yasalaştı.
Kanuna göre, iş mahkemeleri, Hakimler ve Savcılar Kurulunun
(HSK) olumlu görüşü alınarak, tek hakimli ve asliye mahkemesi
derecesinde, Adalet Bakanlığınca gerekli görülen yerlerde
kurulacak.
Bu mahkemelerin yargı çevresi, Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri
ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri
Hakkında Kanun hükümlerine göre belirlenecek.
İş durumunun gerekli kıldığı yerlerde iş mahkemelerinin birden
fazla dairesi oluşturulabilecek. Bu daireler numaralandırılacak.
HSK, ihtisaslaşmanın sağlanması amacıyla gelen işlerin yoğunluğu ve
niteliği dikkate alınarak, daireler arasındaki iş dağılımını
gerçekleştirecek.
İş mahkemesi kurulmayan yerlerde, bu mahkemenin görev alanına
giren dava ve işlere, o yerdeki asliye hukuk mahkemesi
bakacak.
- Dava şartı olarak arabuluculuk
Kanunla, "dava şartı olarak arabuluculuk" kurumu ilk kez hukuka
giriyor ve düzenlemede yer alan uyuşmazlıklarda dava açmadan önce
arabulucuya başvurulması zorunlu kılınıyor.
Kanuna veya bireysel ya da toplu iş sözleşmesine dayanan işçi,
işveren alacağı, tazminatı ve işe iade talebiyle açılan davalarda,
arabulucuya başvurulması dava şartı olarak aranacak. Arabulucuya
başvurma zorunluluğu için alacak veya tazminat talebinin iş
ilişkisinden kaynaklanması gerekecek.
İşçi kıdem, ihbar gibi tazminat ve fazla mesai, yıllık izin gibi
ücret; işveren de alacak ve tazminat kalemleri için dava açmadan
önce arabulucuya başvuracak.
İşçi veya işverenin iş ilişkisi kapsamında birbirlerine hakaret
etmekten kaynaklanan ya da işçinin iş yerindeki işverene ait mal ve
malzemelere zarar vermesinden doğan tazminat talepleri de dava
açılmadan önce arabulucuya götürülecek.
Davacı, arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaya varılamadığına
ilişkin son tutanağın aslını veya arabulucu tarafından onaylanmış
bir örneğini dava dilekçesine ekleyecek. Bu zorunluluğa uyulmazsa
mahkeme davacıya son tutanağın bir haftalık kesin süre içinde
mahkemeye sunulmasını, aksi takdirde davanın usulden reddedileceği
ihtarını içeren davetiye gönderecek. İhtarın gereği yerine
getirilmezse dava dilekçesi karşı tarafa tebliğe çıkarılmaksızın
davanın usulden reddine karar verilecek.
Arabulucuya başvurulmadan dava açılırsa herhangi bir işlem
yapılmaksızın dava, dava şartı yokluğu nedeniyle usulden
reddedilecek.
- İş kazaları ve meslek hastalıklarında arabuluculuk yok
İş kazası veya meslek hastalığından kaynaklanan maddi, manevi
tazminat davaları, bunlarla ilgili rücu davalarında, arabuluculuk
şartı aranmayacak.
Arabuluculuk Daire Başkanlığı, sicile kayıtlı arabuluculardan,
arabuluculuk yapmak isteyenleri, varsa uzmanlık alanlarını da
belirterek görev yapmak istedikleri adli yargı ilk derece mahkemesi
adalet komisyonlarına göre listeleyecek, komisyon başkanlıklarına
bildirecek.
Komisyon başkanlıkları, bu listeleri kendi yargı çevrelerindeki
arabuluculuk bürolarına, arabuluculuk bürosu kurulmayan yerlerde
ise görevlendirecekleri sulh hukuk mahkemesi yazı işleri
müdürlüğüne gönderecek.
Arabulucu, komisyon başkanlıklarına bildirilen listeden büro
tarafından belirlenecek. Taraflar, listede yer alan herhangi bir
arabulucu üzerinde anlaşırsa bu arabulucu
görevlendirilecek.
Arabulucu, görevlendirmeyi yapan büronun yetkili olup olmadığını
kendiliğinden dikkate alamayacak. Karşı taraf en geç ilk
toplantıda, yerleşim yeri ve işin yapıldığı yere ilişkin
belgelerini sunarak arabuluculuk bürosunun yetkisine itiraz
edebilecek. Bu durumda arabulucu, dosyayı derhal ilgili sulh hukuk
mahkemesine gönderilmek üzere büroya teslim edecek.
Mahkeme, harç alınmaksızın dosya üzerinden yapacağı inceleme
sonunda yetkili büroyu kesin olarak karara bağlayacak, dosyayı
büroya iade edecek. Yetki itirazının reddi durumda aynı arabulucu
yeniden görevlendirilecek. Yetki itirazının kabulünde ise kararın
tebliğinden itibaren bir hafta içinde yetkili büroya
başvurulabilecek.
Arabulucu, yapılan başvuruyu görevlendirildiği tarihten itibaren
3 hafta içinde sonuçlandıracak. Bu süre, zorunlu hallerde arabulucu
tarafından en fazla bir hafta uzatılabilecek. Arabulucu, taraflara
ulaşılamaması, taraflar katılmadığı için görüşme yapılamaması veya
anlaşmaya varılamaması hallerinde arabuluculuk faaliyetini sona
erdirecek, son tutanağı düzenleyerek durumu derhal arabuluculuk
bürosuna bildirecek.
- Toplantıya katılmayan yargılama giderlerini ödeyecek
Taraflardan biri, geçerli bir mazeret göstermeden ilk toplantıya
katılmazsa, arabuluculuk faaliyetinin sona ermesi durumunda
toplantıya katılmayan taraf, davada kısmen veya tamamen haklı çıksa
bile yargılama giderinin tamamından sorumlu olacak. Ayrıca bu taraf
lehine vekalet ücretine hükmedilmeyecek.
Her iki tarafın da ilk toplantıya katılmadığı için sona eren
arabuluculuk faaliyeti üzerine açılacak davalarda taraflar,
yaptıkları yargılama giderlerini kendileri karşılayacak.Taraflar,
arabuluculuk sonunda anlaşırsa arabuluculuk ücreti, belirtilen
tarifeye göre, aksi kararlaştırılmadıkça taraflarca eşit şekilde
karşılanacak.
İşe iade talebiyle yapılan görüşmelerde tarafların anlaşmaları
durumunda, arabulucuya ödenecek ücretin belirlenmesinde işçiye işe
başlatılmaması halinde ödenecek tazminat miktarı ile
çalıştırılmadığı süre için ödenecek ücret ve diğer haklarının
toplamı, tarifenin ikinci kısmı uyarınca üzerinde anlaşılan miktar
olarak kabul edilecek.
Arabuluculuk sonunda taraflara ulaşılamaması, taraflar
katılmadığı için görüşme yapılamaması veya 2 saatten az süren
görüşmeler sonunda tarafların anlaşamamaları hallerinde, 2 saatlik
ücret tutarı ileride haksız çıkacak taraftan tahsil edilmek üzere
Adalet Bakanlığı bütçesinden ödenecek. 2017 yılı Arabuluculuk Ücret
Tarifesine göre bir saatlik ücret miktarı 120 lira olduğundan, bu
rakam 240 liradan az olamayacak.
- Taşeronlukta işe iade
Asıl işveren-alt işveren ilişkisinin varlığı halinde işe iade
talebiyle arabulucuya başvurulduğunda, anlaşmanın gerçekleşebilmesi
için işverenler, arabuluculuk görüşmelerine birlikte katılacak,
iradeleri birbirine uygun olacak.
Arabuluculuk bürosu tarafından yapılması gereken zaruri
giderler; arabuluculuk sonunda anlaşmaya varılırsa anlaşma uyarınca
taraflarca ödenecek, anlaşmaya varılamazsa ileride haksız çıkacak
taraftan tahsil olunmak üzere bütçeye konulan ödenekten
karşılanacak.
Arabuluculuk bürosuna başvurulmasından, son tutanağın
düzenlendiği tarihe kadar geçen sürede zaman aşımı duracak, hak
düşürücü süre işlemeyecek.
Arabuluculuk görüşmelerine taraflar bizzat, kanuni temsilcileri
veya avukatları aracılığıyla katılabilecek. İşverenin yazılı
belgeyle yetkilendirdiği çalışanı da görüşmelerde işvereni temsil
edebilecek ve son tutanağı imzalayabilecek.
Arabuluculuk görüşmeleri, taraflarca aksi kararlaştırılmadıkça,
arabulucuyu görevlendiren büronun bağlı bulunduğu adli yargı ilk
derece mahkemesi adalet komisyonunun yetki alanı içinde
yürütülecek.
Gazeteciler ve gemi adamları da açacakları bireysel veya toplu
iş sözleşmesine dayanan işçi veya işveren alacağı, tazminatı, işe
iade davalarında, arabulucuya başvuracak.
Arabulucuya başvurulmuş olmasını bir dava şartı olarak öngören maddede hüküm bulunmayan hallerde, niteliğine uygun düştüğü ölçüde Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu hükümleri uygulanacak.
(Sürecek)
Yorumlar