Cebelitarık-AB ilişkileri masaya yatırıldı

İspanya Başbakanı Pedro Sanchez ile İngiltere Başbakanı Rishi Sunak, Brexit sonrası belirsizliğini koruyan Avrupa Birliği (AB) ile Cebelitarık özerk yönetimi ilişkilerinin en kısa sürede bir anlaşmayla belirlenmesi konusunda mutabık kaldı.

Sanchez ve Sunak'ın bugün yaptığı telefon görüşmesi sonrasında taraflar açıklama yaptı.

Her iki açıklamada da Sanchez ve Sunak'ın, "Brexit sonrasında Cebelitarık ile AB ilişkilerinde mümkün olan en kısa sürede bir anlaşma yapılması hususunda uzlaştığı" ifade edildi.

İspanya Başbakanlığı, görüşmede, her iki liderin de "bölgede ortak refahın yararına olacak bir anlaşmaya varılması hususunda mutabık olduğu" bilgisini paylaştı.

Ekonomik, güvenlik, göç konularında ikili ilişkiler ile Rusya-Ukrayna savaşını da konuşan Sanchez ve Sunak'ın Avrupa Siyasi Topluluğu'nun 1 Haziran'da Moldova'da ve İspanya'nın AB dönem başkanlığında 5 Ekim'de Granada'da yapılacak toplantılarda bir araya gelecekleri bildirildi.

İngiltere tarafından Başbakanlık Ofisi 10 Numara’dan bir sözcünün yaptığı açıklamada, "Liderler, Cebelitarık konusunda, İngiltere-AB Anlaşması müzakerelerinin ilerletilmesi ve uygun bir anlaşmanın mümkün olan en kısa sürede sonuçlandırılmasının önemi üzerinde mutabık kaldı." bilgisi verildi.

Görüşmede ayrıca, Sunak’ın, yasa dışı göçle mücadele ve enerji güvenliği gibi konularda İspanya ile birlikte çalışmanın önemini vurguladığı belirtildi.

Liderlerin Ukrayna'daki durumu da ele aldığı, Rusya'nın yasa dışı işgaline karşı Ukrayna'nın savunmasına ve Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy'nin barış planına verilen daimi desteğin bir kez daha teyit edildiği kaydedildi.

- CEBELİTARIK'IN GEÇMİŞİ

İngiltere, 1973'te şimdiki adı Avrupa Birliği olan Avrupa Ekonomik Topluluğu'na girdiğinde, Cebelitarık da dış ilişkileri İngiltere'ye bağlı Avrupa toprağı olarak dahil olmuştu.

Cebelitarık, AB'nin Gümrük Birliği'nin, vergi anlaşmalarının ve Ortak Tarım Politikası'nın dışında tutuluyor.

Birleşmiş Milletlerin (BM) "özerk olmayan ülke" listesinde yer alan, İspanya'nın güneyindeki Cebelitarık özerk bölgesinin egemenliği, 1713'te imzalanan Utrecht Antlaşması ile İspanya tarafından İngiltere'ye devredilmişti.

İspanya bu anlaşmada boğaz ve kara suları ile ilgili bir hüküm olmadığını savunurken, İngiltere Cebelitarık'ın bütün olarak kendisine bırakıldığını belirtiyor.

İspanya Cebelitarık sorununa karşı BM'nin toprak bütünlüğü ve dekolonizasyon ile ilgili kararlarını gerekçe gösterirken, İngiltere yarımadanın kendi siyasi statüsünü belirleme hakkına sahip olduğunu savunuyor.

Cebelitarık'ta egemenlik haklarıyla ilgili bu zamana kadar iki kez halk oylaması yapıldı.

İlk 1967 yılında düzenlenen halk oylamasında yüzde 96 gibi çok büyük bir oranla Cebelitarıklılar İngiltere'ye bağlı kalmak istediklerini söylemişti.

Cebelitarık özerk yönetimi tarafından 2002'de yapılan referandumda da Cebelitarıklıların yüzde 98,97'si İngiltere ve İspanya arasında ortak egemenliğe karşı çıkmıştı.

Cebelitarık'ın ekonomisi, "off-shore" bankacılığı, internet üzerinden bahis ve turizme dayanıyor. İspanya'nın güneyindeki 6,7 kilometrekarelik kara parçası, askeri ve diplomatik gerekçelerle zaman zaman İspanya ile İngiltere arasında gerginliğe yol açıyor.

İngiltere'nin resmi olarak AB'den ayrıldığı 1 Şubat 2020 tarihinden bugüne AB-Cebelitarık ilişkilerinde belirsizlik hakim olurken, Cebelitarık'ın statüsü ve İspanya sınırının nasıl izleneceği konularında taraflar arasında şimdiye kadar uzlaşma sağlanamadı.