Bir dönem mutfakların vazgeçilmeziydi, şimdi giderek unutuluyor
Yemek yapmak için ve başta un olmak üzere değişik hububat bakliyat ürünlerinin elenmesinde kullanılan, türkülere, şarkılara, şiirlere konu olan elekler, unutulan eşyalar arasında yerini alıyor.
Yemek yapmak için ve başta un olmak üzere değişik hububat
bakliyat ürünlerinin elenmesinde kullanılan, türkülere, şarkılara,
şiirlere konu olan elekler, unutulan eşyalar arasında yerini
alıyor.
Kullanımı azalmış olsa da elek, halen maharetli hanımlar tarafından
mutfaklarda kullanılıyor. Elekler, köylerde ve kırsal alanda
yaşayan kadınlar tarafından daha çok tercih ediliyor. Elek, bazı ev
ve iş yerlerinde ise aksesuar amaçlı olarak kullanılıyor.
Erzurum’un az sayıdaki elek ustaları arasında yer alan Mehmet
Bayram, çırağı Ramazan Alkan, zor günler yaşamasına karşın, elek
yapmaya devam ediyor. Yıllardır geçimini elek yaparak sağlayan
Mehmet Bayram, Erzurum’da elek yapan tek kişinin kendisi olduğunu
ve artık mesleğin teknolojiye yenik düştüğünü söyledi.
Elek yapımı için gürgen ağacı ve telin gerekli olduğunu belirten
Bayram, "Daha önce Erzurum’da tel üretimi yapılmasına karşın, eleğe
olan ilginin azalması nedeniyle şu anda üretim yok. Bir usta olarak
gürgen ağacı ve teli kullanarak değişik ebatlarda elek yapıyorum.
Elek denilince akla ilk gelen un eleği oluyor. Özellikle evlerin
mutfaklarını süsleyen ve bu elek, halen köylerde ve kırsal
kesimlerde yaşayan ve ekmek yapan kadınlar tarafından çok da yaygın
olarak kullanılmıyor. Büyük şehirlerde ise bu elekleri, aksesuar
malzemesi olarak kullananlar var. Şark köşelerini süsleyen
malzemeler arasında da elek yaygın bir kullanıma sahip. Değişik
ebatlarda yapılan eleklerin yanı sıra kalbur ve un eleği de
yapıyorum. Ben 40 yıldır elek işi yapıyorum. Eskiden elek yapımına
çok rağbet vardı ancak şimdi öyle değil. Erzurum’da elek yapan
kimse kalmadı. Bu işi bir ben tek yapıyorum. Benim en son çırağım
ise Ramazan Alkan, çırağım bile bu mesleği yapmıyor artık, başka
işle uğraşıyor. Bundan 30-40 yıl öncesine kadar eleğe çok rağbet
vardı. Köylerden gelen vatandaşlar bizden elek yapmamızı isterdi.
Hatta öyle ki siparişleri bile yetiştiremiyorduk. Ama şimdi öyle
değil, demir ve naylon elekler çıktıktan sonra bu meslek de bitme
noktasına geldi.” dedi.
Yıllardır elek çıraklığı yapan Ramazan Alkan da birçok meslek gibi
elek ustalığının da bitme noktasına geldiğini ifade etti. Alkan,
“Ben ustamın yanında yıllardır bu işi yaptım. Ama şimdi her meslek
gibi bu meslek de bitme noktasına geldi. Babam beni tutup getirdi,
bana en azından senin bir meslek sahibi olmanı istiyorum dedi ama
şimdiki zaman baktığında meslek sahibi olmak para etmiyor.
Erzurum’daki yetkililerin bu mesleklere sahip çıkmasını, yeni
çıraklar yetiştirme noktasında destek olmasını istiyoruz.
Geleceğimizin çocuklarına bu mesleklerin aşılanmasını talep
ediyoruz.” şeklinde konuştu.
CİHAN
Yorumlar