Baharın müjdecisi ilk cemre yarın düşecek
"Ateş parçası" veya "kor halindeki ateş" anlamına gelen ve havanın ısınmasını ifade eden cemrenin ilki yarın havaya düşecek.
Halk takvimine göre kıştan bahara geçisin sembolü olan ve
ısınmayı ifade eden cemrenin ilki yarın havaya düşecek.
Gazi Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Halk Bilimi Bölümü Sözlü
Anlatımlar Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Öcal Oğuz, AA muhabirine
yaptığı açıklamada, halk takviminin, tabiat olaylarına ve bunların
tekrarlarına dayalı tecrübelerle oluştuğunu söyledi.
Anadolu halk takviminin, "çizgisel" takvime göre kutlanan doğum
günlerinde de kendini gösterdiğini belirten Oğuz, "Örneğin, doğum
gününü çizgisel takvime göre '10 Kasım 1981'de doğmuşum' şeklinde
ifade edemeyenler, şafak sökerken doğmuşum, salı günü doğmuşum,
doğduğumda ay 5 günlük hilalmiş, bademler çiçek açarken doğmuşum
gibi kullanımlarla döngüsel takvime işaret ederler. Cemreler de
doğanın gözlenmesiyle ortaya çıkan bir halk takviminin, döngüsel
takvimin bir ürünüdür" diye konuştu.
Cemrenin Türkçe karşılığı "ateş" ve "kor"
Cemre kelimesinin Arapça olduğunun kabul edildiğini anlatan Oğuz,
kelimenin Türkçe karşılığının "ateş" veya "kor" anlamına geldiğine
dikkati çekti.
Anadolu'da yaygın kullanılan geleneksel halk takviminin, yılı
"Kasım" ve "Hızır" günleri" olarak kış ve yaz olarak ikiye
böldüğüne işaret eden Oğuz, şöyle devam etti:
"Kasım günleri, miladi takvime göre 8 Kasım'da başlar ve 179 gün
sürerek 5 Mayıs'ta sona erer. Kasım günleri, 4 yılda bir şubat 29
çektiği zaman 180 gündür. Hızır günleri ise 6 Mayıs'ta başlar ve 7
Kasım'a kadar 186 gün sürer. 6 Mayıs'ta Hıdırellez kutlanmasının
nedeni de bu takvimdir ve yeni yılın ilk günü olarak kutlanır.
Cemrelerin düşmesi, Kasım Günlerinden Hızır Günlerine, bir başka
ifadeyle kıştan bahara geçisin sembollerinden biridir. Halk
takvimine göre, Kasım Günlerinin 100. günü yani miladi takvimde 15
Şubat geldiğinde artık kış hükmünü kaybetmeye başlar. Bunu halk
'Geldik yüze, çıktık düze' şeklinde ifade eder. Halk takvimine ve
inanışına göre bu tarihten 5 gün sonra cemreler düşmeye
başlar."
2016 yılında cemre tarihleri
Halk takvimi ve inanışına göre, kasım günlerinin 100. gününden 5
gün sonra cemrelerin düşmeye başladığını ifade eden Oğuz, şunları
kaydetti:
"105 Kasımda yani 20 Şubat Cumartesi günü ilk cemre havaya düşecek
ve havadaki bütün kışı yere indirecektir. 112 Kasımda yani 27 Şubat
2016 Cumartesi günü ikinci cemre suya düşecek ve suları ısıtıp
buzları çözecektir. 119 Kasımda yani 5 Mart 2016 Cumartesi günü
üçüncü cemre toprağa düşecek ve toprağı ısıtıp kardelen, öksüz
oğlan, çiğdem veya nevruz gibi ilk kır çiçeklerinin çıkmasını
sağlayacaktır. Şubat dört yılda bir 29 çektiği ve o da bu yıla
rastladığı için 2013, 2014 ve 2015 yıllarında Cemre toprağa 6
Mart'ta düşmüşken bu yıl 5 Mart'ta düşecektir."
Yorumlar