AUKUS'ta dışlanan AB büyük üzüntü içerisinde

Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, Avustralya Dışişleri Bakanı Marise Payne'e, Avustralya'nın Fransa ile denizaltı anlaşmasını iptal ederek ABD ve İngiltere ile kurduğu ortaklıkta, Avrupa ülkelerinin bulunmamasından duyduğu üzüntüyü iletti.

AB Dış İlişkiler Servisinden yapılan açıklamaya göre, Borrell ile Payne BM Genel Kurulu için bulundukları New York'ta bir araya gelerek, Avustralya'nın Fransa ile 66 milyar dolar tutarındaki denizaltı alım sözleşmesini iptal etmesini, ardından İngiltere ve ABD ile "AUKUS" adı verilen güvenlik ortaklığı kurmasını görüştü.

Bu çerçevede AB-Avustralya ilişkilerinin de ele alındığı görüşmede Borrell, gelişmeler öncesinde kendileriyle konunun istişare edilmemesi hakkında muhatabından bilgi istedi.

Borrell ayrıca, yeni oluşumda Pasifik'te "güçlü mevcudiyeti bulunan" Avrupalı ortaklara yer verilmemesinden üzüntü duyduklarını bildirdi.

Açıklamada, "Bölgenin istikrarı karşısındaki sınamalar, benzer düşünen ortaklar arasında daha fazla iş birliği ve koordinasyon gerektirmektedir. Yüksek Temsilci Borrell, AB'nin bunu yansıtacağını ve konuyu hem kendi içinde hem de AB üyesi ülkelerle görüşeceği konusunda bilgi vermiştir." ifadesi yer aldı.

Fransa, Avustralya'nın denizaltı anlaşmasını iptal etmesine sert tepki göstermiş, Avustralya ve ABD'deki büyükelçilerini Paris'e çağırmıştı.

Fransa hükümeti ayrıca AB ile Avustralya arasında görüşmeleri süren ticaret anlaşmasını engelleyeceğinin sinyalini vermişti.

FRANSA'DAN ART ARDA SERT AÇIKLAMALAR

Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Yves Le Drian, Avustralya'nın Fransa ile imzaladığı denizaltı anlaşmasının iptal etmesiyle yaşanan krizde ABD'nin tutumunu "hayal kırıklığı" olarak nitelendirdi.

Le Drian, Birleşmiş Milletler (BM) 76. Genel Kurulu öncesinde New York'ta basın toplantısı düzenledi.

Denizaltı projesi konusunda ABD ve Avustralya'nın aldığı kararda "müttefiklerin arasında istişarenin" yapılmadığını ifade eden Le Drian, "Konu öncelikle anlaşmanın iptal edilmesi değildir. Elbette (bu anlaşmanın) iptal Fransa için olumsuz. Asıl konu müttefiklerin arasında güvenin kırılmasıdır." dedi.

Le Drian, bu güvenin kırılmasının Avrupalıların arasında "müttefik" ve "ortaklık" kavramları üzerinde düşünmeye çağırdığını belirtti.

Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Ursula von der Leyen ve AB Konseyi Başkanı Charles Michel'in bu konuda yaptığı açıklamaların endişelerinin AB tarafından paylaşıldığını gösterdiğini aktaran Le Drian, Avrupalıların çok taraflılık konusunda kararlılığını göstermesi ve yolunu çizmesi gerektiğini dile getirdi.

Le Drian, Avustralya'nın imzaladığı sözleşmeyi iptal etmesinin beklenmediği aktardı.

Müttefikin "şeffaflık", "konuşmak", "anlatmak" ve "gizlememek" anlamına geldiğini ifade eden Le Drian, yaşanan tüm bu gelişmelerin izah edilmesi gerektiğini söyledi.

Le Drian, "Bir konu da Hint-Pasifik stratejisi. Çin'e karşı oldukça çatışmacı olduğunu düşündüğümüz bu yönelim ne anlama geliyor?" diye konuştu.

Çin ile bir rekabetin olduğunu ancak her ülkeye egemenliğini koruduğu bir alternatifin sunulması gerektiğini aktaran Le Drian, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile ABD Başkanı Joe Biden arasında gelecek günlerde bir telefon görüşmesinin gerçekleşeceğini bildirdi.

Le Drian, BM 76. Genel Kurulu kapsamında ABD'li mevkidaşıyla bir görüşme planlamadığını kaydetti.

Denizaltı projesi konusunda ABD'nin tutumunu "hayal kırıklığı" olarak nitelendiren Le Drian, "Tek taraflılık, öngörememek, müttefike saygı göstermemek geçmişte kaldığını sanıyorduk." dedi.

Le Drian, müttefiklerin arasında bir şeylerin gizlenmemesi gerektiğini belirtti.

"Bu olay Avrupalıların da temel çıkarlarını ilgilendiriyor. Bu ABD'nin çıkarlarına aykırı geldiğini anlamına gelmez. Eğer öyleyse birbirimize söylememiz gerekiyor. Avrupalıların temel çıkarları ABD tarafından dikkate alınmalı." ifadesini kullanan Le Drian, Avrupalıların bu konuda ABD ile görüşmesi gerektiğini söyledi.

Le Drian, İran'ın nükleer anlaşması konusunda daha önce verdiği taahhütlerini ihlal etmeye devam ettiğini, bu konuyu Rusya ve Çin ile görüşeceğini dile getirdi.

AVUSTRALYA, ABD VE İNGİLTERE ARASINDAKİ AUKUS ANLAŞMASI

Avustralya, ABD ve İngiltere tarafından 16 Eylül'de imzalan AUKUS anlaşmasının ardından, Avustralya'nın Fransız Naval Group'la vardığı 12 geleneksel dizel elektrikli denizaltı inşasını öngören 90 milyar Avustralya doları (66 milyar ABD doları) tutarındaki sözleşmenin iptal edildiği açıklanmıştı.

Anlaşmanın iptalini "ihanet" olarak değerlendiren Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Yves Le Drian ise "Sırtımızdan vurulduk." ifadelerini kullanmıştı.

Bakan Drian, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un talimatıyla Fransa'nın Canberra ve Washington Büyükelçilerini danışmak amacıyla acilen geri çağırma kararı aldıklarını açıklamıştı.

---