Rusya'ya 50 milyar dolarlık ceza onaylandı

Uluslararası Lahey Bölge Mahkemesi, Rusya'ya kesilen 50 milyar dolarlık tazminat cezasını onayladı. 

Rusya'nın bir zamanlar en zengin iş adamı olan Mihail Hodorkovski'nin sahibi olduğu Yukos petrol şirketinin iflası ve hisselerinin devlet tarafından satın alınmasıyla ilgili yıllardır devam eden mahkemenin temyiz duruşmasında karar verildi. 

Uluslararası Tahkim Mahkemesi 2014 yılında Rusya'yı, Yukos davasında yolsuzluk yapmakla suçlayarak 50 milyar dolarlık tazminat cezasına mahkum etmişti. Ancak dava temyize taşınmıştı. Şimdi Uluslararası Lahey Bölge Mahkemesi de verilen kararı onaylayarak Rusya'yı tazminata mahkum etti. Ancak Rusya kararı bir kez daha temyize götürmeyi planlıyor. 

Ayrıca Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi de (AİHM) 2011'de verdiği kararda, Rusya'nın "Yukos'un avukatlarına savunma için gerekli zamanın verilmediği" gerekçesiyle adil yargılanma hakkını ihlal ettiğine hükmetmişti.

NE OLMUŞTU?

2000 yıllarının başlarında Rusya'nın en zengin iş adamlarından biri olan Mihail Hodorkovski, yolsuzluk ve vergi kaçırmakla suçlanarak cezaevine atılmıştı. Hodorkovsky'nin sahibi olduğu dünyanın en büyük petrol şirketlerinden Yukos ise iflasa sürüklenmişti. Devlet, iflas eden şirketin hisselerini kamulaştırmıştı. Hodorkovsky ise daha sonra Putin'in özel yetkisiyle cezaevinden çıkarılmıştı.

RUSYA'NIN EN ZENGİN İŞ ADAMI HODORKOVSKI KİMDİR?

Mihail Borisoviç Hodorkovski 26 Haziran 1963 yılında Moskova'da doğdu. 2004 yılında Hodorkovski Rusya'nın en zengin adamı idi ve dünyanın en zengin kişilerinden biri olarak Forbes'ın milyarderler listesinde 16. sırada yer aldı.

Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra Yukos'un başkanı olarak 1990'larda devlet varlıklarının özelleştirilmesi ile Rusya'nın en büyük şirketlerinden biri olarak Sibirya petrol sahalarının geliştirilmesi yoluyla serveti arttı. 

Mihail Hodorkovski, politikaya gireceğini açıkladıktan kısa süre sonra bir iş toplantısına giderken dolandırıcılık ve vergi kaçakçılığı yaptığı iddiasıyla ortağı Platon Lebedev ile birlikte 25 Ekim 2003 tarihinde tutuklandı.

Mayıs 2005'te suçlu bulundu ve dokuz yıl hapis cezasına çarptırıldı.

Cezasının bitmesine 1 yıl kala Hodorkovski ve ortağı Lebedev hakkında 1998-2003 yılları arasında 23.5 milyar dolar ve 218 milyon tonluk petrolü zimmetine geçirme suçundan ikinci bir dava açıldı. Hodorkovski'nin yargılanmasının ve cezasının siyasi içerikli olup olmadığı hakkında süregelen tartışmalar vardı. Yargılama süreci nedeniyle sürecin eksikliğine ilişkin yurt dışından eleştiriler geliyordu.

Mihail Hodorkovski, Uluslararası Af Örgütü tarafından düşünce mahkûmu olarak kabul edildi.

Aralık 2013 tarihinde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in, Yukos şirketinin ortaklarından tutuklu oligark Mihail Hodorkovski'nin affedildiğine dair belgeyi imzaladı ve Hodorkovski serbest bırakıldı. Tahliyesinin ardından hemen Berlin'e giden Mihail Hodorkovski, şimdilik Berlin'de kalacağını söyledi.

Hodorkovski serbest bırakılmasını sağlayan eski Almanya Dışişleri Bakanı Hans-Dietrich Genscher'e teşekkürlerini sunan bir bildiri yayınladı.

Hodorkovski, eşi Inna ve çocuklarının ikameti olan İsviçre'de özel bağları var. Serbest bırakıldıktan sonra, ona en çok Avrupa ülkelerine seyahat etmek imkanı verecek olan İsviçre vizesi için başvurdu. Vize, İsviçre makamları tarafından onaylanmış ve Hodorkovski 5 Ocak 2014 tarihinde İsviçre'nin Basel kentine yerleşmiştir.

Hodorkovski, Economist dergisi tarafından "Kremlin'in sürgün bulunan önde gelen eleştirmeni " olarak tarif edilmişti.

Hodorkovski, Ekim 2014 yılında, Washington'da Freedom House toplantısı ve New York'taki Dış İlişkiler Konseyi'nde bir konuşma amacıyla ABD'yi ziyaret etti.

Ekim 2014 tarihinde, Charlie Rose ile yaptığı röportajda, Rusya'nın 1917 devrimini andıran bir ayaklanmaya yol açabilecek bir ekonomik krize yaklaştığını söylemişti.

2 Aralık 2014 tarihinde, Avrupa Parlamentosu'na hitap etti.

2015 yılında Londra'ya taşındı.

2015 yılının başlarında, CNN haber kanalına Rusya'nın cumhurbaşkanlığı'na aday olmayı arzu etmediğini veya herhangi bir siyasi hırsının olmadığını söyledi.

Ağustos 2015 yılında Kremlin, sorgulanmak üzere Hodorkovski'nin babasını çağırdı.

7 Aralık 2015 Rus Soruşturma Komitesi'nden resmi bir tebligat aldı.

23 Aralık 2015'te bir Rus mahkemesi, Rusya Soruşturma Komitesi'nin Haziran 1998'de öldürülen Nefteyugansk belediye başkanı Vladimir Petukhov'un öldürülmesini emretmekle suçladığı Hodorkovski için uluslararası tutuklama emri çıkardı.

Aynı gün BBC'de röportaj veren Hodorkovski, "zamanının çoğunu Londra'da geçirdiğini" söyleyerek, İngiltere'de siyasi sığınma için başvurmayı "kesinlikle" düşündüğünü ve Londra'da kendini güvende hissettiğini söyledi.

Aralık 2016'da bir mahkeme, Hodorkovski'nin İrlanda'da tutulan 100 milyon dolarlık mal varlığını ortaya çıkardı.