Nobel Tıp Ödülü, Japon bilim adamı Yoshinori Ohsumi'ye
verildi. Nobel Komitesi'nden yapılan açıklamada, bu yılki Tıp
Ödülü'ne, "hücresel bileşenleri ayrıştıran ve geri dönüştüren temel
bir süreç olan otofajinin altında yatan mekanizmaları keşfedip
açığa kavuşturan" Japon bilim adamı Ohsumi'nin layık görüldüğü
belirtildi.
Açıklamada şunlar kaydedildi: "Ohsumi'nin keşifleri, hücrenin
içeriğini nasıl ayrıştırdığını anlamamızı sağladı. Keşifler,
otofajinin açlığa adapte olma ya da enfeksiyonlara verilen yanıt
gibi birçok fizyolojik süreçteki temel önemini anlamamıza da
yardımcı oldu. Otofaji genlerindeki mutasyonlar, hastalıklara neden
olurken otofajik süreçler, kanser ve nörolojik hastalıklar gibi
bazı vakalarda önemli rol oynamaktadır."
Hücrenin kendi kendini yemesi olarak da bilinen otofaji alanındaki
çalışmalarıyla ödülü alan Ohsumi, 8 milyon İsveç Kronu (yaklaşık 3
milyon lira) para ödülünün de sahibi oldu.
Japon bilim adamına, Alfred Nobel'in ölüm yıl dönümü 10 Aralık'ta
düzenlenecek ödül töreninde diploma ve altın madalya da
verilecek.
Nobel Komitesi, yarın fizik dalında Nobel Ödülü'nü kazanan ismi
açıklayacak. Çarşamba günü kimya alanında ödül kazanan isim belli
olurken, barış ödülünün sahibi cuma günü, ekonomi ödülünün sahibi
de 10 Ekim'de açıklanacak. Nobel Edebiyat Ödülü'nün ne zaman
verileceği ise henüz bilinmiyor.
YOSHINORI OHSUMI KİMDİR?
Japonya'nın Fukuoka kentinde 1945'te dünyaya gelen Ohsumi, 1974'te
Tokyo Üniversitesinde doktorasını tamamladı.
New York'taki Rockefeller Üniversitesinde üç yıl çalışmalar yapan
Ohsumi, daha sonra Tokyo Üniversitesine dönerek 1988'de otofaji
mekanizmasıyla ilgili çalışma grubunu oluşturdu.
Ohsumi, 2009'dan bu yana Tokylo Teknoloji Enstitüsünde görev
yapıyor.
NOBEL TIP ÖDÜLÜ
1901-2016 yıllarında 107 kez Nobel Tıp Ödülü verildi.
211 kişinin layık görüldüğü ödüllerden 38'i tek bir kişiye
verilirken, 32 ödül 2 kişi, 36 ödül de 3 kişi arasında
paylaştırıldı.
Nobel Tıp Ödülü'nü şimdiye kadar sadece 12 kadın kazandı. Bu
kadınlar şöyle:
"Gerty Cori (1947), Rosalyn Yalow (1977), Barbara McClintock
(1983), Rita Levi-Montalcini (1986), Gertrude B. Elion (1988),
Christiane Nüsslein-Volhard (1995), Linda B. Buck (2004), Françoise
Barre-Sinoussi (2008), Elizabeth H. Blackburn ile Carol W. Greider
(2009), May-Britt Moser (2014) ve Tu Yoyo (2015)."
Nobel Tıp Ödülü'nü alan en genç bilim adamı 32 yaşındaki Frederick
G. Banting olmuştu. İnsülini keşfeden Banting, ödüle 1923 yılında
layık görülmüştü.
1966 yılında "tümöre neden olan virüsleri" bularak Nobel Tıp
Ödülü'nü alan 87 yaşındaki Peyton Rous ise ödülü alan en yaşlı
bilim adamı olarak tarihe geçti.
MADALYA
Nobel Tıp Ödülü'nü kazananlara ödüllerinin takdim edildiği akşam
İsveçli heykeltıraş ve gravürcü Erik Lindberg tarafından tasarlanan
madalya da veriliyor.
İsveç Kraliyet Bilim Akademisi'nin tıp alanında ödül kazananlara
takdim ettiği madalyada kucağında açık bir kitap tutan "Tıp
Dahisi"nin kabartması yer alıyor.
Madalyaya aynı zamanda Vergilius'un "Aeneid" adlı eserinden
"Inventas vitam juvat excoluisse per artes" ifadesi kazınıyor.
Latince ifade, "Yeni buluşlar, sanatla güzelleşen hayatı daha da
zengin kılar." anlamına geliyor.
DEFNEDEN TAÇ
Nobel ödülünü kazananlar için İngilizce "Nobel Laureates" ifadesi
kullanılıyor.
"Laureate" sözcüğü, defne dalları ve yapraklarından yapılan taç
anlamına geliyor. Antik Yunan'da müziğin, güzel sanatların,
güneşin, ateşin ve şiirin tanrısı olan Apollon tarafından takılan
defne tacı, spor müsabakalarının ve şiir yarışmalarının
kazananlarına "gurur sembolü" olarak armağan ediliyordu.
Nobel Tıp Ödülü'ne 2001-2016 yılları arasında layık görülenler
şöyle:
"2015: İrlandalı William C. Campbell, Japon Satoshi omura ve Çinli
Tu Yoyo.
2014: Amerikalı John O'Keefe ile Norveçli May-Britt Moser ve Edvard
I. Moser.
2013: Amerikalı James E. Rothman ve Randy W. Schekman ile Alman
Thomas C. Südhof.
2012: İngiliz John B. Gurdon ve Japon bilim adamı Shinya
Yamanaka.
2011: Amerikalı Bruce Beutler, Fransız Jules Hoffmann ve Kanadalı
Ralph Steinman.
2010: İngiliz Prof. Dr. Robert Edwards.
2009: Avustralyalı Elizabeth Blackburn, Amerikalı Carol Greider ve
Jack Szostak.
2008: Alman Harald zur Hausen, Fransız Barre-Sinoussi ve Luc
Montagnier.
2007: Amerikalı Mario Capecchi ve Oliver Smithies ile İngiliz
Martin Evans.
2006: Amerikalı Andrew Z. Fire ve Craig C. Mello.
2005: Avustralyalı Barry J. Marshall ve J. Robin Warren.
2004: Amerikalı Richard Axel ve Linda B. Buck.
2003: Amerikalı Paul C. Lauterbur ve İngiliz Peter Mansfield.
2002: İngiliz Sydney Brenner ve John E. Sulston ile Amerikalı H.
Robert Horvitz.
2001: Amerikalı Leland H. Hartwell ile İngiliz R. Timothy Hunt ve
Paul M. Nurse."
Yorumlar