Nobel Fizik Ödülü üç bilim adamına verildi

Nobel Fizik Ödülü, David J. Thouless, F. Duncan M. Haldane ve J. Michael Kosterlitz'e verildi.

Nobel Komitesi, topolojik evre değişimlerin ve maddenin topolojik evrelerinin kuramsal keşfine" yaptıkları katkılar nedeniyle Thouless, Haldane ve Kosterlitz'in bu yılki Fizik Ödülü'ne layık görüldüklerini açıkladı.

Komite, ödülün yarısının Thouless'e verildiğini, diğer yarısının ise Haldane ve Kosterlitz arasında paylaştırıldığını kaydetti.

Komite tarafından yapılan açıklamada "Bu yılın ödül sahipleri, maddenin farklı durumlara girebildiği, bilinmeyen bir dünyanın kapılarını açtılar. Bilim adamları, süper iletkenler, süper sıvılar ve incecik manyetik katmanlar gibi maddenin alışılmadık evre ya da durumlarını araştırmak için ileri matematiksel yöntemler kullandı. Öncü çalışmaları sayesinde maddenin yeni ve şimdiye kadar hiç bilinmeyen evreleri araştırma konusu oldu." ifadelerine yer verildi.

Thouless, 4 milyon İsveç Kronu para ödülünün de sahibi olurken Haldane ve Kosterlitz de kalan 4 milyon İsveç Kronu'nu paylaşacak.

Bilim adamlarına, Alfred Nobel'in ölüm yıl dönümü 10 Aralık'ta düzenlenecek ödül töreninde diploma ve altın madalya da verilecek.

Nobel Komitesi, yarın kimya dalında Nobel Ödülü'nü kazanan ismi açıklayacak. Barış ödülünün sahibi cuma günü, ekonomi ödülünün sahibi de 10 Ekim'de açıklanacak. Nobel Edebiyat Ödülü'nün ne zaman verileceği ise henüz bilinmiyor.

NOBEL FİZİK ÖDÜLÜNÜN TARİHÇESİ

1901 ve 2015 yılları arasında 109 kez Nobel Fizik Ödülü verildi. Toplam 201 kişiye layık görülen ödüllerden 32'u 2 kişi,30'u ise 3 kişi arasında paylaştırıldı.

Nobel Fizik Ödülü'ne 1956 ve 1972 yıllarında layık görülen John Bardeen, aynı dalda iki kez Nobel Ödülü kazanan tek bilim adamı olarak tarihe geçti. 1903 ve 1911'de Nobel'e layık görülen Marie Curie ise ilk ödülünü fizik, ikinci ödülünü ise kimya alanında almıştı.

Nobel Fizik Ödülü'nü şimdiye kadar sadece iki kadın kazandı: Marie Curie (1903) ve Maria Goeppert-Mayer (1963).

Nobel Fizik Ödülü'nü alan en genç bilim adamı Lawrence Bragg oldu. Babası William Bragg ile 1915'te Nobel Fizik Ödülü'ne layık görülen Lawrence, ödülünü kucakladığında sadece 25 yaşındaydı. Lawrence Bragg, hala en genç Nobel sahibi unvanını elinde tutuyor.
Nobel Fizik Ödülü verilen en yaşlı bilim adamı ise 2002'de 88 yaşındayken ödüle layık görülen Raymond Davis Jr. oldu.

Fizik, aile üyelerinin en çok Nobel Ödülü aldığı alan. 1903'de Marie ve Pierre Curie çifti Nobel Fizik Ödülü'ne layık görüldü. 1915'teki ödül William Bragg ile oğlu Lawrence Bragg'a verildi. 1922 yılının Nobel Fizik Ödülü sahibi Niels Bohr'un oğlu Aage N. Bohr, aynı mutluluğu 1975'te tattı. Manne Siegbahn, 1924'te, oğlu Kai M. Siegbahn ise 1981'de Fizik Ödülü'ne layık görüldü. Thomson ailesi de 2 Nobel Fizik Ödülü'ne sahip. Baba J. J. Thomson'a 1906'da, oğlu George Paget Thomson'a ise 1937'de Nobel Ödülü verildi.

NOBEL FİZİK MADALYASI

Nobel Fizik Ödülü'nü kazananlara ödüllerinin takdim edildiği akşam bir de İsveçli heykeltıraş ve gravürcü Erik Lindberg tarafından tasarlanan madalya veriliyor.

İsveç Kraliyet Bilim Akademisi'nin madalyasına Mısır'ın en büyük tanrıçası İsis'e benzeyen bir doğa tanrıçası işlenmiş. Bulutların arasından çıkan tanrıça, kolları arasında bereketi simgeleyen bir boynuz tutuyor. Madalyada tanrıçanın yüzünü örten peçeyi ise "Bilim'in Dahisi" açıyor.
Madalyaya aynı zamanda Vergilius'un Aeneid adlı eserinden "Inventas vitam juvat excoluisse per artes" ifadesi kazınmış. Latince ifade, "Yeni buluşlar, sanatla güzelleşen hayatı daha da zengin kılar" anlamına geliyor.

- 2001'den bu yana Nobel Fizik Ödülü'ne layık görülenler:
2001: Eric Cornell (ABD), Wolfgang Ketterle (Almanya), Carl Wieman (ABD)
2002: Raymond Davis (ABD), Masatoshi Koshiba (Japonya), Riccardo Giacconi (ABD)
2003: Alexei Abrikosov (Rusya-ABD), Vitaly Ginzburg (Rusya), Anthony Leggett (İngiltere-ABD)
2004: David J. Gross (ABD), H. David Politzer (ABD), Frank Wilczek (ABD)
2005: Roy J. Glauber (ABD), John L. Hall (ABD), Theodor Haensch (Almanya)
2006: John C. Mather (ABD), George F. Smoot (ABD)
2007: Albert Fert (Fransa), Peter Grünberg (Almanya)
2008: Makoto Kobayaşi ile Toşihide Maskawa (Japonya) ve Yoichiro Nambu (ABD)
2009: Charles K. Kao, Willard S. Boyle ve George E. Smith (ABD)
2010: Andre Geim (Hollanda) ile Konstantin Novoselov (İngiltere)
2011: Saul Perlmutter, Brian Schmidt ve Adam Riess (ABD)
2012: David Wineland (ABD) ve Serge Haroche (Fransa)
2013: François Englert (Belçika) ve Peter W. Higgs (İngiltere)
2014: Isamu Akasaki, Hiroshi Amano ve Shuji Nakamura (Japonya)
2015: Takaaki Kajita (Japonya) ve Arthur B. McDonald (Kanada)