İspanyol gribi nasıl bitti?

Dünya koronavirüs salgının etkisine gireli yaklaşık 10 ay oldu ancak grip hala sona ermedi. Dünya tarihine damgasını vuran koronavirüs benzeri bir virüs olan İspanyol gribi de aynı şekilde dünyayı sarmıştı. Peki, İspanyol gribi nasıl sona erdi? 

Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, "spanyol gribi salgınında Koronavirüsle aynı şekilde bulaşan H1N1 virüsüne karşı alınacak tedbir de aynıydı: Maske, mesafe, temizlik. Bunlar iyi bilinmiyordu, yaygın uygulanmadı. Virüs 500 Milyon insana bulaştı. 50 ila 100 Milyon can kaybı oldu. O salgından tedbir dersi alalım." bulundu. 

Bakan Koca'nın açıklamasından sonra gribin nasıl  sona erdiği bir kez daha merak konusu oldu. 

İspanyol gribi ya da İspanyol nezlesi, 1918 - 1920 yılları arasında H1N1 virüsünün ölümcül bir alt türünün yol açtığı grip salgınıdır. İspanyol Gribi, 500 Milyondan fazla kişiye bulaşması sonucu 18 ay içinde 50 milyon dolayında insanın ölümüne sebep olarak insanlık tarihinde bilinen en büyük salgınlardan biri olmuştur. Salgın ılımlı ilk dalga, şiddetli ikinci dalga ve artçı üçüncü dalga olmak üzere üç dalga halinde seyretmiştir. İspanyol Gribinin bir özelliği, zayıf, yaşlı ve çocuklardan çok, sağlıklı genç erişkinleri etkilemiş olmasıdır. I. Dünya Savaşı'nın son aylarında tüm dünyayı etkisi altına almış, hatta kimi tarihçilere göre dört yıl süren savaşın sona ermesinde önemli bir etken olmuştur.

Türkçede 1918'den itibaren "İspanyol Nezlesi" sözcük grubu kullanılmıştır. Yıllar sonra açılan bazı toplu mezarlardan alınan örnekler sonucunda domuz gribine sebep olan H1N1 virüsünden (birkaç ufak farklılık haricinde aynı) kaynaklandığı anlaşılan hastalık, İngilizceden tercümeden dolayı "İspanyol Gribi" olarak anılmaya başlanmıştır. Salgın İspanya'da başlamamasına rağmen İspanyol nezlesi olarak adlandırılmasının sebebi ise İspanya'nın, I. Dünya Savaşı'nda yer almamış olması ve askerî sansür nedeniyle diğer Avrupa devletlerinde salgından söz edilmezken İspanyol basınının salgın konusunu ilk kez gündeme getirmiş olmasıdır.

İspanyol gribi salgını 1918 Eylül-Kasım aylarında zirve noktasına ulaşmış ve Osmanlı dahil tüm dünya ülkelerini etkilemiştir. Hindistan'da ≈17 milyon kişi, yani ülke nüfusunun %5'i bu hastalıktan ölmüştür. 

ABD'de nüfusun yaklaşık %28'i hastalığa yakalanmış ve 500.000 ~ 675.000 kişi hayatını kaybetmiştir. Britanya'da ≈250.000, Fransa'da ≈400.000 kişinin öldüğü tahmin edilmektedir. Fiji adalarında nüfusun %14'ü iki haftalık bir süre içinde İspanyol Nezlesi'nden ölmüştür.[kaynak belirtilmeli] Hastalığa dönemin önemli isimlerinden de yakalananlar olmuştur. Max Weber, Ressam Gustav Klimt, İspanya Kralı XIII. Alfonso ve Sophie Halberstadt Freud bu kişiler arasında sayılabilir. Metin Özata’nın yazdığı kitaba göre Mustafa Kemal Atatürk de Samsun'a hareket etme hazırlıkları içerisindeyken bu hastalığa yakalanmış ve hastalığı Beşiktaş'taki evinde atlatmıştır.

İspanyol gribi bütün dünyayı kasıp kavurduğu gibi İstanbul'u da etkilemiştir. 

O dönem de alınabilen yegane önlemler maske takmak, sosyal mesafe uygulamak ve elleri yıkamaktı. Aynı şekilde o dönem de insanlara hastalandıkları takdirde evde kalmaları ve kendilerini izole etmeleri söylendi. O gün virüsü kapanlar da şiddetli zatürreden hayatını kaybediyordu.

Virüsten tamamen kurtulmak zaman aldı ve insanlar gribin ne kadar ölümcül olabileceğine dair her zamankinden daha fazla farkındalık kazandı.