Balinalar neden karaya vurur? Balinalar karaya vurunca neden ölürler?

Balinalar neden karaya vurur, sürü şeklinde karaya vurarak intihar mı ediyorlar yoksa başka bir doğa olayı mı söz konusu? Dünyanın farklı ülkelerinde özellikle de okyanus kenarındaki ülkelerde balinalar yer yer sürüler halinde karaya vurur, onlarcası da telef olur. Birçok inanışta balinaların toplu şekilde intihar ettiğine inanılır. Bazı ülkelerde ise balinaların bir canavardan kaçarak kendini karaya attıklarına inanılır. Balinaların bilerek ve isteyerek kendilerini ölüme terk ettiklerini savunanlar da var. Peki, bu işin bilimsel açıklaması nedir, bilim dünyası bu konuda ne diyor? İşte Balinalar neden karaya vurur sorusunun bilimsel açıklamalarından bazıları: 

BALİNALAR NEDEN KARAYA VURUR?

Yeni Zelanda'da da 2018'de çok sayıda balina kıyıya vurmuş, ülkenin doğu kıyısında bir haftada 200'den fazla balina ölmüştü. Son olarak 22 Eylül 2020 tarihinde Avustralya'da karaya vuran 270 balinadan en az üçte birinin hayatını kaybettiği açıklandı. Tazmanya adasındaki olayda kurtarma görevlileri ölü sayısının artmaması için yoğun bir çaba gösteriyor. Çok sayıda kılavuz balinanın kıyıya vurduğu Pazartesi günü fark edilmişti. Deniz biyologları kurtarma çalışmalarının günler sürebileceğini söylüyor.

 

Balinaların kıyıya vurmasına neyin yol açtığı bilinmiyor. Bölgede kıyıya vuran balinalara daha önce de rastlanıyordu. Fakat bu büyüklükte bir toplu kıyıya vurma 10 yıldan uzun süredir görülmemişti.

Adada en son 2009 yılında 200 balina karaya vurmuştu. Tazmanya Deniz Koruma Programı'ndan kurtarma görevlileri, balinaları adanın batısındaki Macquarie Heads adlı, karayolu erişiminin zor olduğu bir bölgede üç grup halinde buldu. Balinaların erişimin çok zor olduğu bölgelerde olması, kurtarma görevlilerinin de işlerini zorlaştırıyor.

KARAYA VURAN BALİNALARA NE OLUYOR?

Özel eğitimli yaklaşık 40 kurtarma görevlisi bu sabah özel ekipmanlar kullanarak balinaları derin sulara itmeye çalışıyor.

Vahşi yaşam biyoloğu Dr. Kris Carlyon "Genelde sahile çıkmış ve kurumuş balinalarla karşı karşıya kalırız. Bu sefer, denizin sığ bir noktasında yarı yüzer durumdaki balinalar var. Onları kurtarmak daha kolay olabilir" diyor.

Uzmanlar önceki deneyimlerden yola çıkarak kılavuz balinaların karaya vurduktan sonra 3-4 gün yaşayabildiğini, bu balinaların sığ sularda olmasının bu süreyi uzatabileceğini ve kurtarma görevlilerin botlarla balinaları derin sulara yönlendirmeye çalışabileceğini belirtiyor.

BİLİMSEL AÇIKLAMAYLA: BALİNALAR NEDEN KARAYA VURUR?

Balinaların karaya vurmasının farklı sebepleri olabilir. Araştırmacılar dünya genelinde gerçekleşen bu tip olayların ancak yarısının sebebi hakkında bilgi sahibi olabildiklerini söylüyor. Balinalar tek başlarına ya da sürü halinde karaya vurabiliyor.

 

Gemi çarpması, köpekbalığı gibi yırtıcı hayvanların saldırısı, hastalık ya da yaşlanma nedeniyle güçsüzleşen balinalar karaya vurabiliyor. Balinaların tek başlarına karaya vurmasının temel sebebinin bu etkiler olduğu düşünülüyor.

Belli bir bölgede alglerin aşırı miktarda çoğalması sonucu açığa çıkan zararlı maddeler, balinalar ve başka deniz canlıları için zararlı etkilere sahip olabiliyor. Deniz suyunun renginde meydana getirdiği değişim nedeniyle kırmızı gelgit olarak da isimlendirilen alglerin aşırı çoğalmasının ve sudaki başka zehirli maddelerin balinaların karaya vurmasında etkili olabileceği düşünülüyor.

Bazı bilim insanları balinaların -beyinlerindeki manyetik özelliğe sahip kristaller sayesinde- Dünya’nın manyetik alanını yönlerini bulmak için kullandığını düşünüyor. Dolayısıyla Dünya’nın manyetik alanındaki değişimler balinaların yönlerini kaybedip karaya vurmasına sebep olabilir.

Balinalar ses dalgalarını iletişim, yön belirleme, yiyecek bulma ve avcılardan korunma gibi amaçlarla kullanıyor. Belirli bir frekans aralığında ses dalgaları yayan sualtı radarlarının yani sonarların, balinaların doğal yaşam alanlarından uzaklaşmasına ve karaya vurmalarına sebep olduğu düşünülüyor. Özellikle askeri amaçla kullanılan sonarlar bu frekans aralığında ses dalgaları yayıyor. Araştırmalar balinaların toplu olarak karaya vurduğu durumların sonarlarla ilişkili olabileceğini gösteriyor.

---