'İstilacı türler, göllerdeki endemik balık türlerini yok ediyor'

Hacettepe Üniversitesi Fen Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. F. Güler Ekmekçi, geçen 40 yılda göllerdeki endemik 2 balık türünün yok olduğunu söyledi. Ekmekçi, "Gölcük ve İznik göllerinde yaşayan iki endemik türden de haber alınamıyor. Bunun en büyük sebebi, yanlış avlanma falan da değil. İstilacı türler." dedi.

Antalya’da düzenlenen Birleşmiş Milletler Biyolojik Çeşitlilik ve Ekosistem Hizmetleri Konulu Hükümetlerarası Platformu (IPBES), İkinci Genel Kurulu’nda Cihan Haber Ajansı’na açıklama yapan Prof. Dr. Ekmekçi, Türkiye tatlı sularında yaşayan türlerin İsrail sazanının tehdidi altında olduğunu söyledi. İsrail sazanının hızlı çoğalması ve et veriminden dolayı balıkçılar tarafından tercih edildiğinin altını çizen Ekmekçi, “İsrail sazanı tüm sularımızı istila etiğinde belki o da çökecek ama bu arada birçok türün sonunu getirecek. En büyük endişemiz bu” dedi.

5 YOK OLUŞTAN BİRİ İSTİLA

Endemik türleri, doğal miras olarak nitelendiren Prof. Dr. F. Güler Ekmekçi, son yıllarda bu türleri kaybetme eğiliminde olduğumuzu vurguladı. Bu yok oluşun doğal süreçten ziyade insani aktivitelerden kaynaklandığının altını çizen Ekmekçi, dünya genelinde yaşanan her 5 yok oluştan birinin yabancı türlerin istilasından kaynaklandığını belirtti. Ekmekçi sözlerini şöyle sürdürdü: “Son 30 – 40 yıl içerisinde Eğirdir Gölü’nde yaşayan yağ balığını ve Beyşehir Gölü’nde bulunan gümüş balığını kaybettik. Bu balıklar dünyada sadece bu göllerde vardı. Şimdi de Gölcük Gölü’ndeki dişli sazancık ve İznik Gölü'ne denizlerde yaşayan gümüş balığı yemlik olarak sokulduktan sonra; yerel tatlı su gümüş balığı giderek aldı. Günümüzde artık bu balıktan haber alınamıyor. Bunun sebebi, yanlış avlanma değil istilacı türler. Bu iki gölü, yanlış balıklarla balıklandırdığımız için bu iki türü kaybettik. Bugün kirlilik, kuraklık, barajlar büyük tehdit olarak görülüyor ama ne Eğridir Gölü’nde ne de Beyşehir Gölü’nde bu faktörler söz konusu değil.”

HEM DEVLET HEM BALIKÇILARIN ROLU VAR

Türkiye tatlı sularında 360 tür balık yaşadığını belirten Ekmekçi, bu rakamın Avrupa kotasında 530 civarında olduğunu söyledi. Anadolu’daki coğrafi çeşitliliğin endemik çeşitliliği de beraberinde getirdiğini vurgulayan Prof. Dr. Ekmekçi, Türkiye tatlı sularında 135, Yunanistan’da ise 22 endemik türün yaşadığına dikkat çekti. Türkiye tatlı sularındaki 119 balık türünün neslinin tehlike altında olduğunu dile getiren Ekmekçi, “Bu balıkları kendi elimizle taşıyarak endemik türlere zarar verdik. Burada hem devlet hem de balıkçıların rolü büyük. Devlet olması gereken denetimi yapamadı. Balıkçılarda daha fazla ürün almak için tatlı sulara İsrail sazanı bıraktı. Fark edildiğinde de çok geç kaldığımız ortaya çıktı. Dünya bu istilacı türleri tatlı sularından çıkartmak için büyük paralar harcamasına karşın çok da başarılı olamıyor. Avrupa, istilacı türlerle mücadele için yılda 12,5 milyon Euro harcıyor. Ülkemizde ise istilacı türlerin isimleri daha yeni telaffuz ediliyor. Ne bir mücadele söz konusu ne de verdiği zararın boyutunu biliyoruz. Bir türü alıp başka bir tatlı su havzasında yetiştirmek, hiç akıllıca bir yöntem değil” dedi.

TURİZM KURTULUŞ

Et veriminde dolayı tercih edilen İsrail sazanının Irak’a yılda yaklaşık 1000 ton ihraç edildiğinin altını çizen Ekmekçi, “ 2 endemik türün kaybolması tıpkı dedemizin köstekli saatini kaybetmeye benzer, artık o saati bulma imkanımız yok. Endemik türün eko sistemde belli bir rolü var. Bu da kısa sürede anlaşılmaz. Uzun vadede ise endemik türün yokluğunu oradaki çöküntüyle anlarsınız. Bugün insanlar, bir balık türünü görmek için Ürdün’ün çöllerine gidiyor ve dünyanın parasını harcıyor, sırf o balığı görmek için. O cinsten bizde 8-9 tane endemik tür var. Bir tanesi Acı Göl’de. O da istilacı tehlikesi altında ,her an kaybedebiliriz. Biz bunun tanıtımını yapsak bu balığı yemeden de para kazanabiliriz.” diye konuştu.


CİHAN