Hamilelikte içilen sigara çocukta hiperaktive riskini artırıyor

Prof. Dr. Eyüp Sabri Ercan, hamilelikte sigara içen annelerin çocuklarında, hiperaktivite hastalığı riskinin yüksek olduğunu söyledi. Ercan, dikkat dağınıklığı olarak da bilinen bu hastalığın genetik olarak da çocuğa geçebildiğini kaydetti.

Herkes İçin Acil Sağlık Derneği’nin (HİASD) düzenlediği konferansta, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Dahili Tıp Bilimleri Bölümü Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Eyüp Sabri Ercan, hiperaktivite bozukluğuyla ilgili bilgi verdi.

Hiperaktivite olan çocukların verilen görevi sürdürmekte zorlandığını ifade eden Ercan, “Bu çocuklarda dikkat kolayca dağılır. Genetiğin, bu hastalığın oluşumunda yüzde 80 – 90 rolü var. Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) olan bireyin genetik ve çevresel biyolojik faktörlerin etkileşimi sonucunda beyninin ön bölgesinde oluşan bozukluk, bu bölgelerdeki kimyasal yapının da bozulmasına yol açar. Beynin ön bölümündeki çalışmayı düzenleyen kimyasal maddeler olan dopamin ve noradrenalin DEHB olanlarda normalden daha az aktivite gösterir ve bunun sonucunda hastalık belirtileri görülmeye başlar. Annenin hamilelikte sigaraya maruz kalması, içmesi çok büyük bir risk. Hiperaktivite bozukluğu olan çocukları, sınıflarında kolayca fark edebilirsiniz. Yerinde duramayan, büyüklerin ‘arkasına motor takılmış gibi’ ya da ‘kurtlu’ diye tanımladıkları çocuklar bu çocuklar." diye konuştu.

Hiperaktivite bozukluğu dünyada yüzde 5 – 6 oranında görülürken, Türkiye’de bu oran yüzde 12.7 diyen Ercan, dikkat eksikliği ve hiperaktivitenin kimi çocuklarda birlikte, kimi çocuklarda ayrı ayrı görülebildiğine de dikkat çekti. İzmir'de dört yıl boyunca ilkokul çağındaki bin 500 çocuk üzerinde yaptıkları araştırma sonunda bu oranı saptadıklarını anlatan Ercan, şöyle devam etti: “Bir çok aile, tanı konmasına rağmen tedaviye başlamıyor. Bu oranın yüzde 1 ya da 2. Dikkat eksikliğinde ilgi alanına olan dikkatle görev alanına olan dikkat arasında ciddi bir fark var. Örneğin çocuk bilgisayar başında ya da televizyon izlerken çok dikkatli olabilir. Ama aynı dikkati verilen ödevi yaparken göstermez. Yere kalemini düşürür, oturamaz, kalkar dolaşır, bir şeyler atıştırır, ödevi yapmakta zorlanır. Ancak yapılan işin sonunda bir ödül ya da büyük bir ceza varsa dikkat gösterir."

Çocuklarda tanı konması ile ilgili Ercan, “Yaptığımız testlerde ailenin ya da öğretmenlerin yazdığı, 'isterse çok daha başarılı olur' sözleri çok önemli bir uyarı, anahtar bir sözcük. Unutkan, dağınık, plansız olabilen bu çocuklarda zaman algısı bozuk oluyor. O nedenle zamanı doğru kullanamıyorlar. Aileler ilaç tedavisi konusunda dikkatli ve özenli olmak durumunda. Anne baba için, aile için baş etmesi zor bir süreç. Onların bilinçli oluşu, düzenli ilaç tedavisi ve sürdürülebilir sporla tedavi edilebilecek bir hastalık." şeklinde konuştu.

Ailelerin ilaç tedavisi nedeniyle kimi zaman endişe yaşadıklarına da değinen Ercan, kullanılan ilaçların bağımlılık yapmadığını tam tersine bağımlılığı engellediğini söyledi.

IQ'SU YÜKSEK OLAN ÇOCUK TEKRARLAYAN ŞEYLERLE UĞRAŞMAZ

5 – 6 yaşındaki çocukların cep telefonunu elinden düşürmediğini, tablet bilgisayarla dolaştığına dikkat çeken Prof. Dr. Ercan, şöyle devam etti: “İnternet bağımlılığı felaket bir durum. ‘Çocuğum bilgisayar başında, cep telefonlarının her şeyini biliyor, her türlü mesajı atabiliyor’ diye sevinmeyin. Çocuk, kaç saatini oyunla, kaç saatini ödeviyle geçiriyor kontrol etmek gerekiyor. Saatlerce bilgisayarın başından kalkmayan çocuklar var. Her seferinde daha üst düzey oyunlarla bağımlılık arttırılıyor. Tekrarlayıcı basit modül üzerinde iş yapma, mesaj çekme gibi eylemler aslında kapasite düşüklüğünü gösterir. Sürekli cep telefonuyla mesaj atması bir başarı değil. 'Bu devirde çocuklar çok zeki, teknolojiye yatkın' sözleri boş. IQ'su yüksek olan çocuk tekrarlayan şeylerle uğraşmaz, yaratıcılık isteyen şeylere yönelir."
CİHAN