DDK: Kalkınma Ajansları’nın tek tip olması başarıyı olumsuz etkiliyor

Devlet Denetleme Kurulu (DDK), Kalkınma Ajansların tek tip örgütlenmesini eleştirerek uyumsuz yapılanmanın bölgesel gelişme politikaların başarısını olumsuz yönde etkilediğini savundu.

Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün talimatları doğrultusunda çalışmalarını yürüten Devlet Denetleme Kurulu’nun (DDK) tanzim ettiği Denetleme, Araştırma ve İnceleme Raporlarının özetleri paylaşıldı. "Türkiye’nin Kalkınma Ajansları Uygulamasının Değerlendirilmesi" hakkında hazırlanan 30/01/2014 tarih ve 2014/3 sayılı Araştırma ve İnceleme Raporu Özeti adıyla Çankaya Köşkü’nün internet sitesinde kamuoyu ile paylaşılan Kalkınma Ajansı raporunda çarpıcı ifadelere yer verildi.

‘Tespit ve Öneri’ kısmında ‘‘Türkiye’de bölgeler arasında coğrafi yapı, ekonomik ve sosyal gelişmişlik, sahip olunan kaynaklar, ulaşım imkânları, beşeri sermaye yapısı, rekabetçilik düzeyi ve yatırım ortamının niteliği gibi pek çok alanda önemli derecede farklılıklar bulunmasına ve 5449 sayılı Kanun’un genel gerekçesinde kalkınma ajanslarının bölgelerin özgün şartları ve yapılarına göre teşkilat yapılarının, birimlerinin, büyüklüklerinin ve diğer yapısal özelliklerinin özelleştirilmesi gereği vurgulanarak, buna ilişkin hukuki altyapı hazırlanmış olmasına rağmen; kalkınma ajansları, 26 Düzey 2 bölgesinin tamamında organları, fonksiyonları, bölgesel kalkınmada kullanacağı araçları, personel yapısı, birimleri gibi tüm unsurları ile tek tip olarak örgütlenmiştir. Bu durum, bölgesel gelişme teorisi, uygulamaları ve 5449 sayılı Kanun’un temel amaç ve felsefesi ile uyumlu değildir. Bu uyumsuzluk bölgesel gelişme politikalarının başarısını etkileyen önemli bir unsurdur.’’ denildi.

‘UYGULAMADA BÖLGESEL PLANLAMALAR ARZULANAN DÜZEYDE DEĞİL’

Bölgesel gelişme politikalarında olduğu gibi kalkınma ajansları konusunda da bölge özelliklerinin dikkate alınması zorunluluğu bulunduğuna dikkat çeken DDK Raporunda, ‘‘Ajansların iş yükü, destek sağlama ve izleme fonksiyonuna ilişkin görevlendirilen personelin toplam personele oranı ve ikincil düzenleme konularının mali destek sağlama fonksiyonu üzerinde yoğunlaşması da bu durumu teyit etmektedir. Yapılan araştırma ve inceleme çalışmasında, ajanslarının en temel fonksiyonu olması gereken işbirliğini geliştirme ve koordinasyon sağlama fonksiyonu ile bu fonksiyonun önemli bir aracı olan bölgesel planlama ve program yapma fonksiyonunun arzulanan düzeyde olmadığı; veri toplama, işleme, analiz etme ve araştırma yapma konularında çabaların bulunduğu, özellikle sektör analizi içeren yayınlarda önemli ilerlemeler kaydedildiği; bölgedeki diğer projeleri izleme konusunda ise pek çok ajansta herhangi bir çalışmanın bulunmadığı anlaşılmıştır.’’ denildi.

‘İŞBİRLİĞİ VE KOORDİNASYON ETKİN ŞEKİLDE UYGULANMALI’

Ajansların kuruluşundaki temel amaç olan işbirliğini geliştirme ve koordinasyon sağlama fonksiyonunun etkin şekilde uygulanması gerektiği vurgulanan Raporda, bunu sağlamaya yönelik çalışmalar yapılması gerektiği üzerinde duruldu. Raporda, kurul toplantılarına katılımın çok düşük düzeyde kaldığı, bunun kurulda temsil edilen tüm kesimlere sirayet ettiği, düşük katılım düzeyinin yıllar itibariyle aşağı yönlü eğilimini devam ettirdiği, bazı ajanslarda kanunen yılda en az iki kez toplanması gereken kurulların bu zorunluluğa dahi riayet etmediği, kalkınma kurulunda temsil edilen bazı kurum ve kuruluşların kuruldaki üyeliklerinin düşürülmesini önemsemediği görüldüğü ifade edildi.

‘BÖLGE PLANLARI DİKKATE ALINMIYOR’

Görüşüne başvurulan vali, kalkınma kurulu başkanı ve kalkınma ajansı çalışanlarındaki hâkim ve ağırlıklı görüşün de kalkınma kurullarının etkin bir şekilde işlemediği yönünde olduğu anlaşıldığı vurgulandı. Raporda ‘‘Son dönemdeki iyileşmelere rağmen kalkınma ajansları tarafından hazırlanan bölge planlarının, hazırlanması için üzerinde yoğun çaba harcanan, ancak uygulamada yeterince dikkate alınmayan metinler hüviyetine sahip olduğu görülmektedir. Yapılan araştırma ve inceleme çalışmasında, bölgesel gelişme açısından büyük önem taşıyan bölge planlaması konusundaki mevzuatın kapsayıcı olmadığı ve bazı belirsizlikler içerdiği anlaşılmıştır.’’ ifadelerine yer verildi.

RAPOR, İNTERNET SİTESİNDEN KAMUOYU İLE PAYLAŞILDI

“Türkiye’nin Kalkınma Ajansları Uygulamasının Değerlendirilmesi” konulu DDK raporlarının özetleri Cumhurbaşkanlığı internet sitesinin ‘faaliyetler’ bölümünde ‘DDK Raporları’ bölümü içerisinde yayımlandı. CİHAN