Yüksek Yargı'da 'yapılaşma'yı önleme hamlesi

Yargıtay üyeleri 12 yıl için seçilecek. Bir üye iki defa Yargıtay üyesi seçilemeyecek.
Danıştay Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı, TBMM Başkanlığına sunuldu.

Tasarıya göre, nöbetçi idare ve vergi mahkemesi hakimleri aynı zamanda nöbetçi bölge idare mahkemesinde görev yapmayacaklar. İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun ilgili maddesinde yer alan çalışmaya ara verme süresi içinde idare ve vergi mahkemeleri tarafından verilen yürütmenin durdurulması kararlarına karşı yapılan itirazların en yakın nöbetçi mahkeme tarafından incelenmesi durumuna son verilecek.

Yapılan düzenleme ile nöbetçi bölge idare mahkemesi heyeti ile nöbetçi idare mahkemesi heyeti farklı hakimlerden oluşacağından itiraza konu dosyanın en yakın bölge idare mahkemesine gönderilmesi zorunluluğu ortadan kalkacak.

Bölge idare mahkemesi bulunmayan illerde birden fazla idare veya vergi mahkemesi bulunması kaydıyla bu mahkemelerin de çalışmaya ara vermeden faydalanabilmeleri sağlanacak. Çalışmaya ara verme süresi içinde, bölge idare mahkemesi başkanının önerisi üzerine, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca, birden fazla idari yargı mercii olan yerlerde idare veya vergi mahkemeleri başkan ve üyeleri arasından görevlendirilecek yeteri kadar hakimin katıldığı bir nöbetçi mahkeme kurulacak.

Bölge idare mahkemeleri için ise bölge idare mahkemesi başkanının önerisi üzerine, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca, tüm daire başkan ve üyeleri arasından görevlendirilecek yeterli sayıda nöbetçi daire oluşturulacak.

Yargıtay'daki 23 hukuk, 23 ceza dairesinin sayıSI, 12 hukuk, 12 ceza dairesi olarak azaltılacak.
Tasarı ile Yargıtay Büyük Genel Kurulunca üye tam sayısı esas alınarak yapılan seçimlerle ilgili de düzenleme yapılıyor.

Buna göre Yargıtay Kanunu ve diğer kanunlara göre yapılacak seçimlerde Yargıtay üye tam sayısının hesabında, görev süresinin dolması, ölüm, emeklilik veya istifa gibi nedenlerle boşalan üyelikler dikkate alınmayacak.

Yargıtayın görevleri arasına, "Yargıtayın temyiz mercii olarak görevi, bir hukuk kuralının uygulanmaması veya yanlış uygulanması şeklinde ortaya çıkan hukuka aykırılıkların denetimini yapmakla sınırlıdır" ifadesi eklenecek.

MALİ VE SOSYAL HAKLARDA DEĞİŞİKLİK YOK

Yargıtay üyeleri 12 yıl için seçilecek. Bir üye iki defa Yargıtay üyesi seçilemeyecek. Görev süresi sona erenler, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu Genel Kurulu tarafından adli yargıda sınıf ve derecelerine uygun bir göreve atanacak. Atananlar, Yargıtay üyelerine sağlanan her türlü aylık, ödenek, zam ve tazminatlar ile diğer mali ve sosyal hakları almaya devam edecekler.

Görevi sona eren üyelerin Yargıtayla ilişkileri kesilecek ancak atamaları gerçekleşinceye kadar, özlük hakları Yargıtay tarafından karşılanmaya devam edecek.

Yargıtay Birinci Başkanı seçilebilmek için öngörülen kıdem süresi 10 yıldan 6 yıla düşürülecek.
Yargıtay Genel Sekreteri seçilebilmek için aranan 5 yıl üyelik kıdemi şartı kaldırılacak.
Yargıtay Yayın İşleri Müdürlüğü görevlerinin yerine getirilebilmesi amacıyla Yargıtay Yayınları Döner Sermayesi artırılacak. Ulusal veya uluslararası sempozyum, seminer ve diğer bilimsel toplantılar ile fiziki veya elektronik olarak kitap, dergi veya diğer her türlü yayın faaliyetlerinin giderleri ve kütüphaneye satın alınacak her türlü süreli veya süresiz yayınların bedeli döner sermayeden karşılanacak.

DAVA DOSYALARININ GÖNDERİLMESİNE DE DÜZENLEME

Tasarıyla Yargıtay Kanunu'nun "Dava dosyalarının Yargıtay'a gönderilmesi ve Hukuk İşbölümü İnceleme Kurulu"na ilişkin maddesinde de düzenlemeye gidiliyor.

Buna göre, dosyaların en kısa sürede görevli daireye ulaştırılması ve Hukuk İşbölümü İnceleme Kurulunun gereksiz iş yükünün ortadan kaldırılması amacıyla, kendisini görevsiz gören daire dosyayı doğrudan kurula göndermek yerine görevli olduğu kanısına vardığı daireye gönderebilecek. Bu dairenin de kendisini görevsiz görmesi halinde dosya kurula gönderilecek.
Bir aylık sürenin bitiminden sonra veya duruşma günü verilen dosya hakkında gönderme kararı verilemeyecek. Gönderme kararı üzerine dosya kendisine gelen hukuk dairesi iki hafta içinde yapacağı ön inceleme sonucunda görevli olmadığı kanaatindeyse, varsa geçici hukuki koruma tedbirlerine dair talepler hakkında da karar vermek suretiyle dosyayı Hukuk İşbölümü İnceleme Kuruluna gönderecek.

İki haftalık sürenin geçmesinden sonra gönderme kararı verilemeyecek.
Kurul tarafından yapılan ön inceleme sonucunda iş bölümüne ilişkin verilen karar kesin olacak.
Tasarı kanunlaşıp yürürlüğe girdiği tarihte Yargıtay üyelerinin üyelikleri sona erecek. Ancak bu tarih itibarıyla Yargıtay Birinci Başkanı, Cumhuriyet Başsavcısı, birinci başkanvekili, Cumhuriyet Başsavcıvekili ve daire başkanı olarak görev yapanların Yargıtay üyelikleri devam edecek.
Üyelikleri sona eren Yargıtay üyeleri arasından, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 5 gün içinde, Yargıtay üyesi seçimi yapılacak.

Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla, Yargıtay meslek mensuplarının (Yargıtay Birinci Başkanı, Cumhuriyet Başsavcısı, birinci başkanvekili, Cumhuriyet Başsavcıvekili, daire başkanları ve üyeler) kadro sayısı 300 olacak. Üyelikleri devam edenler, kadro sayısında dikkate alınacak. Kadro sayısını aşan üye kadroları herhangi bir işleme gerek kalmaksızın iptal edilmiş sayılacak.
Yargıtay üyeliğine seçilmeyenler, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu Genel Kurulu tarafından, kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 10 gün içinde sınıf ve derecelerine uygun bir göreve atanacak. Atananlar, Yargıtay üyelerine sağlanan her türlü aylık, ödenek, zam ve tazminatlar ile diğer mali ve sosyal hakları almaya devam edecekler. Üyelikleri sona erenlerin, seçim veya atamaları yapılıncaya kadar, özlük hakları Yargıtay tarafından karşılanmaya devam edecek.
Yargıtay üyelerinden Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu üyeliğine seçilmiş olup bu kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu üyeliği devam edenler, bu görevlerinin bitmesine 3 ay kala Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu tarafından yeniden Yargıtay üyeliğine seçilebilecekler.

Yeniden seçilenler, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu üyeliğinin sona ermesinden itibaren 12 yıl görev yapacaklar. Yeniden seçilmeyenler ise Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu üyeliği sona erdikten sonra Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu Genel Kurulu tarafından sınıf ve derecelerine uygun bir göreve atanacak. Atananlar Yargıtay üyelerine sağlanan her türlü aylık, ödenek, zam ve tazminatlar ile diğer mali ve sosyal hakları almaya devam edecekler.

Üyelikleri devam eden üyeler ile yeni düzenleme kapsamında seçilen üyeler, bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 12 yıl görev yapacaklar. Bu üyelerin atama veya seçim nedeniyle yürüttükleri görevleri, bu görevlerinin süresi bitene kadar devam edecek.

ATAMA VE SEÇİMLER

Seçilmeyen üyelerin atama veya seçim nedeniyle yürüttükleri görevler de bu kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla sona erecek. Bu görevler için seçim yapıldığı tarihten itibaren 10 gün içinde atama veya seçim yapılacak. Üyelikleri devam eden üyeler ile seçilen üyelerin daha önce Yargıtay üyesi olarak çalıştıkları süreler üyelik kıdeminde dikkate alınacak.

Birinci Başkanlık Kurulu, seçimden itibaren 10 gün içinde, dairelerin iş durumunu ve ihtiyaçlarını dikkate alarak Yargıtay üyelerinin hangi dairelerde görev yapacağını yeniden belirleyecek.
Başkanlık Kurulu iş durumunu ve ihtiyaçları dikkate alarak kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç 3 yıl içinde daire sayısını öngörülen sayıya indirecek. Ancak bu daireler, Birinci Başkanlık Kurulunca kapatılıncaya kadar görevlerine devam edecekler.

Birinci Başkanlık Kurulu, her daire kapatma işleminden sonra iş durumunu ve ihtiyaçları dikkate alarak daireler arasındaki iş bölümünü yeniden belirleyecek. Buna ilişkin karar Resmi Gazete'de yayımlanacak ve yayımı tarihinden itibaren 10 gün sonra uygulanmaya başlanacak. Birinci Başkanlık Kurulu, iş bölümüne ilişkin kararın Resmi Gazete'de yayımlanmasından itibaren 10 gün içinde, dairelerin iş durumunu ve ihtiyaçlarını dikkate alarak kapatılan dairelerde görev yapan daire başkanı, üye ve tetkik hakimlerinin hangi dairelerde görev yapacağını belirleyecek.

Dairelerde görev verilmeyen daire başkanları, başkanlık süresinin bitimine kadar Yargıtay Birinci Başkanlığı nezdinde görev yapacak. Başkanlık görev süresi Yargıtay Birinci Başkanlığı nezdinde sona erenlerin veya başka bir daireye başkan olarak görevlendirilenlerin daire başkanlığı kadroları başka bir işleme gerek kalmaksızın üye kadrosuna dönüşecek.

İş bölümüne ilişkin kararın Resmi Gazete'de yayımlanmasından itibaren 10 gün içinde, dava dosyaları ayrıca bir karar verilmesine yer olmaksızın listeye bağlanmak suretiyle mevcut halleriyle ilgili daireye devredilecek.

Yargıtay meslek mensupları kadro sayısı 200'e düşünceye kadar, boşalan her iki üyelik için bir üye seçimi yapılacak. Seçim yapılmayan üye kadroları başka bir işleme gerek kalmaksızın iptal edilmiş sayılacak.