Veba nedir? Veba hastalığının çeşitleri ve belirtileri

Pasteurella Pestis adlı bakterinin neden olduğu veba hastalığı dünya tarihinde çeşitli dönemler görülmüş ve yüz binlerce hatta milyonlarca insanın ölümüne neden olmuştur.

Kemirici hayvanlar arasında epidemiler şeklinde görülen veba hastalığı enfekte hayvanlardan insanlara dolaylı olarak (pireler aracılığıyla) geçer. Ayrıca insanlar arasında damlacık infeksionu ilede bulaşma olur. Hastalık enfekte pireler aracılığı ile bulaşır. İnsana sokarak, dışkılarıyla ve insan vucunda ezilmesiyle bulaşma olur. V ebe mikroorganizması giriş lokalizasyon ve belirtilerine göre üç klinik şekil gösterir.Kuluçka dönemi 2-6 gündür. Genellikle lenf bezlerinde iltihaplanmalar ve ağrı, ani olarak 40 derece ateş, nabız 120-130  dur.

Üç çeşit veba bulunmaktadır bunlar; Bubon vebası, Akciğer vebası ve Veba sepsisidir.

Bubon vebası ve belirtileri: Pirenin ısırdığı yere yakın lenf bezleri şişer; ağrılıdır. Cerahatlenerek fistülize olur. Pirenin ısırdığı yerde   lezyon oluşur. Hastanın yüzü önemlidir. konjonktivalar kanlıdır.  40 dereceye yükselen ateş , huzursuzluk konuşma bozukluğu, baş ağrısı sayıklama görülür. Hastalar dendesi şekilde sallanarak yürür.

Bubon vebasında kan yoluyla yayılan bakteriler  karaciğer, dalak, akciğer ve beyne yerleşebilir.

Akciğer vebası: Bubon vebasından kan yoluyla yayılan bakterilerin akciğere yerleşmesi ile veya damlacık enfeksiyonu ile gelişir. Hasta öksürür,  zor nefes alır. Balgamı önce mukoz, sonraları köpüklü ve kanlıdır. İçinde veba bakterileri vardır. Akciğerde lezyonlar  yaygınlaşması ile  nefes zorluğu ve siyanoz artar. Hasta tedavi edilmezse 2-3 içinde kaybedilebilir.

Veba septisemisi ve belirtileri: Hastalığın etkeni olan bakteri güçlü bir endotoksin salgılar. Hastalığın her iki türündede zehirlenme tablolarını bu toksin yapar. Bazen lenf bezlerinde şişme olmadan, akciğer  belirtileri görülmeden, ani yüksek ateş, nabız 120-130, deride peteşial kanamalar , kanlı ishalle, septisemi belirtileri gelişir. Septisemi sonucu akciğer, dalak ve kemik iliğinde  iltihaplanmalar görülür.

TANI

Klinik belirtilerin yanında, laboratuvar tetkiklerinden faydalanılır. Balgam, kan kültüründe, fistülüze olmuş lenf bezi iltihaplarından alınan materyalde bakteri aranır. kesin tanı konur.

KORUNMA

Uluslararası bildirimi zorunlu olan veba hastalığında teşhis konulan hastalar izole edilmelidir. hastalığın çıktığı bölge karantinaya alınır. Hastalıktan korunmada fare ve pirelerle mücadele çok önemlidir. Salgın zamanında halk aşolanır. korunma süresi 6 aydır. Hasta ile teması olan kişiler , bir hafta süreyle sülfamid verilerek korunma sağlanır. tedavisinde, sülfamid, streptomisin,  kloramfenikol verilir. Bazı vakalarda gammaglobilün, antitoksik veba serumu verilir. Sedatiflerden  faydalanılır.