Uzmanlara göre İsrail saldırısının sonuçları

İsrailli uzmanlar, Tel Aviv'in abluka altındaki Gazze Şeridi'ne yönelik son saldırısında, İslami Cihad Hareketi'ne darbe vurduğu ancak Hareketin, varlığını sürdürdüğü ve yeniden yapılanacağı değerlendirmesinde bulundu.

İsrail'in 5 Ağustos'ta "saldırı hazırlığında olduğu" gerekçesiyle Gazze Şeridi'nde İslami Cihad'a ait olduğunu iddia ettiği hedeflere başlattığı son saldırı, süresi ve kapsamı açısından öncekilerden farklıydı. Bu saldırı 66 saat sürdü ve başka bir Filistinli grup olmaksızın İslami Cihad'ın mevzilerinin hedef alındığı kaydedildi.

Filistin Sağlık Bakanlığı saldırılarda Gazze'de 17'si çocuk 49 kişinin yaşamını yitirdiğini, 360 kişinin yaralandığını açıkladı.

İsrail saldırılarında ayrıca İslami Cihad Hareketinin askeri kanadı Kudüs Seriyyeleri liderlerinden Halid Mansur ile Teysir el-Caberi de hayatını kaybetti.

Saldırısı üzerine Gazze'den de İsrail'e bir dizi roket atıldı. İsrail tarafında can kaybı olmadığı, sınırlı sayıda yaralı olduğu açıklandı.

- İslami Cihad'ın İsrail hedeflerine yönelik operasyonun engellenmesi

Kudüs İbrani Üniversitesinden araştırmacı, İsrailli güvenlik uzmanlı Roni Shaked, AA muhabirine yaptığı açıklamada, son saldırıların tek bir amacı olduğunu düşündüğünü; bunun da İslami Cihad Hareketinin İsrail hedeflerine karşı bir operasyon gerçekleştirmesini engellemek olduğunu ifade etti.

İslami Cihad yöneticisi Bessam es-Saadi'nin 1 Ağustos'ta işgal altındaki Batı Şeria'da gözaltına alınmasını hatırlatan Shaked, İsrail'den Saadi'nin serbest bırakılmasının istendiğini, bu talep reddedilince İslami Cihad'ın operasyon planlamaya başladığını iddia etti.

Shaked, istihbarata göre tehdidin sıcak olduğunu; yani operasyonun planın arkasındaki isimler ve hedefin bilindiğini kaydetti.

Bu kapsamda İsrail'in Gazze'ye yönelik saldırılarının başlamasından birkaç saat sonra Caberi'nin öldürüldüğünü aktaran Shaked, "İstihbarat bilgilerine göre, Caberi, operasyonunun planlayıcısıydı." dedi.

Shaked, Gazze'ye yönelik saldırıların İsrail'de 1 Kasım'da yapılması planlanan seçimlerle ilişkilendirilmesini ise "uzak ihtimal" olarak değerlendirdi.

İsrail seçimleri için pratikte 3 adayın yarıştığına işaret eden Shaked, bunların; son saldırıları fiilen yürüten İsrail Başbakanı Yair Lapid ve Savunma Bakanı Benny Gantz ile saldırıya desteğini açıklayan muhalefet lideri Binyamin Netanyahu olduğuna dikkati çekti.

- Hamas'a karşı "havuç-sopa" politikası

Shaked ayrıca fiilen olmasa da İsrail'in son saldırılarının hedeflerinden birinin Hamas olduğunu söyledi. Bunu açıklamak için süreci sırayla aktaran Shaked, İsrail'in önce saldırının Hamas'ı değil İslami Cihad'ı hedeflediğini duyurduğuna işaret etti.

İsraillli uzman, ikinci olarak saldırının hızlıca, hatta Bakanlar Kurulunun onayı alınmaksızın gerçekleştirildiğini kaydetti.

Shaked, bu hızlı adımın, İsrail'in, askeri operasyonun acil hedefinin İslami Cihad'ın İsraillilere karşı bir operasyonun engellenmesi ve saldırıların Hamas'ı kapsayacak şekilde genişletilmemesini hedefleyerek atıldığını belirtti.

Son olarak da İsrail'in saldırıların ardından bundan böyle Gazze'de olanlardan tek başına Hamas'ın sorumlu olduğunu ve Gazze'de herhangi bir operasyon yapılması halinde İsrail'e karşı Hamas'ın sorumlu olacağını duyurduğuna dikkati çeken Shaked, İsrail'in Hamas'a karşı "havuç-sopa" politikası izlediğini kaydetti.

Shaked, sopanın "Hamas'ın şu andan itibaren Gazze'de olanların tek sorumlusu olması ve Batı Şeria'daki gözaltılara karşı Gazze'den operasyonla karşılık verilmesinin Tel Aviv tarafından kabul edilmemesi" olduğunu söyledi.

Havucun ise Gazze Şeridi'ndeki nüfus yoğunluğunu azaltmak için başka kolaylıklarla birlikte binlerce işçinin İsrail'e girişine izin verilmesi olduğunu kaydeden Shaked, şöyle devam etti:

"İsrail'deki karar verici mekanizmada, 'Tel Aviv'in, Hamas'ın Gazze'yi kontrol altına tutma düşüncesiyle yaşaması gerektiğine, Gazze'de Hamas'a yönelik herhangi bir askeri operasyonun İsrail için çok elim sonuçları olacağına' inananlar var."

Shaked, bunun, gelecekte Hamas'a yönelik büyük bir operasyon olmayacağı anlamı taşımadığını dile getirdi. İsrailli uzman, bu açıdan bakınca Gazze'de etkili çözümler göremediğini kaydetti.

İsrail'in son saldırısında, İslami Cihad'ı mağlup ettiği yönündeki söylemleri kabul etmediğini aktaran Shaked, "(Son saldırılarda), İslami Cihad, geçici olarak zayıfladı ancak yeniden yapılanacak. İslami Cihad, İran tarafından destekleniyor, varlığını sürdürecek, bu zaman alacak." ifadelerini kullandı.

- "İsrail Hamas'ın karışmasını önlemek için hızlı hareket etti"

Yedioth Ahronot gazetesi analistlerinden Avi Issacharoff da İslami Cihad'ın alt yapı, füze ve benzeri şeylerle kendisini yeniden yapılandıracağını ancak bunun zaman alacağını belirtti.

Issacharoff, bu arada Hareketin, sadece Gazze'den değil, Batı Şeria'dan ve İsrail'den, belki de yurt dışında (İsrail hedeflerine karşı) saldırılar gerçekleştirmeye çalışabileceğini öne sürdü.

İsrail'in Gazze saldırısını "İslami Cihad'ın operasyonunu engelleme" hedefiyle düzenlediğini duyurduğunu hatırlatan Issacharoff, "Konuştuğum kaynaklara göre, Bessam es-Saadi'nin Cenin'de gözaltına alınmasından sonra İslami Cihad'ın Gazze'den bir operasyon düzenleme niyeti vardı. İsrail bunu nedenle Gazze çevresindeki yolları 3 gün kapadı." diye konuştu.

İslami Cihad'ın operasyon düzenleme kararlılığının ardından İsrail'in harekete geçtiğini işaret eden Issacharoff, "Hamas'ın araya girmesini önlemek için operasyon hızla sonlandırıldı." dedi.

Issacharoff, İsrail'deki "kesin değerlendirmelerin", Gazze'de çok sayıda ölü ve yaralı olmadıkça Hamas'ın müdahale etmeyeceği yönünde olduğunu, bu nedenle operasyonun hızla sonlandırıldığını aktardı.

- İsrail ile Hamas arasındaki "yeni aşama" ihtimali

Issacharoff, saldırıların amacının Hamas ile İslami Cihad'ın arasını açmak olduğuna da inanmadığını dile getirdi.

İsrail'in askeri operasyonundan sonra Tel Aviv ile Hamas arasında yeni bir aşama olabileceğini kaydeden Issacharoff, bu döndemde birtakım büyük kolaylıklar karşısında Gazze'de sükunetin korunabileceğini belirtti.

Issacharoff, "Bir yıl önce İsrail'in Gazze'den 20 binden fazla işçinin çalışmak için girişine hatta orada yatılı kalacağına izin vereceği söylenseydi inanmazdım; bunun çılgınca olduğunu söylerdim. Ancak bu, bugün gerçekten oluyor. Bu büyük bir değişiklik." dedi.

Bununla birlikte Hamas'ın Batı Şeria'daki operasyonlarına devam edeceği yönündeki görüşünü savunan Issacharoff, verilerin, Batı Şeria'da operasyonların ve girişimlerin sayısında artışa işaret ettiğini aktardı.

- Batı Şeria'da devam eden gerginlik

Haaretz gazetesi yazarı askeri güvenlik uzmanı Amos Harel ise, Gazze Şeridi'ne yönelik saldırı sonlanmış olsa da Batı Şeria'da İsrail güçleri ile Filistinli gruplar arasındaki her gün yaşanan sürtüşmelerin kesintisiz şekilde devam ettiğine dikkati çekti.

İsrail güçlerinin ve sınır muhafızlarının neredeyse her gece Filistin şehirlerine ve mülteci kamplarına baskınlar düzenleyerek gözaltı operasyonları gerçekleştirdiğini kaydeden Harel, bugünlerde bu baskınlara özellikle Batı Şeria'da ateşli silahlarla bir direnişin eşlik ettiğini aktardı.

Harel, "Ordunun gurur duyduğu Gazze'deki İslami Cihad yetkililerine yönelik suikastlar dizisinin etkisini şimdi göreceğiz." dedi.

Tasfiye edilenlerin yerine başka yetkililerin ortaya çıkmasıyla ilgili Harel, boşalan safların istihbarat birimlerinin beklediğinden daha hızlı ve erken dolduğunu sözlerine ekledi.