Ürdün'de ekmek zammı sonrası normale dönüş

AMMAN (AA) - RİHAM ALİ - Ürdün'de ekmeğe yönelik sübvansiyonun kaldırılması ve yüzde 100'e varan fiyat artışının ardından fırınlarda istikrarsızlık yaşanırken, hükümetin yeniden aldığı destek kararıyla durum normalleşmeye başladı.

Hükümetin geçen hafta sübvansiyonu kaldırmasından önce halk fırınlarda uzun kuyruklar oluşturdu. Ancak kararın uygulanmaya başlamasıyla bu talep durdu ve ekmek alımında ciddi düşüşler yaşandı. Üreticiler sıkıntıya düşerken, tüketici fırınlardan uzak kaldı.

Daha sonra hükümet ekmek üzerindeki sübvansiyonu kaldırması nedeniyle yaşanan durumu telafi etmek için "toplumsal güvenlik ve ihtiyaç sahiplerine destek ulaştırma" adı altında bu yılki bütçeden tüketiciler için 171 milyon dinar (yaklaşık 240 milyon dolar) ayırdı.

Ekmek fiyatlarını bu şekilde sübvanse etme yoluna giden hükümet, ailelere ihtiyaç durumuna göre belli bir miktar destek fonu belirledi, mali destek alan vatandaş rahatladı.

Hükümetin desteğinin ardından tüketici yeniden fırının yolunu tuttu. Bu durum piyasada inişli çıkışlı istikrarsız bir hale neden olurken, zamlarla bozulan piyasa düzeni son günlerde yeniden normal seyrine dönmeye başladı.

- Fiyatlar ikiye katlandı

Ürdün'de yaygın olarak büyük Arap ekmeği, Tabun ekmeği ve küçük Arap ekmeği diye bilinen üç ekmek türü tüketiliyor.

Sanayi, Ticaret ve Tedarik Bakanı Ya'rub el-Kudat, geçen hafta kaldırılan sübvanseyle ekmek fiyatlarına yapılacak zamda üst sınır belirlendiğini ve bunun yüzde 100 olduğunu açıkladı.

Buna göre 16 kuruş (22,5 cent) olan büyük Arap ekmeğinin fiyatı, yüzde 100 zamla 32 (45 cent) kuruşa yükseldi.

"Tabun ekmeği" adıyla bilinen odun ateşinde pişen ekmek, yüzde 90 zamla 18 kuruştan (25,3 cent) 32 kuruşa (45 cent) satılmaya başlandı.

Küçük Arap ekmeğine gelen zam ise yüzde 67 ile sınırlandırıldı ve bu tür ekmeğin fiyatı 24 kuruştan (33,8 cent) 40 kuruşa (56,3 cent) yükseldi.

- Tedrici normalleşme

Ürdün Fırıncılar Federasyonu Başkanı Abdulilah el-Hamuri, AA muhabirine yaptığı açıklamada, yeni fiyatların uygulanmaya başlamasıyla fırınlarda istikrarsızlık yaşandığını, ancak destek kararının ardından durumun aşamalı olarak normale döndüğünü belirtti.

Hamuri, sübvanselerin yeniden gelmesiyle ilk etapta yoğun taleple karşılaştıklarını daha sonra durumun normale döndüğünü aktardı.

Ülkede toplam 16 bin 500 fırının üretim yaptığını dile getiren Hamuri, bu sayının talebi karşılamak için yeterli olduğuna dikkati çekti.

Ürdünlü ekonomi uzmanı Husam Ayeş ise konuyla ilgili değerlendirmesinde, destek fonu alan tüketicilerin zamların etkisini hissetmeyeceğini, ancak bazılarının ekmek için yapılan bu desteği başka yerlerde kullanma yolunu seçebileceğini ve bu durumda zamlardan etkilenebileceklerini ifade etti.

Hükümetin ekmek fiyatlarını bölge ülkelerindeki fiyatlarla dengeli hale getirmede başarısız olduğunu kaydeden Ayeş, zamların yalnızca ekmek fiyatlarıyla sınırlı kalmayacağını öngördüğünü dile getirdi.

Ürdün'de geçen ay akaryakıt ve katma değer vergilerine yapılan zamların yanı sıra ekmeğe uygulanan sübvansiyonun kaldırılması halkta hükümete karşı muhalefet algısını güçlendirmişti.

Hükümetin, 2018 bütçesindeki 1,75 milyar dolarlık açığı vergi zamlarıyla kapatmayı planladığı aktarılırken, yeni zamların kapıda olduğu belirtiliyor.