Türkiye Libya toplantısını neden terk etti?

Türkiye'nin yakından ilgilendiği Libya'daki karışık durumla ilgili İtalya'da düzenlenen toplantı, Türkiye için tam bir hayal kırıklığına dönüştü. Türkiye toplantıyı terk etti. Peki Türkiye İtalya'daki konferansı neden terk etti? Türkiye'yi temsilen Fuat Oktay konferansa katılmıştı.

Türkiye, konferans devam ederken Libya'daki tarafların gayri resmi bir şekilde ayrı bir yerde toplantı düzenlemesine ve Türkiye'nin davet edilmemesine tepki göstererek toplantıyı terk etti.

Konuyla ilgili bir açıklama yapan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, Libya'daki siyasi iktidarsızlığa son vermek için İtalya'da düzenlenen konferansla ilgili "Türkiye derin hayal kırıklığı ile toplantıyı terk ediyor" dedi.

Türkiye'nin toplantıda beklemediği bir gelişmeyle karşılaştığı için toplantıyı terk ettiği belirtildi.

Konferansın yapıldığı Palermo kentindeki otelde basın mensuplarına konuşan Oktay, "Uluslararası toplum maalesef bu sabah tek vücut olamamıştır. Son dakikadaki emrivakisiyle bazıları İtalyan ev sahipliğini suistimal ederek sürece tek taraflı müdahalede bulunmuştur. Kimi ülkelerin süreci kendi çıkarları doğrultusunda sakatlamaya çalışmaları devam ettiği müddetçe  Libya'da istikrar sağlanamaz." ifadesini kullandı.

Oktay, Libya'nın daha fazla değil daha az dış müdahaleye ihtiyacı olduğunu belirterek "Diğerlerinin aksine biz, Libya'daki ve bölgesel tüm aktörlerle geniş diyaloğa açığız. Libya'daki mevcut zorlu durumda sorumluluğu bulunanların ülkenin düzelmesine herhangi bir olumlu katkı yapmaları mümkün değildir." diye konuştu.

Türkiye'nin yer almadığı bu tür toplantıların sürece katkı sağlamasının mümkün olmadığına dikkati çeken Oktay, "Bu sabah bazı taraflar arasında düzenlenen gayriresmi toplantı ve bunların Akdeniz bölgesindeki başlıca aktörler olarak sunulması bizim şiddetle karşı çıktığımız çok yanıltıcı ve zarar verici bir yaklaşımdır. Türkiye derin hayal kırıklığıyla toplantıyı terk ediyor." değerlendirmesinde bulundu.

İTALYA'DAKİ LİBYA KONFERANSI'NIN KONUSU NEYDİ?

BM Libya Özel Temsilcisi Gassan Salame'nin Eylül 2017'de sunduğu üç aşamalı eylem planına göre, ülkede 2018 sona ermeden devlet başkanlığı ve parlamento seçimlerinin yapılması amaçlanıyordu. Devlet başkanlığı seçimlerinde adaylığı konuşulan isimler arasında Hafter de yer alıyordu.

Ancak Selame, son açıklamasında, Libya için takvimini 2019'un "ilk aylarında bir ulusal barış konferansının düzenlenmesi ve bahara doğru seçimlerin gerçekleşmesi" şeklinde revize etmişti.

Palermo'daki konferansta uluslararası toplumun BM planına desteğinin yinelenmesi beklenirken, bunun yanı sıra siyasi istikrarın tesisi, ekonomik ve kurumsal reformlar ve güvenlik gibi konuların ele alınması planlanıyordu.

KRİZİN ARKA PLANI

Afrika'nın en büyük petrol rezervlerine sahip Libya'da 42 yıllık Kaddafi dönemi, 17 Şubat 2011'de başlayan ayaklanmaların ardından NATO müdahalesiyle sona erdi. Ancak rakip siyasi otoritelerin neden olduğu istikrarsızlık, geçiş dönemindeki başarısızlıklar ve silahlı grupların yol açtığı şiddet nedeniyle ülke 7 yıldır huzura kavuşamadı.

Libya'da 2014'te gerçekleşen tartışmalı seçimlerin ardından başkent Trablus ile doğuda Tobruk kentinde rakip siyasi otoriteler ortaya çıktı.

BM aracılığıyla Fas'ın Suheyrat kentinde Aralık 2015'te imzalanan anlaşmanın sonucunda göreve gelen UMH, uluslararası meşruiyete sahip olarak başkentte bulunuyor. Ancak UMH, kendi güvenliği için iş birliği yaptığı milislerin üzerinde otorite sağlayamıyor ve zaman zaman güvenlik krizi sarmalına giriyor.

Doğuda ise Libya Ulusal Ordusu isimli silahlı gruba liderlik eden Halife Hafter ve Tobruk Temsilciler Meclisi yer alıyor. Hafter, tüm ülkenin kontrolünü eline alacağı bir yönetim arzuladığını saklamıyor.

Trablus-Tobruk ayrımı ülkenin kurumları arasında çekişmeye yol açıyor. İki ayrı merkezin meşruiyet için yarıştığı, rakip ulusal petrol şirketleri, rakip merkez bankaları gibi kurumlar, güvenlik yönünden sıkıntıdaki ülkenin istikrarını daha da zora sokuyor.

İtalya'da Libya'daki durumun iyileştirilmesi için BM gözetiminde konferans düzenleniyordu.

HÜKÜMET İLE HAFTER ARASINDA GÖRÜŞME

Konferansa Libya Uluslararası Mutabakat Hükümeti (UMH) Başkanlık Konseyi Başkanı Fayiz es-Serrac, Tobruk merkezli Temsilciler Meclisi tarafından desteklenen General Halife Hafter ile bir araya geldi.

İtalyan hükümet kaynaklarına göre, uluslararası Libya konferansı kapsamında İtalya'nın Palermo kentinde bulunan Serrac ve Hafter, diğer bazı uluslararası liderlerin de katıldığı bir görüşme gerçekleştirdi.

Libya'nın batısını kontrol eden Serrac ile darbeci general Hafter, Paris'te mayıs ayında yaptıkları görüşmeden bu yana ilk kez bir araya gelmiş oldu.

FUAT OKTAY MOGHERİNİ İLE GÖRÜŞMÜŞTÜ

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini ile bir araya geldi.

Libya Konferansı kapsamında İtalya'nın Palermo kentinde bulunan Oktay, Mogherini ile konferansın düzenlendiği Villa Igiea Otel'de görüştü.

Basına kapalı gerçekleştirilen görüşmede, Türkiye-AB ilişkileri ele alındı.

AB ile ilişkilerin ileriye götürülmesi için çaba gösterilmesi konusunda mutabık kalınan görüşmede, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın 26 Mart'ta Varna’da düzenlenen zirveden sonra ortaya çıkan olumlu havanın somut projelerle desteklenmesi konusunda görüş birliğine varıldı.

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay'ın, Türkiye’nin AB'den beklentilerini etraflıca anlattığı görüşmede, Mogherini, Avrupa'nın içinden geçtiği muhtelif sınamalar hakkında Oktay'a bilgi verdi.

Görüşmede, Suriyeli misafirler için verilen fonların AB mevzuatından kaynaklanan aşırı kurallar nedeniyle hedef kitleye aktarılmasında sorunlar yaşandığı hususunda mutabık kalındı.