Trafik kazası haberlerinin yayım ilkeleri belirlendi
- Kaza haberlerinin sunumunda kamu yararı esas alınacak, hayatını kaybeden ya da yaralananların isimleri yakınlarının öğrendiğinden emin olunmadan haber metinlerinde yer almayacak - Kazaların önlenmesine katkı amacıyla belirlenen ilkelere göre, artık haberlerde ve görsellerinde ölümlü kazaya karışan otobüs firmalarının adı da gizlenmeyecek - TRT dahil çalışmayı destekleyen birçok medya organı ilkeleri uygulayacaklarını belirtti
ANKARA (AA) - Trafik kazası haberlerinin sunumunda izlenecek yayım ilkeleri belirlendi. Anadolu Ajansı ve Hürriyet’in birlikte hazırladığı “Trafik Kazası Haberleri Yazım Kılavuzu”na 24 medya kuruluşu destek verdi.
Trafik kazalarının önlemesine katkı sağlamak ve haberlerin
sunumunda farklı yaklaşımları ortadan kaldırmak amacıyla ilk defa
kaleme alınan ilkeler 10 maddeden oluşuyor.
Belirlenen ilkelere göre, kaza haberlerinde kamu yararı esas
alınacak, hayatını kaybeden ya da yaralananların isimleri,
yakınlarının öğrendiğine emin olunmadan haber metinlerinde yer
almayacak. Ayrıca artık kazaya karışan otobüs şirketlerinin
isimleri de haber metinlerinde yer alacak, fotoğraf ve görüntülerde
de firma isimleri gizlenmeyecek.
- İlkeler ortak çalışmayla belirlendi
Kazaların önlemesine katkı amacıyla hazırlanan ilkeler, Anadolu Ajansı ve Hürriyet gazetesi yetkililerinin ortak çalışması sonucu belirlendi.
Anadolu Ajansı Genel Müdür Yardımcısı ve Genel Yayın Yönetmeni Metin Mutanoğlu ile Hürriyet Okur Temsilcisi Faruk Bildirici’nin yaptığı görüşmede, trafik kazası haberlerinin sunumunda ortak ilkelerin oluşturulması gerektiği konusunda görüş birliğine varıldı, işbirliği yapılmasına karar verildi.
Türkiye’de her yıl binlerce insanın hayatını kaybettiği trafik kazalarıyla ilgili haberlerin kamuoyunu aktarılmasında uyulacak ilkeleri belirlemek amacıyla Anadolu Ajansı Haber Merkezi Yayın Yönetmeni B. Selçuk Aval ve Hukuk İşleri Müdürü Şerife Gül Arıman ile Hürriyet Okur Temsilcisi Bildirici, RTÜK ve Emniyet Genel Müdürlüğü yetkilileriyle yapılan görüşmelerin ardında taslak metin hazırladılar.
AA Genel Yayın Yönetmeni Mutanoğlu, Genel Müdür Yardımcısı Mustafa Özkaya ve Hürriyet Okur Temsilcisi Bildirici, yaptıkları toplantıda kaza haberlerinin sunumunda izlenecek yolları belirleyen 10 maddelik ilkeler üzerine mutabakat sağladılar.
Mutanoğlu, trafik kazalarının ülkenin en önemli sorunlarından biri olduğunu belirterek, “Yıllardır kazaya karışan otobüs firmalarının isimleri haber metinlerinde yer almıyor, firma isimlerinin olduğu görüntüler de buzlanıyordu. Yazılı olmayan bir mutabakat gibi tüm medya organları bu şekilde davranıyordu.” hatırlatmasını yaptı.
Kamuoyu adına görev yapan gazetecilerin sorumluluklarına dikkati
çeken Mutanoğlu, “Belirlenen ilkelere göre artık ölümlü kazaya
karışan firmaların isimleri gizlenmeyecek. Bu sayede firmalar daha
dikkatli davranacaklardır. Bu ilkelerle bir kazanın bile
önlenmesine katkı sağlasak önemli bir sorumluğu yerine getirmiş
olacağız.” diye konuştu.
- Yargıtay içtihatları tarandı
İlkelerin belirlenmesi için kapsamlı bir çalışma yürütüldüğünü anlatan Mutanoğlu, şunları söyledi:
“Öteden beri trafik kazalarında firma isimlerine yer verilmiyor,
görsellerde buzlama yapılıyordu. Karayolları Trafik Kanunu’nun ek
4. Maddesi’nde ‘karayollarında yolcu taşımacılığı yapan otobüs ve
benzeri taşıtların karışmış olduğu ölümlü trafik kazası
sonuçlarının; kusurlu araç veya araçları kullanan sürücü ve araca
ait plaka numaraları ile birlikte otobüs işleticisi teşebbüsün
unvanının, televizyon ve basın organları aracılığı ile kamuoyuna
görüntülü ve yazılı olarak, kusur oranlarından söz edilmeksizin
ilanı, sırrın ifşaı ve ticari itibarın ihlali sayılmaz’ ifadesi yer
alıyordu. Olay anında kusur oranı belirlenemeyeceği için kazaya
karışan firma isimlerine hiçbir medya organı yer vermiyordu.
Konuyla ilgili Faruk Bildirici Bey’in girişimi sonrası
başlattığımız çalışma esnasında birçok görüşmeler ve kaynak
taramaları gerçekleştirildi, Yargıtay içtihatları tarandı. Hukuk
İşleri Müdürümüz Arıman, akademisyenlerden görüşler aldı. Konuyu
hukukun çeşitli alanlarındaki uzmanlarla tartıştık. Tüm bu
görüşmeler sonrası 10 maddelik ilkeler kaleme alındı.”
- TRT’den destek
Türkiye'nin kamu yayıncılığı yapmakla görevlendirilen tek kuruluşu TRT de trafik kazası haberlerinde belirlenen ilkeleri uygulayacak.
TRT'nin, 14 televizyon kanalı, 5 ulusal, 5 bölgesel, 3
uluslararası ve 3 yerel radyo istasyonu, "trt.net.tr" ve 41 dilde
hazırlanan "www.trtvotworld.com" isimli web siteleri ile teleteks
yayınlarında, ‘’Trafik Kazası Haberleri Yazım Kılavuzu”nu
uygulayacağı belirtildi.
- Türk medyasında büyük uzlaşma
Trafik kazası haberlerinin sunumuyla ilgili ilkeler hakkında, medya kuruluşlarının yöneticilerine bilgi verildi.
Bilgilendirilen A Haber, Akşam, Birgün, CNN Türk, Cumhuriyet, Daily Sabah, DHA, Habertürk gazetesi, Habertürk TV, Halk TV, Hürriyet Daily News, Kanal D, Kanal 7, Milliyet, NTV, Posta, Sabah, Sözcü, Star, TRT, Tvnet, Ülke TV, Vatan, Yeni Şafak ilkeleri uygulayacaklarını belirterek, çalışmaya destek verdiler.
- Ortak paydamız insanımızın hayatı
Faruk Bildirici de Türkiye’de medya kuruluşlarını uzun zamandır görülmedik biçimde biraraya getiren ortak paydanın “insan hayatı” olduğuna dikkati çekti. AA ile çalışmanın geniş bir uzlaşmayla sonuçlanmasıyla evrensel gazetecilik ilkelerinin hayata geçirileceğini belirten Bildirici, şunları söyledi:
“Kazalarda firma isimlerinin nesnel bir dille yazılmasının,
firmalar üzerinde kamu denetimini artıracağına, onları önlemler
almaya yönlendireceğine inanıyorum. Sonuçta yetkililerin de
katkısıyla kazalar azalır ve daha az insanımızı yollarda kaybeder
hale gelirsek bu hem gazetecilik hem de ülkemiz adına bir kazanç
olacak. Ayrıca biz gazeteciler firmalar ve kişilerle ilgili olumlu
gelişmeleri nasıl haber yapıyorsak, aynı şekilde olumsuz
gelişmeleri de haberlerimizde yazmalıyız. Bu insanlarımızın öğrenme
hakkına saygının da gereğidir. Ama tabii hakim veya savcı rolü
üstlenmeden, firmaları ya da şoförleri suçlamadan haber
yazmalıyız.”
- Artık görsellerde firma ismi buzlanmayacak
"Trafik Kazası Haberleri Yazım Kılavuzu"ndaki 10 ilke şöyle sıralanıyor:
- Trafik kazası haberlerinde kamu yararı esas alınır; yansız, nesnel ve yalın bir dil kullanılır; sansasyonel, peşin hüküm içeren ifadelerden kaçınılır.
- Ölümlü kazaya karışan taşıtın/otobüs firmasının adı, firma ya da sürücüyü suçlamadan; kazanın oluş şekli ile ilgili kesin ifadeler kullanmadan yazılır. Fotoğraf ve görüntülerde firma ismi ve plaka buzlanmaz.
- Kazaya karışan taşıt/otobüs sürücülerinin kusur oranı yazılmaz; bu konuda yorum yapılmaz.
- Kazaya karışan taşıt/otobüs firmasının yetkililerinin kazayla ilgili görüşüne başvurulur; varsa açıklamalarına haberde mutlaka yer verilir.
- Görgü tanıkları ya da yolcuların kazanın oluş şekliyle ilgili tanıklıkları nesnel bir dille ve iddia olarak verilir. Abartılı, suçlayıcı ifadeler haberde kullanılmaz.
- Kaza haberlerinde kaynağı belirsiz açıklama ya da demeç kullanılmaz. Yetkililerin açıklama ya da demeçlerine isim ve unvanlarıyla birlikte yer verilir.
- Trafik raporu ve kazayla ilgili diğer belgeler de takip edilerek haber yapılır.
- Trafik kazalarında yaşamını yitiren ya da yaralananların isimleri, yakınlarının öğrendiğinden emin olunmadan haber yapılmaz.
- Trafik kazası haberlerinde kanlı ve insan onurunu zedeleyici fotoğraf ve görüntü kullanılmaz. Ölülerin yakın plan fotoğraflarına yer verilmez; uzak plan fotoğraflarda yüzler mutlaka buzlanır.
- Trafik kazası haberlerinde firmalar ile yetkililerin kazaları
engelleyecek önlemler almalarını sağlamaya ve toplumu kazalara
karşı bilinçlendirmeye özen gösterilir. Eğitici, öğretici uzman
görüşlerine de haberlerde yer verilir.
Yorumlar