Tosyalı kızlar "kıstı" olmadan gelin gitmiyor
- Kastamonu'nun Tosya ilçesinde, gelinlere düğün hediyesi olarak takılması gelenek halini alan el emeği gerdanlık kıstı, ilçede neredeyse tüm kadınların boynunu süslüyor - Kıstı ustası Çilingir: "Tosya'da her kadında kıstı vardır. Evlenecek kızlara kıstı alınır. Kıstı olmadan kızlar evlenmez" - "Bu bölgede eskiden Ermeniler yaşamış. Onlar tarafından Tosyalı ustalara öğretildiği biliniyor. Şimdi iki usta kaldık"
KASTAMONU (AA) - ÖZGÜR ALANTOR - Kastamonu'nun Tosya ilçesinde gelinlere düğün hediyesi olarak takılması gelenek halini alan el emeği gerdanlık "kıstı", ilçede neredeyse tüm kadınların boynunu süslüyor.
Tosya ile özdeşleşen ilçeden başka yerde üretimi yapılmayan altın işlemeli gerdanlık "kıstı" tamamen el işçiliğine dayanıyor.
Yapımındaki zorluk nedeniyle kıstı ustalarının sayısı her geçen gün azalsa da takıya olan talep nedeniyle son kalan ustalar zamana ve zor koşullara direniyor.
Son kıstı ustalarından İsmail Çilingir, AA muhabirine yaptığı
açıklamada, ustalığı babasından öğrendiğini anlattı.
Şu anda sadece iki usta kaldıklarını ifade eden Çilingir, "Bu
takı Tosya'ya özgü bir takı. Şu anda Tosya'da daha doğrusu dünyada
kıstı ustası 2 kişi var. Bizden başka bu işi yapan yok."
dedi.
İlçede evlenen tüm kadınlara kıstı takılmasının adetten olduğunu
vurgulayan Çilingir, "Tosya'da her kadında kıstı vardır. Evlenecek
kızlara kıstı alınır. Kıstı olmadan kızlar evlenmez. Bu nedenle
kıstıya ilgi çok fazla. Sipariş de aynı şekilde fazla. Bir
tanesinin yapımı yaklaşık 25 gün sürüyor. Tosyalı kuyumcuların
birçoğu kıstı yapmasını bilir ama yavaş yapılması nedeniyle yapan
olmaz." ifadelerini kullandı.
Yurt dışından da müşterilerinin olduğunu dile getiren Çilingir,
"İstanbul, İzmir, Ankara başta olmak üzere Türkiye'nin birçok
şehrine kıstı gönderiyoruz. Bunun yanında Fransa başta olmak üzere
yurt dışına da kıstı gönderiyorum." diye konuştu.
Kıstının çok eskiye dayanan bir geçmişi olduğuna işaret eden
Çilingir, şöyle devam etti:
"Yaklaşık 200 yıllık bir geçmişi olduğu düşünülüyor. Bu bölgede
eskiden Ermeniler yaşamış. Onlar tarafından Tosyalı ustalara
öğretildiği biliniyor. Tosyalı ustalar öğrendiklerini devam
ettirerek günümüze kadar getirmişler. Daha önce çok sayıda usta ve
yanlarında çalıştırdıkları çırak vardı. Şimdi çırak da usta da
kalmadı. Kıstı çok dayanıklı bir takı. 80 yıl kullan hiçbir şey
olmuyor. Tamamı 91 parçadan oluşuyor. Çok sayıda parçası olduğu
için kırılan parçalarını değiştirebiliyoruz, tamiratı da
kolay."
Kıstının 22 ayar altından yapıldığını anlatan Çilingir, "İçinde
kaynak olduğu için ayarı biraz düşüyor. Tamamen el emeği göz nuru
bir ürün. O nedenle çok kıymetli. Her parçası defalarca elden
geçiyor." dedi.
- Takım halinde 8 bin lira
Kıstının fiyatı hakkında da bilgi veren Çilingir, gerdanlığın
tek başına 5 bin lira civarında olduğunu, bileklik, küpe ve
gerdanlık olarak takım halinde ise yaklaşık 8 bin liraya
satıldığını söyledi.
Tosyalı Ali İhsan Genç ise yöresel takı kıstının her evde bulunduğunu belirterek, "Kıstı, Tosya'da düğünlerde kesinlikle istenen bir takıdır. Evlenirken kıstı olmadan düğün yapılmaz." ifadelerini kullandı.
Kastamonu'da üniversite eğitimine devam eden Dilan Dündar da takılara meraklı olduğunu bu nedenle Tosya'ya gelerek geleneksel takı kıstıyı görmek istediğini aktardı.
Kıstıyı çok beğendiğini kaydeden Dündar, "Çok fazla detayı olan özel bir ürün. Yapımının çok zor ve zahmetli olduğu ortada. Kıstıyı çok beğendim ve ben de almak istiyorum." diye konuştu.
Seda Aksungur ise Tosya da sıklıkla kullanılan kıstının çok özel olduğunu, bu el emeği takının görenlerin büyük beğenisini topladığını anlattı.
Yorumlar