Tavus kuşu cennetten neden kavuldu?
Tavus kuşunun cennetten neden kovulduğu sorusu son dönemlerde halk arasında "yaygın bir yanlış anlama" sonucu merakla soruluyor. Peki, gerçekte tavus kuşu cenetten kovuldu mu, olayın aslı nedir?
Tavus kuşu cennetten kovuldu mu neden kovuldu sorusu son dönemlerde yaygın sorulan sorulardan biri oldu. Halk arasında tavus kuşunun cenetten kovulduğuna dair yaygın bir görüş veya düşünce var. Peki, işin aslı nedir, tavus kuşu cennetten kovuldu mu, neden kovuldu?
TAVUS KUŞU CENETTEN NEDEN KOVULDU?
Türk kültüründe Tanrı kuşu, alakuş veya gelin kuşu adıyla tanınan tâvûs, tarihi ve kültürel bir simge olarak öne çıkar. Büyük İskender tarafından Hindistan’dan (Serendip) Avrupa’ya getirildiğine inanılan bu kuş, başındaki sorgucu ve rengârenk kanat ve kuyruk tüyleriyle diğer kuşlardan ayrılır. Farslar, bu kuşa yüce anlamına gelen arkaik bir kelimeyle fîsâ adını vermişlerdir. İlahi güzelliği yansıttığına ve görenleri kendine hayran bıraktığına inanılan tavus, Divan şairleri tarafından çeşitli ifadelerle tasvir edilmiştir.
MİSTİK VE EFSANEVİ ÖYKÜLER
Halk arasında yaygın bir rivayete göre, tavusun cennetten kovulmasının arkasında, şeytanın cennete girmesine ve Hz. Âdem’in yasak meyveden yemesine yol açması yatmaktadır. Tanrı tarafından ayakları ve sesi çirkinleştirilen tavus, bu güzelliğine rağmen cennetten kovuluşunu hatırlar. Buna ek olarak, "tâvûsperân-ı ahdar" ifadesi melekler ve yıldızlar için kinaye olarak kullanılmış, Cebrâil ise "tâvûs-ı rûh" gibi ifadelerle anılmıştır.
ASTRONOMİ VE EDEBİYATTA TAVUS
Eski astronomide belirgin bir yere sahip olan tavus, "Çeşm-i tâvûs" adı verilen sabit bir yıldızın adı olarak da geçer. Divan şiirinde güneş, "tâvûs-ı meşrik-hırâm" gibi tamlamalarla betimlenir. Divan şairlerinin mecaz dünyasında tavus, iffet, renk, gösteriş, güzellik, itibar, ihtişam ve kendini beğenme sembolü olarak sıkça kullanılır.
TAVUSUN ŞİİRDEKİ YANSIMALARI
Sevgilinin zülüf ve kâkülleri, tavusun kuyruğu ve kanatlarına benzetilir. Tavusun tüylerindeki renk cümbüşü, âşıkların hislerini ve göğüslerindeki yaraları sembolize eder. Tavusun en alımlı görüntüsü, rakkaseye, yelpazeye, deveran halindeki dervişlere ve bayram eğlencelerine katılan güzellere teşbih edilir. Tavusun, ilkbahar ve sonbahardaki değişimleri de şiirde yer bulur.
TAVUS KUŞUNUN HİKEMİ BEYİTLERDEKİ YERİ
Hikemî beyitlerde tavus, genellikle güzellik bakımından karga ve itibar açısından sinekle karşılaştırılır. Bu benzetmeler, tavusun hem estetik hem de sembolik zenginliğini vurgular.
Yorumlar