Sonbaharda vertigo atakları tetikleniyor
Denge kaybı, sersemlik ve yerin ayağın altından kayması hissi, baş dönmesine eşlik eden bulantı ve kusma…Kişinin kendisi veya çevresinin hareket ettiğini düşünmesi hissi olarak tanımlanan vertigo; ayağa kalkmaya, hareket etmeye, hatta beslenmeye engel olarak yaşam kalitesini önemli ölçüde etkiliyor.
Sonhaberler | Haber Merkezi
En önemli nedenleri; çeşitli metabolik hastalıklar, yaşamsal alışkanlıklar ve beslenme şeklinin oluşturduğu vertigo, özellikle kış mevsimine geçişte, üst solunum yolu hastalıklarıyla birlikte alevlenebiliyor. Memorial Antalya Hastanesi Kulak Burun Boğaz Bölümü’nden Prof. Dr. Mustafa Asım Şafak vertigo ve dikkat edilmesi gerekenler hakkında bilgi verdi.
Yer ayağımın altından mı kayıyor?
Denge sistemi, beyin ve beyincikte koordine edilen ve vücudun üç
boyutlu dünyadaki pozisyonunu organize eden karmaşık bir sistemdir.
Merkezi denge sistemi, başlıca iç kulaktan olmak üzere, görme
duyusuyla ve iskelet kaslarının bağlarından gelen derin duyuyla
bilgi alışverişi içindedir. İç kulağın etkilendiği hastalıklar
nedeniyle genellikle kişinin “kendisinin veya çevresinin dönmesi”
şeklinde dengesizlik algısı oluşurken, sistemin diğer bölgelerinin
etkilenmeleri sonucunda sersemlik hissi, başın boşlukta
hissedilmesi, yerin ayağın altından kayması gibi ifade edilebilen
şikayetlerle kendini gösterir.
Sistemik hastalıklar ve mevsim değişikliği baş dönmesine
yol açabilir
Yatarken veya otururken ani ayağa kalkmayla oluşan, 1-2 saniyeden
daha uzun sürmeyen göz kararması şeklinde hissedilen baş dönmeleri,
çoğunlukla anlık tansiyon değişimlerine bağlı gelişir. Fakat iç
kulağa kan taşıyan damarlardaki tıkanıklıklar, iç kulak
damarlarının iç kulak sinirlerine yaptığı basılar, iç kulağa ve
beyne kan götüren damarlar ile sinirlerin yoğun şekilde bir arada
bulunduğu boyun omurlarındaki bozukluklar, kalp ve dolaşım
sistemine ait rahatsızlıklar, tansiyon değişiklikleri, kansızlık,
kan şekeri seviyesindeki değişiklikler, tiroit bezi hastalıkları,
üst solunum yolu hastalıkları denge sistemini etkileyen faktörler
arasındadır. Özellikle sohbaharın bitimi ve kış mevsimine girişte
hava sıcaklıklarının düşmesine bağlı olarak ortaya çıkan üst
solunum yolu enfeksiyonları, vertigo ataklarını başlatabilir.
Kulak kristallerin yer değiştirmesi dünyanızı
döndürebilir
İç kulakta bulunan kristal tanelerinin yerlerinin değişmesiyle sağ
ve sol kulak arasındaki işlevsel denge değişeceğinden, özel baş
pozisyonlarında vertigo tablosu ortaya çıkabilir. Kristallerin
orijinal yerlerinden neden ayrıldığı tam olarak bilinmese de kafa
travmaları veya denge sinirinin birtakım viral hastalıklarının
bundan sorumlu olduğu düşünülür. Yerlerini şaşırmış olan
kristaller, birtakım manevralarla bulunması gereken yere
yönlendirilerek, herhangi bir ilaç kullanımına gerek kalmadan
tedavi edilebilmektedir.
Migren atağını tetikleyen nedenler vertigoyu
başlatabilir
Migren hastalığının özel bir formu olan vertiginöz migrende, migren
atağını tetikleyen her türlü durum vertigoyu da başlatmış olur.
Vertiginöz migrende, baş ağrısı ile seyreden atakların en az
yarısında baş ağrısına ek olarak baş dönmeleri de görülmektedir.
Tanısı ve tedavisi migren hastalığında olduğu gibi
yapılmalıdır.
Genetik faktörler başrolde
Denge hastalıklarının oluşumunda genetik hastalıklar da sorumlu
olabilir. Örneğin, ailesel bir hastalık olan otoskleroz yani kulak
kireçlenmesinde asıl şikayet işitme kaybı iken, ileri evrelerinde
baş dönmesi de görülür. İç kulak tutulumuyla seyreden kalp
hastalıkları, böbrek hastalıkları ve iskelet sistemi hastalıkları
gibi genetik hastalıklar tanımlanmış ve bunların çoğunda işitme
kaybıyla birlikte baş dönmeleri de görülebilmektedir.
Günlük yaşam alışkanlıkları vertigo ataklarına yol
açabilir
Enfeksiyonlar ve alerjiler gibi çevresel faktörlere bağlı durumlar,
iç kulak hastalıklarının oluşumuna zemin hazırlayarak, baş
dönmesine yol açabilir
Az su tüketmek
Çok tuzlu yemek
Aşırı alkol kullanımı
Sigara kullanımı
Üst solunum yolu viral enfeksiyonları
Kişiye özel tedavi
İki kulak arasındaki simetrinin kalıcı ve sabit olarak bozulduğu
durumlarda, denge sisteminin merkezi organları bozulan
fonksiyonların dengesini yeniden kurmayı başarabilmektedir. Belli
bir süreyi alan bu dönem hastanın yaşına göre değişiklik gösterir.
Bu süre genç hastalarda ve rehabilitasyon uygulanan hastalarda 2-3
ay gibi kısa olmaktayken, yaşın ilerlemesiyle 2 yıla kadar
uzayabilir. Rehabilitasyon olarak; hastanın baş dönmesini
tetikleyen pozisyonlardan kaçmak yerine, aksine üzerine gitmesi
daha iyi olacaktır. Vertigo kişiye özel tedavilerin yanı sıra;
egzersiz, diyet, hobi edinme ve birtakım rehabilitasyon
programlarıyla kontrol altına alınabilmektedir.
Yorumlar