Siyasette en hızlı yükselen ve en sert düşen isim oldu Deniz Baykal

Deniz Baykal, Türk siyasetinde genç yaşında en hızlı bir şekilde yüksek makamlara tırmanan ve yine en yüksek makamdan sert bir şekilde düşen nadir isimlerden biri olmuştu. Baykal, bugün düzenlenen törenlerle son yolculuğuna uğurlanıyor. Ondan geriye kalan ise 55 yıllık siyaset hayatındaki hatıraları oldu.

Türk siyasetinin önemli isimlerinden eski CHP Genel Başkanı Deniz Baykal, önce CHP, ardından Meclis'te düzenlenen törenin ardından Devlet Mezarlığı'na defnedilecek. Deniz Baykal, 11 Şubat'ta 84 yaşında hayatını kaybetmişti. Baykal'ın cenaze programı belli oldu.

CHP'den yapılan açıklamada, "11 Şubat 2023 tarihinde vefat eden, Cumhuriyet Halk Partisi önceki Genel Başkanımız, 15, 16, 18, 19, 20, 22, 23, 24, 25, 26 ve 27'nci Dönem Antalya milletvekili, 37. Hükümet Maliye Bakanı, 42. Hükümet Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı, 52. Hükümet Dışişleri Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Deniz Baykal; yarın (14 Şubat Salı) saat 10:00’da CHP Genel Merkezi, saat 11:30’da TBMM’de düzenlenecek törenin ardından Ahmet Hamdi Akseki Camiinde kılınacak öğle namazını takiben Devlet Mezarlığı’nda (Ankara) defnedilecektir" denildi.

İLK TÖREN

Hayatını kaybeden Deniz Baykal için ilk tören CHP Genel Merkezi'nde düzenlendi. 84 yaşında vefat eden eski CHP Genel Başkanı ve Antalya Milletvekili Deniz Baykal için CHP Genel Merkezinde tören düzenlendi. Törene, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu da katıldı.

MECLİS'TE İKİNCİ TÖREN

Eski CHP lideri Baykal için Meclis'te de tören düzenlendi. Törene Meclis Başkanı Mustafa Şentop, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener, MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, BBP Genel Başkanı Mustafa Destici, Memleket Partisi Genel Başkanı Muharrem İnce, AK Parti Genel Başkanvekilleri Binali Yıldırım ve Numan Kurtulmuş, CHP'nin eski genel başkanları Murat Karayalçın, Hikmet Çetin, Altan Öymen, CHP grup başkanvekilleri, genel başkan yardımcıları, milletvekilleri ve partililer katıldı.

"BABAM TÜRKİYE SEVDALISIYDI"

Deniz Baykal için saygı duruşunda bulunulduktan sonra konuşan Prof. Dr. Ataç Baykal, babasının neredeyse 70 yıllık bir CHP'li olduğunu belirterek, "100 yıllık CHP tarihinin çok uzun bir kesitini bizzat yaşamış bir ulu çınarı uğurluyoruz. Tüm CHP'lilerin ortak bir yönü vardır; bu da vatanseverliktir. Babam Deniz Baykal bir Türkiye sevdalısıydı, bir vatanseverdi. Bu nedenle CHP'de yerini almıştır. Tüm Türkiye sevdalılarına, tüm vatanseverlere sahip çıkılması ve CHP çatısı altında toplanması babamın CHP'ye vasiyetidir" dedi.

SİYASETTE GEÇEN 55 YIL

Doçent olduğu 1968'de CHP'ye girerek siyasal yaşama atılan Deniz Baykal, yarım asırdan fazla süren siyasi yaşamında, parti genel başkanlığından bakanlığa, milletvekilliğinden geçici TBMM Başkanlığına kadar birçok görevde bulundu.

AA muhabirinin derlediği bilgilere göre, Baykal, siyasete 1960'lı yıllara doğru Demokrat Parti iktidarına karşı gelişen öğrenci hareketlerine katılarak başladı.

CHP'nin 1965 genel seçimlerindeki yenilgisini analiz ettiği ve daha sonra doçentlik tezine dayanak olan raporla CHP yönetiminin dikkatini çekmeyi başaran Baykal, doçent olduğu 1968'de parti saflarına katıldı.

Baykal'ın ilk milletvekilliği ise 14 Ekim 1973'te yapılan genel seçimlerde oldu. Baykal, 185 milletvekili kazanarak birinci olan CHP'den Antalya milletvekili seçilerek, yarım asırdan fazla sürecek siyasi yaşantısına adım atmış oldu.

BİR YIL SONRA BAKAN OLDU

Baykal'ın siyasetteki yükselişi daha ilk yıllarından başladı.

1973'te milletvekili olan Baykal, seçimlerden sonra 1974'te Bülent Ecevit'in Başbakanlığında kurulan CHP-MSP koalisyon hükümetinde Maliye Bakanlığı, 1978'de kurulan 3. Ecevit hükümetinde Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı yaptı.

Deniz Baykal bu dönemde CHP Parti Meclisi ve Merkez Yönetim Kurulu üyeliği, genel sekreter yardımcılığı görevlerinde bulundu.

Baykal, 1979 Ekim ara seçimlerinden sonra toplanan olağanüstü CHP Kurultayı'nda parti yönetimini ağır bir şekilde eleştirdi.

12 Eylül 1980 askeri müdahalesinden sonra ise bir süre Ankara'da Ordu Dil Okulu'nda gözetim altında tutuldu.

SHP YILLARI

Deniz Baykal, 1982 Anayasası'nın 5 yıl süreyle siyasi yasağı getirdiği politikacılar arasında yer aldı.

Baykal, 1983'te siyasal partilerin kurulmasına izin verilmesinden sonra "yasaklı olmalarına rağmen faaliyetlerini sürdürdüğü" gerekçesiyle bir grup önde gelen CHP'li ve AP'li politikacıyla Çanakkale Zincirbozan Askeri Tesisleri'nde ikinci kez gözetim altına alındı.

Yasaklı olmasına karşın 1984'te Sosyal Demokrasi Partisi'ne (SODEP) giren Baykal, bu partinin Sosyaldemokrat Halkçı Parti'yle (SHP) birleşmesiyle SHP'li oldu.

Eylül 1987'deki genel seçimlerde SHP'den Antalya milletvekili seçilen Baykal, SHP'de önce grup başkanvekilliği ardından genel sekreterlik görevlerinde bulundu, Haziran 1988'de göreve başladığı genel sekreterlik görevinden 10 Eylül 1990'da istifa etti.

Temmuz 1990'da demokratikleşme çabalarına ilişkin bir rapor hazırlattı.

SHP'de bu dönemden başlayarak olağan ve olağanüstü kurultaylarda Genel Başkan Erdal İnönü'nün üç defa karşısına çıktı ancak başarılı olmadı. Genel sekreterlikten istifasından sonra SHP parti içi muhalefetin önderi oldu.

54 YAŞINDA GENEL BAŞKAN

Deniz Baykal, Antalya Milletvekili olarak Türkiye Avrupa Birliği Karma Parlamentolararası Komitesi Eş Başkanlığını yürüttü, Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi üyeliğine seçildi.

TBMM Dışişleri Komisyon üyeliğinde bulunan Baykal, Temmuz 1992'de kapatılan siyasi partilerin açılmasına izin veren yasanın sağladığı imkanla 9 Eylül 1992'de toplanan CHP Kurultayı'nda Genel Başkanlığa seçildi ve 54 yaşında genel başkan oldu.

KOALİSYON DÖNEMLERİ VE BİRLEŞME

Türkiye, 1994'lü yıllarda sol partilerin birleşme arayışlarına sahne oldu.

1994'te yapılan yerel seçimlere üç parça halinde (SHP, DSP, CHP) katılan sol partiler, birleşme arayışlarına başladı. DSP bu arayışlara baştan olumsuz yanıt verirken, SHP olumlu yaklaştı.

SHP ve CHP, 18 Şubat 1995'te toplanan kurultayda birleşti. CHP Genel Başkanı Deniz Baykal bu kurultayda genel başkanlığa aday olmadı.

Birleşmeden sonra 9 Eylül 1995'te yapılan CHP Olağan Kurultayı'nda Deniz Baykal, yeniden genel başkanlığa seçildi. Baykal, 30 Ekim 1995'te kurulan DYP-CHP koalisyon hükümetinde Başbakan Yardımcılığı ve Dışişleri Bakanlığı görevlerini üslendi.

Deniz Baykal, bu koalisyonu "erken seçim" şartı ile kabul etti ve Türkiye 24 Aralık 1995'te erken seçimlere gitti.

Baykal, 24 Aralık 1995 milletvekili genel seçimlerinde yeniden Antalya milletvekili oldu. Seçimleri takiben 53. Hükümetin (ANAP-DYP koalisyonu) kurulmasıyla Dışişleri Bakanlığı ve Başbakan Yardımcılığı görevlerinden ayrıldı.

23 Mayıs 1998'de yapılan CHP'nin 27. Olağan Kurultayı'nda genel başkanlığa 3. kez seçildi. 18 Nisan 1999 seçimlerinde CHP ve Deniz Baykal ilk kez seçim sonuçlarıyla parlamento dışında kaldı.

Seçim sonucu nedeniyle 22 Nisan 1999'da istifa eden Baykal, 30 Eylül 2000'de Ankara'da toplanan CHP 11. Olağanüstü Kurultayı'nda yeniden seçilerek CHP Genel Başkanı oldu.

GENEL BAŞKANLIKTAN İSTİFA

CHP, 3 Kasım 2002 genel seçimlerinde yüzde 19,4 oyla 177 milletvekili kazandı.

Deniz Baykal da yeniden Antalya milletvekili seçildi. Baykal, 22. Dönem'de ana muhalefet partisi genel başkanı olarak görev yaptı. 2003 Ekim ayında 30. Kurultay'da tekrar genel başkanlığa seçildi. 2004 Temmuz ayında muhaliflerden Mustafa Sarıgül'e karşı olağanüstü kurultayda güvenoyu aldı.

Baykal, 29 Ocak 2005'te yapılan CHP Olağanüstü Kurultayı'nda, rakibi Mustafa Sarıgül'ü yenerek genel başkanlık görevine devam etti.

19-20 Kasım'da toplanan 31. Olağan Kurultay'da tekrar genel başkanlığa seçilen Deniz Baykal, 2007 seçimlerinden önce CHP'nin de içinde bulunduğu sol ittifakı, 22 Temmuz 2007'de yapılan genel seçimlerde yüzde 20,8 oy aldı.

Deniz Baykal 26 Nisan 2008'de yapılan CHP 32. Olağan Kurultayı'nda 1231 delegeden 1021'inin oyunu alarak tekrar genel başkan seçildi.

Baykal, kesintilerle 15 yıl 8 ay süren genel başkanlık görevinden, 10 Mayıs 2010'da internet yoluyla gündeme gelen gizli kamera görüntüleri nedeniyle istifa etti.

İstifası sonrası Antalya milletvekili olarak siyasi yaşamını sürdüren Baykal, hem partisi hem de ülke meseleleriyle ilgili gelişmelerde yaptığı açıklamalarla her zaman gündemde kalmayı sürdürdü.

GEÇİCİ MECLİS BAŞKANLIĞI YAPTI, ADAY OLDU

Baykal, 7 Haziran'da gerçekleştirilen 2015 genel seçimlerinden sonra Meclisin en yaşlı üyesi sıfatıyla 23 Haziran 2015 günü 25. dönemin ilk oturumunu açtı ve yeni TBMM Başkanı İsmet Yılmaz seçilene kadar Meclis Başkanlığına vekalet etti.

CHP, 30 Haziran 2015'te yapılan TBMM başkanlık seçimleri için Antalya Milletvekili Baykal'ı aday gösterdi. Baykal, seçimde 1. turda 125, 2. turda 128, 3. turda 129 ve 4. turda 182 oy aldı. Baykal'ın son turdaki rakibi İsmet Yılmaz 258 oy ile 1. olup 26. TBMM Başkanı oldu.

Baykal, 1 Kasım 2015'te yapılan erken seçimlerde yeniden CHP'den Antalya Milletvekili seçildi. Yine bu seçimlerden sonra Meclisin en yaşlı üyesi sıfatıyla yeni başkan seçilene kadar geçici Meclis Başkanlığı yaptı.

SPOR TUTKUNU, YÜZME AŞIĞIYDI

Olcay Baykal ile 1963'te yaptığı evlilikten Aslı ve Ataç isimli iki çocuğu bulunan Baykal, üç de torun sahibiydi.

Baykal'ın siyasi yaşantısı kadar sosyal hayattaki renkli kişiliği de çok zaman gündemde kalmıştı.

Sabah yürüyüşlerini aksatmayan Baykal'ın, "usta şoför" olduğu da bilinir. Baykal'ın, hem Antalya hem de Ankara'da zaman zaman kendisine ait otomobiliyle yaptığı gezintiler kameralara yansımıştı.

Baykal, sporun yanı sıra ayrıca iyi bir yüzme tutkunuydu. Yaz aylarında memleketi Antalya'da sık sık ve uzun mesafelerde yüzerdi.

Torunlarına düşkün olan Deniz Baykal, onları ABD'deki eğitimleri sırasında da sık sık ziyaret eder, birlikte vakit geçirirdi.